Gouden ticket naar Europees burgerschap - Hoofdinhoud
(Engilsh version below)
Paspoorten in Europa zijn tegenwoordig gewoon te koop, en niet alleen op de zwarte markt. Achter harde taal van nationale regeringen over immigratie, hebben diezelfde regeringen “investeringsprogramma’s” opgezet. Deze zogenaamde “Golden visa-programma’s” lijken op keurig economisch beleid, maar in werkelijkheid bieden ze een aantrekkelijke sluiproute naar Europees burgerschap voor steenrijke zakenlieden van buiten de EU. Morgen debatteert het Europees Parlement op aandringen van D66 over deze kwalijke praktijken.
Deze “investeerders” komen vooral uit Rusland en China, en ook uit landen als Oekraïne, Libanon, Turkije en Syrië. De benodigde investering om op deze manier naar de EU te verhuizen is relatief bescheiden, in sommige gevallen slechts 250.000 euro. Een schijntje, voor deze investeerders met een ferme beurs. Sommige landen, zoals Malta en Cyprus, bieden de investeerders en hun familie direct een paspoort aan, andere landen een verblijfsvergunning (zoals Nederland), die na een paar jaar ook de mogelijkheid geeft om de nationaliteit van dat land aan te vragen.
Een neef van Assad lukte het om een paspoort op Cyprus te verkrijgen, en een Chinese zakenman die op een opsporingslijst van Interpol stond kocht gewoon een verblijfsvergunning in Portugal via een Golden visa-programma. Londen wil nu het ruimhartige visumprogramma beperken, aangezien in “Moskou aan de Theems” oligarchen elkaar het leven zuur maken en daarmee een enorm veiligheidsrisico via de achterdeur Europa binnenkomt. Een Maltese journalist die het Golden visa-programma in haar land onderzocht, Daphne Caruana Galizia, werd in oktober vermoord. Anderen worden belaagd en geïntimideerd.
Het is duidelijk dat deze programma’s een bepaald soort investeerders aantrekt. Niet bepaald Russische Baboeshka’s, omaatjes die hun hele leven lang elke roebel hebben gespaard in een oude sok, om naar Europa te kunnen verhuizen. Het is waarschijnlijker dat het geïnvesteerde geld vaak op een oneerlijke manier verdiend is, en dat Europese lidstaten op deze manier het witwassen van crimineel geld makkelijk maken. En wie de nationaliteit van een van de lidstaten krijgt, heeft daarmee ook automatisch het Europees burgerschap, met de bijbehorende voordelen zoals vrij reizen en stemrecht bij verkiezingen.
Zelfs de Golden visa-programma’s die er wel degelijk en transparant uitzien, hebben een grote zwakke plek: de screening van de aanvragers en hun geld. Kunnen we echt vertrouwen op de verklaringen van, bijvoorbeeld, de Russische, Chinese of Syrische autoriteiten dat de herkomst van het geld en de aanvrager wel helemaal zuiver op de graat zijn? Daarnaast wordt de achtergrondcheck vaak uitbesteed aan bedrijven die forse winst maken met deze programma’s. Het risico van corruptie en omkoperij ligt om de hoek. Hoe geloofwaardig is de EU als het aan de ene kant sancties oplegt aan Rusland, maar aan de andere kant toestaat dat Russische oligarchen zomaar een paspoort of verblijfsvergunning kunnen kopen?
De dubbele standaard die Europese regeringen aanhouden is bovendien verbijsterend. Terwijl Europa druk is met het bouwen van Fort Europa om arbeidsmigranten tegen te houden, rolt het een rode loper uit voor ongure steenrijke investeerders van buiten de EU. Iemand uit Afrika die gewoon netjes wil werken in Europa, wordt als een crimineel behandeld, terwijl we belastingontduiking en witwaspraktijken wel via officiële weg faciliteren. Brexit zorgt voor een enorme onzekerheid onder brave hardwerkende EU-burgers in het VK en in de rest van Europa over hun verblijfsstatus, maar een oligarch kan gewoon een verblijfsvergunning of paspoort krijgen.
