Memorie van toelichting - Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (VIII) voor het jaar 2017 - Hoofdinhoud

Deze memorie van toelichting i is onder nr. 2 toegevoegd aan wetsvoorstel 34550 VIII - Vaststelling begroting Onderwijs, Cultuur en Wetenschap 2017.

Officiële titel	Memorie van toelichting - Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (VIII) voor het jaar 2017
Document­datum	20-09-2016
Publicatie­datum	02-05-2018
Kenmerk	34550-VIII, nr. 2
Externe link	origineel bericht
Originele document in PDF

Tweede Kamer der Staten-Generaal

2

Vergaderjaar 2016-2017

34 550 VIII Vaststelling van de begrotingsstaten

Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (VIII) voor het jaar 2017

Inhoudsopgave

Blz.

• A. 

  ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET BEGROTINGSWETSVOORSTEL 3

• B. 

  BEGROTINGSTOELICHTING 4

• 1. 

  Leeswijzer 4

• 2. 

  De beleidsagenda 8

• 3. 

  De beleidsartikelen 38

• I. 

  Primair onderwijs 38

• 3. 

  Voortgezet onderwijs 46

• 4. 

  Beroepsonderwijs en volwasseneneducatie 55

• 6. 

  en Hoger onderwijs

• 7. 

  66

• 8. 

  Internationaal beleid 78

• 9. 

  Arbeidsmarkt en personeelsbeleid 84

II. Studiefinanciering 88

• 12. 

  Tegemoetkoming studiekosten 96

• 13. 

  Lesgelden 98

• 14. 

  Cultuur 100

• 15. 

  Media 108

• 16. 

  Onderzoek en wetenschapsbeleid 113 25. Emancipatie 118

• 4. 

  De niet-beleidsartikelen 121

• 91. 

  Nominaal en onvoorzien 121

• 95. 

  Apparaatsuitgaven 122

• 5. 

  Begroting baten-lastenagentschappen 125

• 1. 

  Dienst Uitvoering Onderwijs 125

• 2. 

  Nationaal Archief 130

kst-34550-VIII-2 ISSN 0921 -7371 's-Gravenhage 2016

Tweede Kamer, vergaderjaar 2016-2017, 34 550 VIII, nr. 2

1

Tweede Kamer, vergaderjaar 2016-2017, 34 550 VIII, nr. 2

2

• A. 

  ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET BEGROTINGSWETSVOORSTEL

Wetsartikel 1

De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 1, derde lid, van de Comptabiliteitswet 2001 elk afzonderlijk bij de wet vastgesteld.

Het wetsvoorstel strekt ertoe om de onderhavige begrotingsstaat voor het aangegeven jaar vast te stellen.

Alle voor dit jaar vastgestelde begrotingswetten tezamen vormen de Rijksbegroting voor dat jaar. Een toelichting bij de Rijksbegroting als geheel is opgenomen in de Miljoenennota.

Met de vaststelling van dit wetsartikel worden de uitgaven, verplichtingen en de ontvangsten vastgesteld. De in de begrotingsstaat opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zogenoemde begrotingstoelichting).

Wetsartikel 2

Met de vaststelling van dit wetsartikel worden de baten en lasten, het saldo van de baten en de lasten en de kapitaaluitgaven en -ontvangsten van de in de staat opgenomen baten-lastenagentschappen voor het onderhavige jaar vastgesteld. De in die begrotingen opgenomen begrotingsartikelen worden toegelicht in onderdeel B (Begrotingstoelichting) van deze memorie van toelichting en wel in de paragraaf inzake de agentschappen.

De Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap,

• M. 

  Bussemaker

Tweede Kamer, vergaderjaar 2016-2017, 34 550 VIII, nr. 2

3

Leeswijzer

• B. 

  BEGROTINGSTOELICHTING 1. DE LEESWIJZER

De begroting 2017 bevat de volgende onderdelen:

• a. 

  Beleidsagenda;

• b. 

  Beleidsartikelen;

• c. 

  Niet-beleidsartikelen;

• d. 

  Agentschappen die een baten-lasten stelsel voeren;

• e. 

  Verdiepingshoofdstuk;

• f. 

  Bijlagen.

De Minister van Economische Zaken is verantwoordelijk voor het groen onderwijs.

Groeiparagraaf

Ten opzichte van vorig jaar zijn de volgende wijzigingen doorgevoerd:

• - 

  Opname tabel niet-juridisch verplichte uitgaven. Deze tabel is verplicht voorgeschreven in de Rijksbegrotingsvoorschriften van het Ministerie van Financiën en is direct na de leeswijzer opgenomen.

• - 

  Aanpassing termen doelstelling en rol/verantwoording bij artikel 25, Emancipatie. De termen zijn aangepast aan de bewoordingen die ook in het veld gebruikt worden. Dus bijvoorbeeld niet meer vrouwenemancipatie, maar gendergelijkheid.

• - 

  Het overzicht «Samenvattend overzicht naar artikelonderdeel» is komen te vervallen. Dit overzicht is geen verplicht onderdeel volgens de Rijksbegrotingsvoorschriften.

Conform de toezeggingen aan de Tweede Kamer, is voor het mbo een nieuwe indicator over tevredenheid van werkgevers over de aansluiting met de arbeidsmarkt toegevoegd.

