Respect - Hoofdinhoud

Op maandagavond vijf juni was ik aanwezig tijdens een zogenaamde Iftar maaltijd. Dat is de maaltijd waarmee tijdens de ramadan op het einde van de dag het vasten verbroken wordt. Traditioneel zijn gasten bij zo’n maaltijd meer dan welkom. Bij de maaltijd, die zoals elk jaar door het CDA Partijbureau georganiseerd werd, waren er gasten van alle gezindten aanwezig. Van joden tot kopten en van moslims tot katholieken. En alles er tussenin. Het thema van de avond was ‘respect’.

Het was een bont gezelschap. Joodse geestelijken met keppeltje, een moslima met hoofddoek, een koptische pastoor in traditionele kledij. En vele gelovigen, agnosten en atheïsten van allerlei pluimage. Voor het vasten verbroken werd door een maaltijd, luisterden we naar drie sprekers die reflecteerden op het woord respect. En wat dat vanuit joods, islamitisch en christelijk perspectief voor het hier en nu aan betekenis kon hebben.

Ik vond de vorm van de avond briljant in al zijn eenvoud. Een thema dat ons allen raakt. Drie sprekers en drie perspectieven. En daarna een maaltijd met mensen die je niet kent. Maar met voldoende tijd en ruimte om echt te proberen de ander te begrijpen. En op die manier dichter bij elkaar te komen. Want wat is dat dan wel respect? En hoe kunnen we daar vorm aan geven in onze wereld.

Tastend en voorzichtig woorden zoekend, blijkt in elk geval wat respect niet is. Het is geen onderwerping of blinde gehoorzaamheid. Gedwongen huwelijken ga je niet aan uit ‘respect’ voor je ouders. Respect heeft niet iets ongelijkwaardigs. Respect is ook niet het zelfde als eerbied hebben voor. En zeker geen eerbied die als vanzelfsprekend afgedwongen kan worden. Ook in eerbied zit iets ongelijkwaardigs. In die hoek moeten we respect niet zoeken.

Respect heeft te maken met ‘omzien naar’. Met het besef dat er anderen zijn zoals jijzelf. Anderen waar we rekening mee moeten houden. Dat is iets anders dan alles accepteren wat een ander doet of vindt. Maar wel begrijpen dat er meerdere manieren zijn om tegen zaken aan te kijken. En dat wat anders is, niet per definitie minder is. Het andere is een uitnodiging om tot elkaar te komen. Elkaar beter te begrijpen. Om elkaar echt te zien. Dat is respect. Het is niet zozeer het tegenovergestelde van iets veroordelen. Respect is eerder het tegenovergestelde van onverschilligheid.

Ik zat aan tafel met een Joodse Rabbi. Het gesprek kwam op de rituele slacht. Er gaan stemmen op die slacht te verbieden. Omdat het leed voor dieren groot zou zijn. “De rituele slacht is zo ontworpen dat onnodig lijden van dieren voorkomen wordt”, aldus de Rabbi. “Voor mij is respect heel goed naar elkaar luisteren. Elkaars drijfveren, tradities en dogma’s proberen te begrijpen. En dan dingen waar je het echt niet mee eens bent toch accepteren.” Het was een mooie avond.