Ontmenselijking - Hoofdinhoud
“Om te krijgen waar je recht op hebt moet je tijdens een gesprek niet uitgaan van ‘je beste dag’. Je moet goed voor het voetlicht brengen dat je echt wel voldoet aan de criteria die een ambtenaar op zijn lijstje heeft staan. Eigenlijk is dat erg. Het dwingt mensen nog dieper in de rol van patiënt, van slachtoffer. Dat doet pijn. Ik ben geen setje diagnoses. Ik ben een mens. De manier waarop bepaald wordt waar ik recht op heb, ontmenselijkt.”
Met grote regelmaat ontvang ik mensen om van hen te horen wat hen beweegt, wat hen raakt en waar ze tegenaan lopen. Al moet lopen in het geval van Frank vanwege zijn beperking niet al te letterlijk genomen worden. “Veel mensen voelen zich gedwongen niet uit te gaan van wat ze kunnen, maar van hun beperkingen. Anders krijgen ze bijvoorbeeld geen hulp bij het huishouden. Het zou veel beter en gezonder zijn als we uitgingen van de motivatie en mogelijkheden van mensen. En daar op voortborduren. Wat we nu doen maakt mensen klein.”
“Mensen met een extra uitdaging komen niet gemakkelijk aan het werk. Deels komt dat omdat ze murw worden van weer een afwijzing. Doordat hun cv ‘gaten’ vertoont, komen ze al niet door de eerste selectie heen. Maar misschien nog wel belangrijker is de onzekerheid en angst bij mensen. Hun leven is met allerlei uitkeringen en toeslagen misschien net een beetje stabiel. Door te gaan werken komt die veiligheid onder druk te staan. Wat, als het op het werk fout gaat? Heb ik dan weer recht op dezelfde uitkering? Iedere beweging is een potentiële catastrofe.”
“Ook werkgevers vinden het vaak spannend om mensen met een beperking aan te nemen. Ze zijn bijvoorbeeld bang voor extra ziekteverzuim. Of voor hoge koste als mensen onverhoopt toch uitvallen. Natuurlijk is dat vaak onterecht. Mensen met een extra uitdaging verzuimen niet meer dan andere werknemers. Eigenlijk is er geen reden om mensen niet aan te nemen. Behalve soms onwetendheid. En moet de eerste schrik overwonnen worden wanneer een sollicitant op wieltjes binnenkomt.”
“Wat wij doen is eigenlijk heel simpel. We brengen werkgevers en werkzoekenden bij elkaar. Via een databank. Maar vooral via informele bijeenkomsten. We rollen geen rode loper uit voor werkgevers hoor. We komen gewoon gezellig bij elkaar en raken met elkaar in gesprek. Als een werkzoekende dan vertelt over de carnavalswagen die hij bouwt, dan weet een werkgever tenminste zeker dat hij lassen kan. En als het dan gewoon klikt, brengen we samen iets moois tot stand.”
“Mensen met een extra uitdaging zijn vaak heel creatief en gemotiveerd. In hun dagelijks leven zijn ze gewend om oplossingen te zoeken voor de meest eenvoudige problemen. Dezelfde creativiteit zou ik van werkgevers willen zien. Als iemand met autisme in een diffuse ruimte vol prikkels en herrie gezet wordt zonder duidelijke opdracht, gaat het vaak mis. Maar dezelfde uitdaging kan een enorm talent zijn, wanneer hij bijvoorbeeld archieven moet digitaliseren.”
Het was een mooie kennismaking met Frank. We houden zeker contact. Zijn verhaal was simpel en inspirerend. Maar eigenlijk ook intens verdrietig. De manier waarop we vaak naar mensen kijken deugt niet. Een mens is geen setje diagnoses of een handicap. Dat ontmenselijkt als het ware. Door uit te gaan van motivatie, mogelijkheden en creativiteit bereiken we veel en veel meer. Frank heeft gelijk. We moeten niet uitgaan van wat een mens niet kan om te bepalen waar hij recht op heeft. We moeten kijken naar wat nodig is om talenten uit te bouwen.