Tijdens het Wetgevingsoverleg over het Departementaal jaarverslag 2015 is de motie 34 475-VIII, nr. 10 ingediend om de professionalisering van leraren in beeld te krijgen. Tijdens dit overleg is toegezegd een overzicht te presenteren in de ontwerpbegroting 2017. U vindt dit overzicht terug na de indicatorentabel (Beleidsagenda).

Informatie in de begroting en andere relevante publicaties

De begroting is een compact document en toegespitst op de financiële informatie. De beleidsagenda presenteert de doelstellingen van de Minister en de bijbehorende prestatie-indicatoren, en de beleidsartikelen beschrijven de werking en financiering van de verschillende stelsels. Voor een bredere kwantitatieve onderbouwing van de doelen en ambities uit de begroting verwijzen we naar de openbare website Trends in Beeld. Belangrijke kengetallen zijn opgenomen op de openbare website OCW in cijfers. Beide websites worden gedurende het jaar op verschillende momenten geactualiseerd. Onderstaand schema geeft grafisch een totaalbeeld van welke informatie en verantwoording van het OCW-beleid gedurende een begrotingscyclus aan de Tweede Kamer wordt gestuurd.

Tweede Kamer, vergaderjaar 2016-2017, 34 550 VIII, nr. 2

4

Leeswijzer

Schematische weergave van de informatie aan de Tweede Kamer gedurende de begrotingscyclus

Begrotingsinfo op Trends in beeld

Jaarwerkplan Inspectie van het Onderwijs

Verantwoord in g si nfo op Trends in beeld

Prinsjesdag

verantwoordingsdag

Beleidsdoorlichtingen

Hieronder volgt een nadere toelichting bij het schema.

• - 

  Op Prinsjesdag ontvangt de Tweede Kamer de begroting van OCW. Op de website van Trends in Beeld monitort de Minister van OCW onder andere de doelen uit de beleidsagenda en verschillende ingezette beleidsinstrumenten, waaronder de Lerarenagenda en de sectorakkoorden in het po en vo. Daarnaast geeft deze website met de infographic «Onderwijsmonitor» inzicht in de prestaties van het onderwijs. Voor cultuur&media, wetenschap en emancipatie geven we met een beknopte set indicatoren een beeld van de kwaliteit en prestaties.

• - 

  Eind november komt ook Cultuur in beeld uit. In deze publicatie wordt ingegaan op de veranderingen in het Nederlandse cultuurbeleid. Deze publicatie gaat dieper in op de gevolgen van het beleid en schetst de te verwachten ontwikkelingen in de culturele sector. Daarbij is er bijzondere aandacht voor de bijdrage van cultuur aan de Nederlandse economie en werkgelegenheid, het financieel-maatschappelijk draagvlak, publieksbereik en de financiële verhoudingen tussen subsidieverstrekkers.

• - 

  De Inspectie van het Onderwijs heeft een belangrijke rol in het onderwijsstelsel als toezichthouder, maar ook als leverancier van beleidsinformatie. In het jaarwerkplan van de Inspectie van het Onderwijs worden voorgenomen werkzaamheden gepresenteerd aan de Tweede Kamer.

• - 

  Gedurende het jaar wordt de Tweede Kamer geïnformeerd over de begrotingsuitvoering door middel van de 1^e suppletoire begroting (Voorjaarsnota) en de 2^e suppletoire begroting (Najaarsnota).

• - 

  Ook worden gedurende het jaar allerlei beleidsdocumenten zoals actieplannen, beleidsdocumenten, beleidsevaluaties, beleidsdoorlichtingen naar de Tweede Kamer gestuurd. Wetsvoorstellen worden ter behandeling aangeboden en AMvB's worden voorgehangen. Over verschillende beleidsterreinen worden brieven naar de Tweede Kamer gestuurd, onder andere ter nadere uitwerking van de beleidsagenda en de begroting. Hierover vindt vaak separaat overleg met het parlement plaats. De actieplannen geven voor de verschillende beleidsterreinen een beeld van het beleid. Beleidsdoorlichtingen en andere evaluaties

Tweede Kamer, vergaderjaar 2016-2017, 34 550 VIII, nr. 2

5

Leeswijzer

verschaffen inzicht in de effectiviteit van beleid. Daarnaast wordt jaarlijks in de Voortgangsrapportages van de Sectorakkoorden en de Lerarenagenda informatie verschaft over de voortgang op enkele belangrijke prestatie-indicatoren.

• - 

  De derde woensdag in mei is verantwoordingsdag. De Tweede Kamer ontvangt dan het jaarverslag van OCW, en de laatste stand van de voortgang op de begrotingsdoelen en ambities wordt gepresenteerd op de website van Trends in Beeld. Ook wordt het Onderwijsverslag aan de Tweede Kamer toegestuurd. Daarin wordt uitgebreid stilgestaan bij de staat van het onderwijs.

• - 

  De belangrijkste kengetallen van OCW verschijnen gedurende het jaar op de website www.ocwincijfers.nl. Op deze website worden resultaten, de stand van zaken en ontwikkelingen in het OCW-veld met een kwantitatieve toelichting en onderbouwing in beeld gebracht.

Toelichting Trends in Beeld

De Minister monitort met Trends in Beeld enerzijds de doelen uit de beleidsagenda. Anderzijds monitort de Minister de voortgang van verschillende ingezette beleidsinstrumenten, waaronder de Lerarenagenda en de sectorakkoorden in het po en vo. Ook wordt de internationale positie van het Nederlandse onderwijs- en wetenschapsstelsel gevolgd en zijn de belangrijkste onderzoeksresultaten van «Education at a Glance» opgenomen, de jaarlijkse publicatie van de OESO.

