Waarom je straks niet meer naar ‘De Kampioenen’ kunt kijken op Youtube - Hoofdinhoud
Digitale Agenda copyright Youtube is aansprakelijk als er auteursrechtelijk beschermde inhoud - pakweg een aflevering van FC De Kampioenen- wordt geüpload. Dat zei een Oostenrijkse rechter deze week. Bij Google - het moederbedrijf van Youtube - zijn ze daar bepaald niet gelukkig mee. ‘We zullen deze uitspraak aandachtig bestuderen en overwegen onze opties, inclusief een beroep’, zegt Google-woordvoerder Michiel Sallaets. Hij wijst erop dat Youtube heel wat instrumenten biedt aan rechthebbenden om hun inhoud te beschermen. Zo is er Content ID, een systeem waarbij organisaties hun eigen video’s uploaden, zodat Google kan checken of er illegale versies van opduiken. Maar voor de Oostenrijkse rechter volstaat dat niet. Het gaat om een klacht die in 2014 is ingediend door de Oostenrijkse zender Puls 4, over tv-programma’s die op Youtube belandden. De handelsrechtbank in Wenen verklaart dat Youtube een actieve rol speelt in het verspreiden van dergelijke video’s, onder meer omdat die door het algoritme van Youtube soms aan gebruikers worden aangeboden. Youtube is daarom zelf deels aansprakelijk voor de inbreuk, en moet in de toekomst verzekeren dat er geen auteursrechtelijk beschermde inhoud meer wordt geüpload door derden. Dat is een trendbreuk. Traditioneel ging men er in Europa, net als in de Verenigde Staten, van uit dat websites als Youtube een ‘platform’ zijn waar gebruikers informatie delen - in dit geval video. Zo’n platform is niet verantwoordelijk voor het misbruik dat sommigen ervan maken, vond men. Zo staat het ook in de inmiddels bijna twintig jaar oude ‘e-commerce directieve’. Pas als er een klacht komt - bijvoorbeeld: een tv-producent vraagt om een piraatversie van een programma te verwijderen - moet zo’n platform in actie schieten. Maar de Europese opvattingen daarover zijn al een paar jaar aan het opschuiven. Zo is het inmiddels doodgewoon dat Facebook, Youtube, Twitter en andere internetdiensten actief op zoek gaan naar, bijvoorbeeld, haatberichten. Europa eist dat zelfs van hen. De uitspraak van de Oostenrijkse rechter past in dat voortschrijdend inzicht. Volgens een woordvoerder van de VRT valt er inderdaad iets aan te merken op de aanpak van Youtube. ‘Voor het tegengaan van piraterij ligt er momenteel veel verantwoordelijkheid bij de rechtenhouder: je kan via aparte individuele klachten en via Youtubes content verification system aangeven dat jouw beeldmateriaal illegaal gebruikt wordt, maar beide systemen zijn behoorlijk arbeidsintensief voor de rechtenhouder. Het is dan ook een logische evolutie dat platformen zoals Youtube een grotere eigen verantwoordelijkheid krijgen om piraterij te vermijden.’ Maar hoe werkt dat dan precies? Zowat de meest bekeken illegale Vlaamse filmpjes op Youtube zijn de hele seizoenen van FC De Kampioenen die al jarenlang ongestoord online staan. Ze zijn daar per stuk soms al meer dan een miljoen keer bekeken. Heeft de VRT nooit de moeite gedaan die te laten weghalen, of heeft Youtube dat halsstarrig geweigerd? Het antwoord daarop bleef de VRT ons vrijdag schuldig. Hoe dan ook: voorlopig staan ze er nog - en is Youtube daar zelf niet aansprakelijk voor. Als Youtube, zoals verwacht, tegen de Oostenrijkse uitspraak in beroep gaat, kan het nog jaren duren voor daar duidelijkheid over komt. Maar op 20 juni wordt in het Europees Parlement gestemd over een nieuwe directieve over het auteursrecht. Het inmiddels beruchte artikel 13 van de nieuwe tekst stelt dat de aanbieders van online diensten, zoals Youtube, inhoud actief moeten filteren om inbreuken op het auteursrecht te voorkomen. Critici van de tekst vrezen dat dit de vrije meningsuiting zal beknotten. Onder meer omdat internetplatforms - om boetes te vermijden - het zekere voor het onzekere zouden kunnen nemen, en allerlei legale teksten, foto’s of video’s toch maar zullen blokkeren. Zo zou een geautomatiseerde filter moeilijk onderscheid kunnen maken tussen een illegale kopie en een toegelaten parodie - en ze dus maar allebei verwijderen. Sommigen beweren zelfs dat het artikel 13 van de nieuwe directieve internet ‘memes’ (foto’s en video’s die van - vaak ironische - onderschriften worden voorzien) buiten de wet zou stellen. Onder de hashtag #SaveYourInternet wordt daarom actie gevoerd tegen de hervorming. Marietje Schaake, Europarlementslid voor het Nederlandse D66, vat het als volgt samen: ‘Het tijdperk waarin grote internetbedrijven konden claimen dat ze volledig neutrale doorgeefluiken waren, is definitief voorbij. Maar we moeten nu opletten dat we niet te veel doorslaan in de andere richting. Internetbedrijven moeten niet verplicht worden om uploadfilters te installeren die alles proactief controleren wat we online willen zetten. Dan krijgen we een geprivatiseerde versie van Big Brother, en dat is nefast voor onze vrijheid van meningsuiting.’ Al is het nog lang niet zo ver. De tekst van de directieve moet na 20 juni nog een paar rondjes draaien binnen de Europese instituten.