Isopropanol-schandaal: 'Lag de Belgische douane te slapen?' - Hoofdinhoud

Buitenlandse zaken Syrië sancties Isopropanol-schandaal: 'Lag de Belgische douane te slapen?' Na het isopropanol-schandaal pleit Europarlementslid Marietje Schaake voor een EU-hof dat overtredingen van het sanctieregime kan vervolgen. Het isopropanol-schandaal dat Knack op 18 april onthulde, werd wereldwijd opgepikt en leidde tot debatten in het Vlaamse en federale parlement. Vlaams minister-president Geert Bourgeois (N-VA) sprak van een 'heel ernstige zaak' en wees erop dat exportcontrole een taak is van de Belgische douane. Die vervolgt drie Vlaamse bedrijven omdat ze niet de gepaste vergunningen hadden voorgelegd bij de uitvoer van 96 ton isopropanol naar Syrië. De vijf exporten vonden plaats nadat de Europese Unie in 2013 de licentieplicht had ingevoerd voor isopropanol, dat onder meer kan worden gebruikt bij de aanmaak van saringas. De onthulling choqueerde het Nederlandse Europarlementslid Marietje Schaake (D66/Alde). 'De Antwerpse correctionele rechtbank moet natuurlijk nog bepalen of de drie bedrijven schuldig zijn', zegt ze. 'Maar als het waar is dat zij zonder licentie chemicaliën naar Syrië hebben vervoerd, leidt dat tot tal van juridische en politieke vragen. Lag de Belgische douane te slapen? Of erger nog: was er misschien zelfs sprake van ongeoorloofde zaken? Wat je niet hoopt, is dat daar om een of andere reden een oogje toe is geknepen. Ik zou het afschuwelijk vinden als België de zwakke schakel blijkt in dit verhaal, dat over zulke grote geopolitieke belangen én menselijk leed gaat. België heeft een grote haven; door Antwerpen gaat veel handelsverkeer. De controle móét waterdicht zijn.' Het proces voor de Antwerpse rechtbank gaat over de vraag of douanerecht en sancties zijn overtreden. 'Daarnaast heb je de vraag wat er in Syrië met de chemicaliën is gebeurd', zegt Schaake. 'Zijn er chemische wapens mee gemaakt of zijn ze voor legitieme doelen gebruikt? Ook op Europees niveau is het van groot belang om dat glashelder uit te zoeken. Het gaat over internationaal recht.' Volgens Schaake zet het schandaal de geloofwaardigheid van België op het spel. 'En ook die van Europa. Wij hebben op Europees niveau sancties afgesproken tegen Syrië. Daar wordt een van de bloedigste oorlogen in decennia gevoerd. Het belang om die oorlog te stoppen is gigantisch. De vastgelegde sancties handhaven, is een van de manieren om dat te doen.' Dat is geen Europese maar een nationale bevoegdheid. Schaake: 'En het is niet de eerste keer dat het daar misloopt. Recent bleek dat de Syrische inlichtingengeneraal Ali Malmouk, die dicht bij president Assad staat en als een van de eersten op de EU-sanctielijsten belandde, in Italië op bezoek is geweest. En een Nederlands bedrijf had materialen geleverd voor een brug naar de Krim, het door Rusland illegaal geannexeerde deel van Oekraïne.' Het probleem bij die kwesties is volgens Schaake dat de overheid zélf partij is. Schaake: 'De douane vervolgt de drie bedrijven, terwijl die dienst misschien zelf in de fout is gegaan. Om ervoor te zorgen dat de slager zijn eigen vlees niet hoeft te keuren, pleit ik voor de oprichting van een nieuw EU-hof dat zaken behandelt waarbij lidstaten wellicht de sanctiewetgeving hebben overtreden. Ik zal de Europese Commissie, die verantwoordelijk is voor het Europese handelsbeleid, oproepen om daar werk van te maken.'