De website van Trends in Beeld is in 2016 uitgebreid met een robuust dashboard van indicatoren die samen een goede foto geven van onderwijskwaliteit in brede zin. Het is ontwikkeld naar aanleiding van de moties Klaver c.s. en Straus/Ypma om meer inzicht te geven in outcome-criteria voor onderwijskwaliteit en het verzoekonderzoek van de Tweede Kamer aan de Algemene Rekenkamer.

Onderdelen begroting

• a. 

  Beleidsagenda

In de beleidsagenda wordt per beleidsterrein geschetst welke stappen wij willen zetten. Aansluitend is een tabel met indicatoren en bijbehorende streefwaarden passend bij de beleidsambities opgenomen. Daarnaast bevat de beleidsagenda een tabel met de belangrijkste budgettaire veranderingen op de OCW-begroting, een tabel met de geplande beleidsdoorlichtingen, een overzicht van de risicoregelingen en een overzicht belastinguitgaven.

• b. 

  Beleidsartikelen

De beleidsartikelen bestaan uit de volgende onderdelen:

• - 

  Algemene doelstelling met een toelichting daarop.

• - 

  Rol en verantwoordelijkheid van de Minister.

• - 

  Beleidswijzigingen. Hierin wordt weergegeven welke belangrijke beleidswijzigingen zich komend jaar zullen voordoen. Ook wordt, indien van toepassing, ingegaan op beleidswijzigingen als gevolg van beleidsdoorlichtingen, voor zover de doorlichtingen zijn afgerond.

• - 

  Tabel budgettaire gevolgen van beleid. Deze tabel bevat een vaste indeling in financiële instrumenten volgens de Rijksbegrotingsvoorschriften. In de tabel budgettaire gevolgen van beleid wordt de budgetflexibiliteit van het begrotingsjaar in percentages weergegeven.

• - 

  Toelichting op de instrumenten en budgetflexibiliteit.

Tweede Kamer, vergaderjaar 2016-2017, 34 550 VIII, nr. 2

6

Leeswijzer

• c. 

  IMiet-beleidsartikelen

Er zijn twee zogenaamde niet-beleidsartikelen:

• - 

  Nominaal en onvoorzien;

• - 

  Apparaatsuitgaven.

In artikel 95 (Apparaatsuitgaven) worden naast de Apparaatsuitgaven van het kerndepartement ook de apparaatskosten van de baten-lastenagentschappen en een aantal ZBO's en RWT's zichtbaar. In dit artikel is tevens een tabel opgenomen waarin wordt aangegeven hoe de apparaatstaakstelling wordt verdeeld over kerndepartement, agentschappen en ZBO's.

• d. 

  Agentschappen die een baten-lasten stelsel voeren

Dit onderdeel bevat de cijfermatige overzichten van de baten-lastenagentschappen «Dienst Uitvoering Onderwijs» en het «Nationaal Archief».

• e. 

  Verdiepingshoofdstuk (zie bijlagen)

In dit onderdeel worden per beleidsartikel de mutaties getoond tussen de stand ontwerpbegroting 2016 en de ontwerpbegroting 2017. De ondergrens voor het toelichten van mutaties wordt bepaald door een zogenoemde staffel. Een aantal mutaties is centraal toegelicht (loonbijstelling, prijsbijstelling, intensiveringen, ombuigingen).

• f. 

  Bijlagen

De volgende bijlagen zijn in de begroting opgenomen:

• - 

  Overzicht RWT's en ZBO's;

• - 

  Verdiepingshoofdstuk;

• - 

  Overzicht moties en toezeggingen;

• - 

  Subsidieoverzicht: hier wordt een overzicht weergegeven van alle subsidieregelingen van het ministerie;

• - 

  Evaluatieoverzicht: het overzicht met onderzoeken is opgenomen in één centrale bijlage.

Tweede Kamer, vergaderjaar 2016-2017, 34 550 VIII, nr. 2

7

Beleidsagenda

• 2. 

  BELEIDSAGENDA

Beleidsprioriteiten over 2017 Inleiding

Goed onderwijs is de motor van persoonlijke, maatschappelijke en economische ontwikkeling. Het is een bron van kennis, emancipatie, individuele ontplooiing en een investering in menselijk kapitaal. In een steeds veranderende wereld is het belangrijk dat het onderwijs meebeweegt, dat het uitdagend en eigentijds is. Ons onderwijs is sterk en we hebben in vergelijking met andere landen weinig jongeren die niet aan onderwijs of werk deelnemen. Het middelbaar beroepsonderwijs in Nederland wordt gewaardeerd door de sterke banden met het bedrijfsleven en duale opleidingsmogelijkheden. Andere positieve kenmerkende elementen van ons onderwijssysteem zijn de extra bekostiging van scholen met achterstandskinderen, het relatief kleine verschil tussen de zwakst en best presterende leerlingen, de cultuur van experimenteren, innovatief onderwijs en de flexibiliteit om op te stromen naar hogere niveaus later in de onderwijsloopbaan.