Vaak wordt gezegd dat de EU geen maatregelen kan nemen tegen dit soort praktijken, omdat het verlenen van burgerschap een exclusieve nationale bevoegdheid is. In het geval van asielzoekers en arbeidsmigranten zijn er echter wel gezamenlijke Europese criteria en procedures om een verblijfsvergunning te verlenen. Dit moet er ook voor de Golden visa-programma’s komen. Ten tweede zijn geharmoniseerde en geloofwaardige Europese procedures voor de screening van de aanvragers dringend noodzakelijk. Er moet bovendien meer transparantie komen over de huidige praktijken in de lidstaten met een dergelijk programma, en onderzoek naar mogelijke belangenverstrengeling en corruptie. Europa moet zijn achterdeur tegen criminaliteit en corruptie, die momenteel door Golden visa’s wijd open staat, dicht doen.
Uiteindelijk moeten we onszelf ook afvragen of we deze programma’s überhaupt willen hebben. We moeten buitenlandse investeringen aantrekken door goed rendement te bieden, in een sterke Europese economie. Niet door Europees burgerschap in de uitverkoop te doen.
__________________________________________________________________
The golden ticket to EU citizenship
These days European passports are for sale, and not just on the black market. Underneath the tough language on immigration from national governments, those same governments have set up “investment programmes”. These “Golden visas” schemes look like respectable economic policies, but in reality, they offer a very attractive route to EU citizenship. The required investment is modest, it can be as small as 250.000 euros. Some countries offer a passport directly to the investors and their family, other countries a residency permit, which of course will allow the beneficiaries to apply for citizenship of that country after a few years.
The “investors” originate mostly from Russian and China, and also from countries like Ukraine, Lebanon, Turkey and Syria. It is fairly obvious that these schemes attract a particular kind of people. Not exactly the Babooskas, old ladies who have been saving their every ruble under their mattress in order to move to the EU. It is more likely that the money brought into the EU was not earned in an honest way, and EU member states are facilitating money laundering in the most cynical way. And whoever has citizenship of one EU member state, automatically gets EU citizenship and all the benefits that come with it, including freedom of movement and voting rights.
Even the schemes that look very decent and transparent, have one huge weak spot: screening of the applicants and their money. Can we really rely on assurances from, say, the Russian, Chinese or Syrian authorities about the record of the applicant? Furthermore, the screening procedure is often outsourced to private companies who make big profits out of these schemes, and where there is a permanent risk of corruption. How credible is the European Union if one the one hand it imposes sanctions on Russia, and on the other allows the Russian oligarchs to freely come to Europe and become EU citizens? A cousin of Assad managed to get citizenship of an EU member state, and a Chinese businessman who was on a Interpol list of wanted people, got a residency permit via a golden visa scheme. London wants to restrict the generous visa scheme, as “Moscow upon Thames” is beginning to realise the security risks of this backdoor into the EU. One Maltese journalist that was investigating these schemes, Daphne Caruana Galizia, was murdered. Others are being harassed and intimidated.
The double standards are also staggering. While Europe is busy building Fortress Europe to keep labour migrants out, it is rolling out the red carpet for dodgy rich investors from outside the EU. A person from Africa who wants to actually work in Europe, is treated like a criminal, but we officially facilitate tax evasion and money laundering. Brexit leaves many law abiding EU citizens in the UK and EU27 in great uncertainty about their residency status, but an oligarch can simply buy his way in.
It is often argued that the EU has not means to act, as granting citizenship is an exclusive national competence. However, in the case of asylum and labour migration, there are harmonised European criteria and procedure for granting a residency status. This should also be done for the golden visa schemes. Secondly, there is an urgent need for harmonised and credible European procedures for screening the applicants. Thirdly, we need to get more transparency about the current practices in the member states concerned, and investigate possible conflicts of interests and corruption. Europe must close its back door that is wide open to crime and corruption.
Ultimately, we should ask ourselves why we want these schemes in the first place. We should attract investment by offering good returns in a strong European economy, not by selling out European citizenship.