Blog: Belastingdwang buitenlandse mogendheden in Europa? - Hoofdinhoud
Een paar jaar geleden probeerde de Eritrese regering belasting te heffen onder Eritreeërs in Europa. Europese leiders schreeuwden –terecht- moord en brand. Hoe durfde Eritrea met zijn belastingwet Europese Eritreeërs lastig te vallen?! Eritrea is één van twee landen wereldwijd die belasting heffen op basis van staatsburgerschap, ongeacht waar ter wereld de staatsburgers zich bevinden. De zogenaamde citizenship Based Taxation. Het tweede land is de Verenigde Staten. Maar waar Eritrea het lid op de neus kreeg, vragen EU lidstaten de Verenigde Staten nederig hoe ze van dienst kunnen zijn. Met grote gevolgen voor Europese burgers.
Sinds 2010 is de US Foreign Account Tax Compliance Act (FATCA) van kracht. Een Amerikaanse wet tegen belastingontwijking, -ontduiking en -fraude. Alle banken, verzekeraars en beleggingsmaatschappijen met activiteiten in de VS, worden verplicht de gegevens van hun Amerikaanse klanten buiten de VS aan de Amerikaanse overheid te overhandigen. Bij weigering krijgen ze een 30% bronbelasting opgelegd of raken ze hun vergunning kwijt. De Amerikaanse wet wordt op die manier rechtstreeks op EU-grondgebied toegepast. Maar het zonder meer doorgeven van persoonsgegevens is in strijd met Europese wetgeving. Bovendien betreft het ook EU-burgers, bijvoorbeeld Europeanen met een dubbele nationaliteit of met financiële banden met de VS voor (voormalige) studie, werk of familiebetrekkingen.
Stel je voor: je bent een zogenaamde ‘Accidental American’: per ongeluk de Amerikaanse nationaliteit, en dus ook belastingplichtig, naast dat je ook al in Nederland netjes belasting betaalt. Je ouders waren op het moment van zwangerschap in de VS, en je bent daar geboren. Na het ziekenhuis gelijk weer naar Nederland gegaan en nooit meer in de VS geweest, maar toch Amerikaanse nationaliteit. Daar afstand van doen kost duizenden euros en veel moeite.
Omdat banken en verzekeraars het maar teveel moeite en geld vinden kosten om te voldoen aan FATCA en jouw gegevens naar de Amerikaanse belastingdienst door te moeten sluizen, weigeren ze jou als klant. De afgelopen jaren heb ik vele gevallen gehoord van mensen die geen bankrekening konden openen, geen hypotheek kregen voor hun huis, of krediet voor hun bedrijf. Sommigen zien geen andere uitweg dan maar te betalen, soms tienduizenden euros per jaar. Een flinke aanslag op fundamentele rechten!
Na het ingaan van FATCA hebben de VS verdragen met Europese landen gesloten om de doorgifte van persoonsgegevens een wettig tintje te geven. Bedrijven geven dan niet rechtstreeks gegevens door aan de Amerikaanse belastingdienst, maar via de nationale overheid. De Europese Commissie claimt daardoor niets te kunnen doen: belastingzaken zijn immers een nationale bevoegdheid.
Ook via andere kanalen komt de Amerikaanse belastingdienst aan gegevens. Zo wordt van wie in Europa zijn huis verhuurt via Airbnb, de gegevens doorgestuurd, om te kijken of je niet belastingplichtig bent. Ook als je geen 'Accidental American' bent.
In Nederland gaat het om meer dan 20.000 mensen die niet eens een Amerikaans belastingnummer hebben, omdat ze geen idee hebben dat ze belastingplichtig zijn. Europa-breed wellicht honderdduizenden. Door het weigeren van bepaalde diensten door banken komen ze daar steeds meer achter.
Sinds 2012 houd ik me intensief met de zaak bezig. Dit is uitgemond in een onderzoek door het Europees Parlement, een resolutie en mondelinge vragen van het Parlement aan de Raad en de Commissie, waarin we oproepen tot actie. Europa moet zichzelf eens zelfbewuster gaan opstellen tegenover de VS, en haar eigen burgers beschermen tegen deze belastingdwang door een niet-EU land. De EU moet haar gewicht in de schaal gooien om de Citizenship Based Taxation af te laten schaffen, of in elk geval de burgers in Europa daarvan te vrijwaren. Daarnaast moet de toepassing van FATCA in Europa volledig in lijn zijn met EU wetten, zoals privacy wetten, en mag er niet meer toe leiden dat mensen worden uitgesloten van financiële diensten. Hoog tijd dat de EU pal staat voor de rechten van burgers!