De in internationaal perspectief goede resultaten van ons onderwijsstelsel stimuleren ons om scherp te blijven op wat er beter kan. De OECD heeft onlangs de belangrijkste uitdagingen en de daarop aansluitende aanbevelingen benoemd. Ze hebben betrekking op voor- en vroegschoolse educatie en opvang, vroege selectie, motivatie en excellentie, leraren en schoolleiders, én de kwaliteit in en verantwoording door schoolbesturen. Hiermee onderstreept de review de uitdagingen waar we voor staan. Op de meeste thema's zijn of worden acties ondernomen. Een belangrijk deel van de € 200 miljoen die het kabinet beschikbaar stelt voor politieke prioriteiten zetten we in om, ondanks ruilvoetproblematiek waar OCW aan moet bijdragen, het ingezette beleid voort te kunnen zetten en te blijven investeren in goed onderwijs voor iedereen. Daarnaast zetten we in op enkele bijzondere prioriteiten zoals gelijke kansen, asielzoekerskinderen en schoolkosten van mbo'ers. Ook op de andere onderdelen van ons beleidsterrein is veel in beweging en wordt zowel gezaaid als geoogst. We schetsen per beleidsterrein welke stappen wij willen zetten en een beeld van de toekomst. We beginnen met het onderwijs en gaan daarna in op studiefinanciering, wetenschap, cultuur, media, emancipatie en Caribisch Nederland. Tot slot presenteren we een tabel met indicatoren en bijbehorende streefwaarden passend bij de beleidsambities.

• 1. 

  Onderwijs

Samen met alle partners werken we aan de vier doelstellingen van deze kabinetsperiode:

• 1. 

  Ambitieus onderwijs dat alle leerlingen en studenten uitdaagt;

• 2. 

  Scholen en instellingen werken met goed opgeleide en vakkundige leraren, docenten en schoolleiders, die samen zorgen voor een veilig en ambitieus leerklimaat;

• 3. 

  Scholen en instellingen maken resultaten inzichtelijk en worden aangesproken op hun prestaties;

• 4. 

  Aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt verbeteren.

Tweede Kamer, vergaderjaar 2016-2017, 34 550 VIII, nr. 2

8

Beleidsagenda

1.1 Ambitieus onderwijs dat alle leerlingen en studenten uitdaagt

Na bijna vier jaar kabinet Rutte II constateren we dat het Nederlandse onderwijsstelsel er goed voor staat. Vorig jaar vroegen we de OECD (Organization for Economie Cooperation and Development) een uitgebreide analyse te doen. De OECD deelt onze constatering. We mogen dus gezamenlijk trots zijn op het onderwijs dat we onze kinderen in Nederland te bieden hebben. Om goed onderwijs voor iedereen te kunnen garanderen is nog wel verbetering mogelijk, bijvoorbeeld op het terrein van overgangen in het stelsel. Het vinden van de juiste balans is daarbij belangrijk. We zien dat scholen en instellingen, vanwege de hoge kwaliteitseisen en de ambitie om uitval te voorkomen, goed kijken naar de mogelijkheden van hun toekomstige leerlingen om te slagen. Dat is begrijpelijk, maar het is ook een belangrijke taak van scholen om leerlingen de kans te geven zelfvertrouwen op te bouwen en verborgen talent aan te boren. We doen dit onder meer door doorstroom en stapelen te stimuleren. Bijzondere prestaties van leerlingen worden beter zichtbaar gemaakt en beloond met het judicium cum laude op het diploma. We hebben onlangs een wetsvoorstel aan de Tweede Kamer aangeboden, waarmee in het mbo een vroegtijdige aanmelddatum en het toelatings-recht zijn vastgelegd. Hiermee krijgen jongeren met de juiste vooropleiding het recht om, een aantal situaties uitgezonderd, toegelaten te worden tot de mbo-opleiding van zijn of haar keuze. De beoogde inwerkingtredingsdatum is 1 augustus 2017. Tevens lanceerden we deze zomer onze vervolgplannen voor de aanpak loopbaanoriëntatie en -begeleiding. Daarnaast hebben we gezorgd voor driejarige mbo-opleidingen die intensiever en uitdagender worden. Ook is de route via de beroepskolom door deze verkorting aantrekkelijker geworden voor studenten die na het mbo een hbo-opleiding willen volgen.

Speciale aandacht willen we het komende jaar besteden aan het bevorderen van kansengelijkheid. De Inspectie van het Onderwijs constateert toenemende ongelijkheid in onderwijskansen tussen jongeren. Sociaal milieu is altijd van invloed geweest op de onderwijsprestaties en kansen; dat de invloed van sociale herkomst toeneemt is echter ernstig en ongewenst. Het verkleint de kansen van kinderen om het sociaalecono-misch beter te krijgen dan hun ouders (sociale mobiliteit), waardoor verschillen in de samenleving worden bestendigd. Kansenongelijkheid wordt vooral bepaald door ontwikkelingen buiten het onderwijs zoals demografische ontwikkelingen en de thuissituatie. Ondanks dat de school niet al deze problemen kan oplossen, streven we er wel naar om de school een plekte laten zijn waar maximaal wordt bijgedragen aan kansengelijkheid. Om dit te optimaliseren maken we werk van doorlopende leerlijnen en laten schoolvormen goed op elkaar aansluiten. Voor het eerst is aangetoond dat het ook in de Nederlandse context zinvol is om in te zetten op voorschoolse educatie voor kinderen met een risico op taalachterstand, al is er ruimte voor verbetering van de educatieve kwaliteit. Om talenten en gelijke kansen van leerlingen te stimuleren en een extra stimulans te geven aan de geringe motivatie van deze leerlingen, bevorderen we in het vo het volgen van vakken op een hoger niveau. Leerlingen stromen daardoor met meer kennis het vervolgonderwijs in en we geven zichtbaarheid en erkenning aan de extra inspanningen en ambities van leerlingen. Ten slotte lossen we knelpunten op zodat flexibilisering en maatwerk de doorstroom tussen onderwijsniveaus kunnen verbeteren, we leerlingen meer aanspreken op hun talenten en gelijke(re) kansen worden gecreëerd voor leerlingen. Het bevorderen van kansengelijkheid is een breder onderwerp dan onderwijs alleen. Daarom

