Europees Parlement stemt in met controversiële nieuwe massadatabase - Hoofdinhoud

Het doembeeld van een grote Europese surveillancestaat is een stap dichterbij gekomen. De afgelopen jaren is een trend ingezet én doorgezet om steeds meer gegevens van mensen op te slaan. Nu worden ook de eerste databases aan elkaar gekoppeld; het begin van een surveillance-web dat over Europa wordt gespannen. Zojuist stemde de Commissie Burgerlijke Vrijheden (LIBE) in het Europees Parlement namelijk in met het interoperabiliteitsvoorstel. Het voorstel beoogt de buitengrenzen van de EU en binnenlandse veiligheid beter te beschermen en migratie beter te reguleren, door verschillende Europese databases met elkaar te verbinden. Specifiek de databases met gegevens van mensen van buiten de EU. Dit wordt 'interoperabiliteit' genoemd.  D66 stemde tegen het voorstel, omdat het fundamentele rechten van niet-EU burgers onvoldoende beschermt, terwijl het onduidelijk is dat het voor méér veiligheid zal zorgen.

Sophie in 't Veld (D66) is diep teleurgesteld in de partijen die zonder bewijs de veiligheid zeggen te dienen:

"De christendemocraten en andere conservatieve partijen claimen dat interoperabiliteit ineens voor veel meer veiligheid gaat zorgen, omdat informatie beter gedeeld zou worden. Dat is onzin, al was het alleen al om het feit dat we na aanslagen zien hoe vaak de politie- en veiligheidsdiensten informatie over een verdachte in handen hadden, maar deze door wantrouwen niet hadden gedeeld met de collega's in een andere lidstaat."

"Deze nieuwe database, met gegevens die door de lidstaten moeten worden ingevoerd, gaat daar niets aan veranderen, terwijl het wel de privacy aantast. Een volledig onzinnige maatregel."

Hek van de dam

De Europese Toezichthouder voor gegevensbescherming noemde het voorstel voor de nieuwe wet ook al een 'point of no return'.  Dit keer gaat het om niet-EU-burgers, maar het taboe is geslecht. We komen als Europa op een hellend vlak, waar we het einde niet van kunnen zien. Sophie in 't Veld:

"Het zou me niks verbazen als met interoperabiliteit het hek van de dam gaat, en de lidstaten over een tijdje nieuwe databases willen toevoegen. De hooiberg aan data wordt zo alleen nog maar groter. Er wordt al over gesproken om ook databases met gegevens van Europese burgers toe te voegen aan deze superdatabase. Niet-aantoonbare veiligheidswinst is nu een excuus voor de massale schending van fundamentele rechten van (onschuldige) mensen."

Nieuwe massadatabase

Een belangrijk onderdeel van deze 'interoperabiliteit' is een gemeenschappelijk identiteitenregister, een soort nieuwe database waarin honderden miljoenen gegevens uit vijf verschillende databases staan. D66-Europarlementariër Sophie in 't Veld: "

Er is al langer de trend om steeds meer persoonsgegevens in allerlei Europese databases te stoppen, zonder dat de noodzaak duidelijk is gemaakt. Nu wordt er ook hier één grote massadatabase gecreëerd met (biometrische) gegevens van reizigers die EU in en uit gaan, veroordeelde criminelen, irreguliere migranten en vermiste kinderen. Zo'n centrale database vergroot het risico op misbruik door nationale autoriteiten enorm."

Klein lichtpuntje

Dankzij D66 worden bedrijven die door niet-Europese landen gedwongen kunnen worden om gegevens van Europese burgers over te leveren, echter wel uitgesloten van enige betrokkenheid bij interoperabiliteit. Het amendement van D66-Europarlementariër Sophie in 't Veld dat hiertoe opriep haalde een meerderheid. In 't Veld:

"Er zijn nu al Russische en Amerikaanse bedrijven die die de verschillende Europese databases hebben ontworpen. De VS hebben dit voorjaar een wet aangenomen waarmee ze zichzelf toegang geven tot álle data die door Amerikaanse bedrijven waar dan ook ter wereld worden verwerkt. Ik wil niet dat gevoelige gegevens in handen kunnen komen van bijvoorbeeld Trump of Poetin. Hoewel ik grote twijfels heb over interoperabiliteit, ben ik wel blij dat derde landen geen gegevens uit deze Europese databases kunnen opeisen via bedrijven uit die landen."