Niet spiegelen - Hoofdinhoud
Lange tijd is het in de kring van links Nederland en geëngageerd kerkelijk Nederland een taboe geweest om melding te maken van oneigenlijk gebruik van sociale wetten, misbruik bij het gebruik van zorggelden of het liegen in asielprocedures enz. Natuurlijk erkende men dan wel dat er hier en daar misschien niet alles goed ging, maar het werdtoch schandalig gevonden dat je met al je rijkdom daar een serieus probleem van maakte. Ik ben er zeker van dat die opstelling hen aanhang heeft gekost en partijen als Wilders en Baudet zetels heeft opgeleverd. De meeste mensen vinden dat vertrouwen goed is maar controleren beter. Zij vinden datmensen zichzelf en elkaar de kans niet moeten geven in de fout te gaan. Misschien geen idealistisch mensbeeld maar wel zo nuchter. Daar tegenover staat dat als mensen weten dat hun geld goed terecht komt, ze ook royaal willen geven. Gastbijdrage van mijn vader, Henk Peters, voorzitter van stichting Leergeld Maas en Leijgraaf.
De Stichting Leergeld helpt kinderen uit gezinnen, die met een inkomen lager dan 120% van het minimum loon rond moeten komen, met het betalen van schoolkosten, een laptop of fiets. Leergeld betaalt de rekeningen maar geeft geen geld om zeker te weten dat hun hulp ook wordt aangewend voor de kinderen en niet ter aanvulling is van het gezinsinkomen. Ook zorgt Leergeld dat alle kinderen mee kunnen doen aan sport- en culturele activiteiten en dat er een attentie wordt bezorgd als ze jarig zijn. Leergeld betaalt de rekeningen en zorgt dat hulp zonder mankeren bij kinderen terecht komt. Die mogen niet het slachtoffer worden van het gebrek aan inkomen of de schulden van hun ouders. Maar controleert vooraf ook of de hulpvraag wel voldoet aan de norm van die 120%.
Op die manier helpt de Stichting Leergeld 110.000 kinderen die moeten leven onder de armoedegrens in welvarend Nederland. En dat is nog steeds maar 1/3 van de doelgroep. De meerderheid houdt zich uit schaamte schuil. Hun ouders willen niet dat het geweten is dat ze hun eigen broek niet op kunnen houden. En bijna allemaal zijn het ouders/verzorgers die hard werken om de kop boven water te houden of uit de schulden te komen. In Nederland krijgt iedereen die er om vraagt van de belastingdienst toeslagen voor huur en zorg. Pas veel later wordt gecontroleerd of men daar ook recht op had. Wie na controle blijkt onterecht een toeslag te hebben ontvangen, moet terug betalen, maar kan dat vaak niet omdat het geld dan al op is. En wie niet op tijd terug betaalt krijgt boete, op boete. Mensen die op die manier in schuldproblemen raken door de hulp van de overheid, zitten tegen een schuld aan te hikken van gemiddeld 45000 euro en komen pas na vijf jaar met dat probleem naar buiten. En zoals gezegd: dat zijn niet op de eerste plaats uitkeringsgerechtigden of allochtonen. Het zijn ook hard werkende ZZP-ers en boeren of mensen die de dupe zijn geworden van werkgevers die enkel kortlopendeen tijdelijke contracten durven geven om zelf geen risico te lopen. We denken te vaak dat het allemaal een kwestie is van eigen schuld, dikke bult. Dat is meestal onterecht.
Betaald door het Oranjefonds heeft Leergeld een onderzoek laten uitvoeren in de gezinnen die door hen geholpen wordenen dat heeft verrassende resultaten opgeleverd. Je zou denken dat ouders het vervelend vinden dat mensen van Leergeld op huisbezoek komen om te controleren of het besteedbaar inkomen van een hulp vragend gezin inderdaad lager is dan 120 % minimumloon. Maar dat huisbezoek ervaren ouders, zoals uit het onderzoek blijkt, alleen maar als een vorm van medeleven. Leergeld wordt door hen niet beleefd als een instantie die er zich mee bemoeit als mensen huisdieren hebben of een grote televisie op afbetaling. Zij oordelen niet maar helpen door mensen de weg te wijzen naar een schuldhulpmaatje, of schuldsanering. Maar ook naar het jeugdfonds voor sport en cultuur. Zij zijn geen tegenpartij maar een instantie die je in vertrouwen kunt nemen. Die je zorgen delen waardoor mensen niet langer het gevoel hebben er hopeloos alleen voor te staan en juist het geruststellend besef hebben dat er een vangnet voor ze is. Bij zo’n mooi rapport zit je als hulpverlener toch te glimmen….
De resultaten van zo’n onderzoek geven warmte en een menselijk gezicht aan de kille cijfers die armoedeproblemen kwantificeren. Mensen vragen voor hun kinderen materiële ondersteuning (laptop, fiets, schoolgeld) maar zijn vooral blij met aandacht, met het kunnen delen van hun zorgen. Op die manier krijgt een grote groep mensen weer een beetje grip op het leven en worden gezinnen geholpen weer op te krabbelen en slagen we er samen in erger te voorkomen. De hulpverlening vanuit de kerken en caritas zou op de eerste plaats een luisterend oor, een arm om iemands schoudermoeten zijn. Hun maatje omdat ze niet het gevoel mogen krijgen er alleen voor te staan.
Een van de grote problemen in het zorgen dat alle kinderen kunnen mee doen, is ook dat voor mensen die wel over voldoende inkomen beschikken niks te gek is om aan kinderwensen te voldoen. Bij de beroemde excursiereizen is er bij VO-scholen en ouders geen enkele terughoudendheid. Schoolreizen van méér dan duizend euro per persoon naar China, Teheran, Rome, Athene, New York. Niks is te gek. En als ouders die dat allemaal wel kunnen betalen niet roepen dat zo’n aanbod te gek voor woorden is, zullen minder draagkrachtige ouders zich desnoods in de schulden steken om er voor te zorgen dat hun kinderen ook mee kunnen. En dat geldt ook voor mobieltjes, mode, vakanties.
Maar welk voorbeeld geef je als ouder aan je kinderen in gedrag dat geen rekening houdt met de financieel zwakkeren in hun omgeving? Vroeger leerde je je kinderen: niet tespiegelen! Tegenwoordig lijkt men er op uit iemand de ogen uit te steken?
Henk Peters