Tweede Kamer, vergaderjaar 2016-2017, 34 550 VIII, nr. 2

9

Beleidsagenda

start een interdepartementaal beleidsonderzoek «Onderwijsachterstandenbeleid» gericht op het vergroten van de effectiviteit van het beleid voor kinderen en jongeren uit achterstandsposities. Daarnaast ligt de focus op de implicaties van beleid voor kansengelijkheid in het onderwijs, optimale toeleiding naar de arbeidsmarkt en voor het overheidsbudget. Om te zorgen dat achterstandsmiddelen zowel bij scholen als bij gemeenten gerichter kunnen worden ingezet, ontwikkelt het CBS een nieuwe indicator om het risico op een onderwijsachterstand bij kinderen beter te voorspellen. Soepele overgangen naar en binnen het mbo bevorderen ook kansengelijkheid. Hiervoor moet een impuls worden gegeven aan bewezen effectieve interventies en samenwerkingsvormen. Het mbo speelt een belangrijke rol in het bieden van kansen voor sociale mobiliteit. We willen dat alle jongeren een startkwalificatie halen, het mbo heeft een belangrijke verantwoordelijkheid ten aanzien van het voorkomen van voortijdig schoolverlaten. Zonder startkwalificatie hebben jongeren immers twee keer meer kans op werkloosheid. Het behalen van je mbo-diploma bevordert doorstroom en opstroom en motiveert leerlingen het maximale uit zichzelf te halen. We zetten van de extra middelen voor politieke prioriteiten € 10 miljoen in voor schoolkostencompensatie in het mbo voor gezinnen met lage inkomens. De mogelijkheden om diploma's te stapelen zijn cruciaal. Hiervoor nemen we initiatieven zoals de invoering van associate degrees als zelfstandige opleiding en keuzedelen in het mbo. In het ho worden diverse activiteiten georganiseerd om good practices te delen, onder meer via het jaarlijkse seminar «Inclusief Hoger onderwijs». Samen met het onderwijsveld, werkgevers, culturele instellingen en andere partners willen we nog voor de begrotingsbehandeling tot een Gelijke Kansen Alliantie komen en een brede set aan maatregelen om de kansengelijkheid in het onderwijs te bevorderen. Dit doen we mede naar aanleiding van de motie Nijboer/ Harbers. Voor de uitvoering van deze motie stellen we € 25 miljoen beschikbaar, als onderdeel van de extra middelen voor politieke prioriteiten. Specifiek voor de overgang tussen po en vo komen we met verbetermaatregelen. Het gaat daarbij om de wisselwerking en samenhang tussen de eindtoets po, enkelvoudig en meervoudig basisschooladvies, en het behouden en zo nodig stimuleren van brede brugklassen. Februari 2016 hebben we de Tweede Kamer een eerste reactie gegeven op de motie Grashoff. Daarin schreven we dat we eerst gericht onderzoek willen doen naar de feitelijke staat van de (brede) brugklassen en de beweegredenen en motieven van vo-scholen. Daarop vooruitlopend zouden we scholen wijzen op het belang van heterogene brugklassen. Daartoe hebben de scholen in diezelfde maand een brief ontvangen.

Om het onderwijs ook in de toekomst te kunnen blijven verbeteren, bieden we begin 2017 het wetsvoorstel «Meer Ruimte voor Nieuwe Scholen» aan de Tweede Kamer (TK) aan. Met dat voorstel wordt de procedure voor het starten van nieuwe openbare en bijzondere scholen in het funderend onderwijs zo aangepast dat deze beter aansluit bij de belangstelling van leerlingen en ouders. Het wetsvoorstel zorgt ook voor een stevigere toets op de kwaliteit vooraf. Voor wat betreft een toekomst-bestendig curriculum zijn we na het advies van het platform onderwijs 2032 gestart met de verdiepingsfase die bestaat uit twee onderdelen. Ten eerste wordt onder regie van de Onderwijscoöperatie met leraren over het advies gesproken en hun eigen rol in de herijking van het curriculum. Ten tweede wordt door een breed samengestelde regiegroep in kaart gebracht hoe haalbaar en toepasbaar onderdelen van het advies in de praktijk zijn en wat daar voor nodig is. Op basis van de opgedane inzichten wordt

Tweede Kamer, vergaderjaar 2016-2017, 34 550 VIII, nr. 2

10

Beleidsagenda

samen met de TK besloten over de vorm van de ontwerpfase in 2017. Het gemeenschappelijke doel is duidelijk: komen tot een visie op de kennis en de vaardigheden die leerlingen moeten opdoen met het oog op de (toekomstige) ontwikkelingen in de samenleving.

Onderwijs is er voor ieder kind, daarom zorgen we ook in 2017 voor adequate financiering van het onderwijs aan vreemdelingenkinderen. Om ook in het tweede jaar van asielzoekerskinderen aanvullende bekostiging in het po mogelijk te maken, gebruiken we € 15 miljoen van de extra middelen voor politieke prioriteiten. In het mbo betekent de komst van nieuwkomers dat instellingen bezien hoe zij deze groep passende onderwijsvoorzieningen kunnen bieden, bijvoorbeeld door extra aandacht te besteden aan taalverwerving. Het vinden van werk of het volgen van onderwijs zijn immers uitstekende manieren om in onze samenleving te integreren.

In 2017 gaan we in het ho verder met de uitvoering van de Strategische Agenda Hoger Onderwijs. Deze agenda geeft de koers aan voor de periode 2015-2025 en staat in het teken van een zichtbare impuls aan de kwaliteit van het ho en het onderwijs gerelateerd onderzoek met de middelen die voortkomen uit het Studievoorschot. We zetten in op kleinschalig en intensief onderwijs, talentprogramma's, onderwijsgerela-teerd onderzoek, studiefaciliteiten en digitalisering. Ook richten we ons op het verbeteren van de samenwerking in de regio voor een betere doorstroom van het vo en mbo naar het ho, inhoudelijke aansluiting en toegankelijkheid van het hoger onderwijs. Dit doen we onder meer op basis van goede voorbeelden van regionale samenwerking en succesvolle aanpak, waarbij we ook zoeken naar manieren om deze te delen om van elkaar te leren.

1.2 Scholen en instellingen werken met goed opgeleide en vakkundige leraren, docenten en schoolleiders, die samen zorgen voor een veilig en ambitieus leerklimaat

Leraren zijn de meest bepalende factor voor goed onderwijs, zo blijkt onder meer uit de recente publicatie Kansrijk Onderwijsbeleid van het CPB. Leraren stimuleren iedere dag opnieuw kinderen en jongeren het beste uit zichzelf te halen. Ze leggen de stof uit, creëren de juiste sfeer in de klas en betrekken leerlingen actief bij de lessen. Daarnaast is het belangrijk dat ze hun onderwijs afstemmen op bepaalde (groepen) leerlingen en studenten, eventueel extra steun geven aan leerlingen die dat nodig hebben. De OECD is in haar analyse van het Nederlandse onderwijs positief over de kwaliteit van onze leraren, schoolleiders en bestuurders. Dat is een bevestiging dat we op de goede weg zijn en een grote opsteker voor de leraren, schoolleiders en bestuurders zelf. Er is echter ook ruimte voor verbetering. We hebben veel initiatieven genomen om de kwaliteit van leraren te verbeteren en de aantrekkingskracht van het beroep te vergroten. Met de lerarenagenda heeft het kabinet een impuls gegeven, die zetten we komend jaar voort. Hiervoor is en blijft samenwerking met bestuurlijke partners essentieel, waarbij iedereen zijn verantwoordelijkheid neemt. In 2017 richten wij ons op versterking van de samenwerking tussen lerarenopleidingen en scholen en staat meer samenwerking en kennisdeling in de regio centraal.

Om de kwaliteit verder te verbeteren richten we ons ook op het ontwikkelen van systematische begeleidingstrajecten voor startende leraren. Daarnaast zijn meer diversiteit in salaris en loopbaanmogelijkheden

Tweede Kamer, vergaderjaar 2016-2017, 34 550 VIII, nr. 2

11

Beleidsagenda

nodig. We zijn in gesprek met de PO-Raad en VO-raad over het verbeteren van didactische en differentiatievaardigheden van leraren en om het werken met peer reviews naar een hoger niveau te brengen. Verder lopen diverse acties waarover we rapporteren in de voortgangsrapportages van de sectorakkoorden en de lerarenagenda. We stimuleren dat vo-scholen participeren in het project «Begeleiding startende leraren». Deelnemende startende leraren krijgen een coach, worden systematisch geobserveerd en ontvangen feedback. In het po hebben de sociale partners afspraken over de begeleiding van startende leraren opgenomen in de cao. Komend jaar wordt de voortgang gemeten via de monitor op de doelstellingen van het Bestuursakkoord po 2014. Alle benoemde en tewerkgestelde leraren komen gedurende het startjaar (schooljaar 2017-2018) in het lerarenre-gister dan wel in het registervoorportaal te staan. Leraren kunnen zichzelf registreren, hun bevoegdheid opvoeren en ook hun professionaliseringsactiviteiten bijhouden. De registratie van de circa 250.000 leraren en docenten in het po, vo en mbo vormt een belangrijke mijlpaal in de ontwikkeling naar een krachtige en herkenbare beroepsgroep die zelf verantwoordelijkheid neemt voor de eigen kwaliteit.

In alle verbeterprocessen is de rol van de schoolleider cruciaal. Hij vormt de sleutel om verbeteractiviteiten in gang te zetten. Volgens de OECD wordt het belang van goede schoolleiders in Nederland nog onvoldoende erkend. De kwaliteitsverschillen tussen hen zijn nog te groot. We hebben recent initiatieven genomen, zoals de aandacht voor professionalisering, het opstellen van beroepsstandaarden en de bekwaamheidseisen door de beroepsgroep zelf. De beroepsgroep neemt hiermee verantwoordelijkheid voor de eigen ontwikkeling. Registratie in het schoolleidersregister is bijvoorbeeld een stimulans om permanent te werken aan professionalisering en deze activiteiten zichtbaar te maken. In het vo is het schoolleidersregister opgericht en worden herregistratie-eisen ontwikkeld. De beroepsstandaard, die de inhoudelijke basis vormt van het register en is opgesteld door de beroepsgroep van schoolleiders vo, wordt eind 2017 geëvalueerd.

Ook in het mbo is aandacht voor onderwijskundig leiderschap, onder andere in de kwaliteitsafspraken. Een aantal mbo-instellingen werkt aan «practoraten» om de onderwijskwaliteit te versterken en een brug te slaan tussen de veranderende beroepspraktijk en het onderwijs. Het ontwikkelen van lectoraten binnen publiek-private samenwerkingsverbanden in het mbo kan onderdeel uitmaken van een subsidieaanvraag voor het Regionaal investeringsfonds mbo. Hierbij kijken we goed naar de ervaringen met lectoraten in het hbo en wordt in bepaalde gevallen ook met hen samengewerkt. Deze lectoraten spelen een belangrijke rol bij de externe oriëntatie van hogescholen richting het werkveld en bij de curriculumvernieuwing. Verder helpen ze docenten te professionaliseren en stimuleren ze de kenniscirculatie en kennisontwikkelingen binnen de instellingen. In het kader van de Strategische Agenda Hoger Onderwijs en Onderzoek is aan hogescholen en universiteiten gevraagd om vanuit een toekomstgericht personeels- en onderwijsbeleid te blijven werken aan (permanente) professionalisering van docenten en onderwijsleiders. Verder zullen in 2017 tien Comeniusbeurzen worden uitgereikt aan docenten en onderwijsleiders in het ho als impuls aan onderwijsvernieuwing.

Tweede Kamer, vergaderjaar 2016-2017, 34 550 VIII, nr. 2

12

Beleidsagenda

1.3 Scholen en instellingen maken resultaten inzichtelijk en worden aangesproken op hun prestaties

Dat het Nederlandse onderwijs internationaal goed scoort, komt door een ijzersterk systeem van «vrijheid in gebondenheid» waarin autonomie van schoolbesturen wordt gecombineerd met sterke verantwoordingsinstituties. Eén van die instituties is de Inspectie van het Onderwijs (IvhO). Leerlingen, studenten en ouders moeten erop kunnen vertrouwen dat het onderwijs op een school of instelling goed is. Daarom houdt de IvhO toezicht op die kwaliteit. Omdat het onderwijs verandert, vernieuwt het toezicht. Met ingang van het schooljaar 2017-2018 wordt in het po, vo en mbo het vernieuwde onderwijstoezicht ingevoerd. Er is gekozen voor twee pijlers: waarborgen en stimuleren. De waarborgfunctie van het toezicht verbinden we nadrukkelijk aan de wettelijke vereisten. Daarnaast stimuleert de IvhO de verbetering van de onderwijskwaliteit boven de vereiste basiskwaliteit en doet zij verslag van haar bevindingen daarover. De IvhO wil daarmee bevorderen dat besturen en scholen stelselmatig werken aan de verbetering van het onderwijs en zo een kwaliteitsverbeteringscultuur ontstaat. Het nieuwe toezicht is ingebed in de wijziging in de Wet op het Onderwijstoezicht die per 1 juli 2017 zal ingaan. Deze wijziging komt voort uit het initiatiefwetsvoorstel van de Kamerleden Bisschop, Van Meenen en Rog dat in maart 2016 in de Eerste Kamer is aanvaard. Met de investering van € 2 miljoen vanuit de extra middelen voor politieke prioriteiten blijft voor de IvhO binnen het nieuwe (gedifferentieerde) toezicht ruimte om alle scholen in het funderend onderwijs eens in de vier jaar te bezoeken.

Verantwoording afleggen betekent ook transparant zijn, zodat een gesprek mogelijk is over geleverde prestaties. Om dit in het funderend onderwijs te bevorderen is met de PO-Raad en VO-raad afgesproken dat de website scholenopdekaart.nl gebruikersvriendelijk, relevant en betrouwbaar is. Ook op andere manieren wordt het juiste gebruik van informatie door ouders, leerlingen, medezeggenschapsraden en scholen zelf gestimuleerd. Zo wordt de Dag voor Open Onderwijsdata georganiseerd. Ouders worden beter gefaciliteerd om geïnformeerd voor een school te kiezen en medezeggenschapsraden worden ondersteund om een goed geïnformeerd gesprek over onderwijskwaliteit met de school te voeren. In de codes van goed bestuur is afgesproken dat jaarverslagen van po- en vo-scholen openbaar worden gemaakt. We verwachten dat in 2017 alle besturen de jaarverslaggeving 2016 op hun website publiceren. Ook onderzoeken we hoe we meer inhoudelijke eisen kunnen stellen aan het bestuursverslag, waardoor besturen laten zien op welke doelen uit de sectorakkoorden zij zich concentreren en welke inzet ze daarvoor hebben gepleegd.

In het mbo is het aanbod van informatie op bestaande websites soms versnipperd en vinden jongeren niet wat ze zoeken. In 2017 wordt een LOB-portal mbo gemaakt, met alle informatie die nodig is voor een goede studiekeuze. Verder vindt een tussentijdse evaluatie van de kwaliteitsafspraken plaats in 2017 om inzicht te krijgen in de implementatie van de afspraken tot op heden. In 2019 volgt een eindevaluatie die zal onderzoeken in hoeverre de afspraken hebben bijgedragen aan de kwaliteitsverbetering in het mbo. In het ho vindt dit najaar de eindbeoordeling van de realisatie van de prestatieafspraken plaats. Begin 2017 zal een onafhankelijke commissie rapporteren over de evaluatie van het experiment met de prestatieafspraken en -bekostiging.

Tweede Kamer, vergaderjaar 2016-2017, 34 550 VIII, nr. 2

13

Beleidsagenda

1.4 Aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt verbeteren

Onderwijs bereidt leerlingen en studenten voor op de arbeidsmarkt van nu en van de toekomst. Hoe de wereld er over 30 jaar uitziet weten we nog niet. Wel verwachten we dat werknemers in de toekomst steeds vaker moeten kunnen inspelen op nieuwe onbekende situaties. Datzelfde geldt voor het onderwijs, dat steeds moet kunnen inspelen op nieuwe ontwikkelingen en een veranderende vraag naar vaardigheden. Beroepsopleidingen zullen sneller aangepast worden aan de vraag van de arbeidsmarkt. Om de aansluiting tussen onderwijs en de arbeidsmarkt te verbeteren, zijn in het vmbo vanaf augustus 2016 profielen en beroepsgerichte keuzevakken ingevoerd. Leerlingen volgen twee of vier (kleine) regionale keuzevakken. Scholen kunnen kiezen of ze de profielen nu invoeren of een jaar later per augustus 2017. Met behulp van een digitaal keuze-instrument helpen we scholen bij het kiezen welke van de tien profielen ze gaan aanbieden. Verder is op www.bijscholingvmbo.nl passende scholing beschikbaar. Speciale aandacht is er voor het aanbod van techniekonder-wijs. Daarnaast kunnen scholen onderling ervaringen delen tijdens netwerkbijeenkomsten om zo van elkaar te leren. Ook het voortgezet speciaal onderwijs neemt hieraan deel. De invoering van de profielen in het vmbo monitoren we meerjarig om de praktijk te kunnen volgen en eventueel waar nodig bij te sturen.

In het mbo starten we dit studiejaar met de nieuwe kwalificatiestructuur. Belangrijk onderdeel daarvan zijn de circa 700 keuzedelen waartussen studenten kunnen kiezen, gericht op de kennis en vaardigheden die op de arbeidsmarkt in de regio van belang zijn en op doorstroom naar het hbo. Zo kunnen instellingen maatwerk leveren. Doordat ze de delen per kwartaal kunnen aanpassen worden opleidingen flexibel, actueler en innovatief. Binnen het experiment cross-overs kunnen onderwijsinstellingen en het regionale bedrijfsleven, onder bepaalde voorwaarden, zelf een onderwijsprogramma vormgeven. Opleidingen kunnen daardoor inspelen op nieuwe innovatieve beroepen. Zo draagt het mbo bij aan de regionale innovatiekracht en profilering. Deze publiek-private samenwerking blijven we in 2017 stimuleren via het Regionaal investeringsfonds mbo.

We beogen in 2017 een experiment flexstuderen te starten in het voltijds bekostigde ho. Daarmee willen we onderzoeken of studenten hun studie beter kunnen combineren met andere activiteiten die zij (tijdelijk) naast hun voltijdsstudie ondernemen. Studenten binnen het experiment krijgen de mogelijkheid het wettelijke collegegeld te betalen naar rato van de omvang van het onderwijs dat zij volgen. Leren houdt natuurlijk niet op na de opleiding. De arbeidsmarkt verandert steeds sneller, werknemers hebben steeds weer nieuwe kennis en vaardigheden nodig. In het mbo maken we het dit schooljaar 2016-2017 mogelijk om in het niet-bekostigd onderwijs delen van mbo-opleidingen te volgen die afgesloten kunnen worden met een certificaat. Een belangrijk uitgangspunt is dat elk certificaat een zelfstandige betekenis op de arbeidsmarkt heeft. Daarnaast zal een commissie adviseren over de voor- en nadelen van vraagfinanciering voor permanent leren. Op basis van dit advies kan besloten worden of het zinnig is om in het mbo te starten met een experiment vraagfinanciering. In het ho vindt al een experiment plaats met vouchers. We onderzoeken of dit experiment kan worden uitgebreid naar opleidingen uit de sector zorg & welzijn. Ook kunnen meer opleidingen uit de sector techniek & ICT toetreden. Als gevolg van de pilots flexibilisering in

Tweede Kamer, vergaderjaar 2016-2017, 34 550 VIII, nr. 2

14

Beleidsagenda

het hoger onderwijs zal in steeds meer deeltijd- en duale opleidingen met leeruitkomsten gewerkt gaan worden. Zo kan het onderwijs flexibel vormgegeven worden en is er meer ruimte voor maatwerk. De fiscale regeling aftrek scholingsuitgaven wordt per 1-1-2018 beëindigd. Deze maatregel is opgenomen in een apart wetsvoorstel dat onderdeel uitmaakt van het Belastingplanpakket 2017. Er komt een alternatieve regeling om scholingsdeelname te stimuleren, zodat met name groepen die uit zichzelf minder aan scholing deelnemen hun aansluiting op de arbeidsmarkt kunnen verbeteren.

• 2. 

  Studiefinanciering

Een goed toegankelijk onderwijssysteem, met kansen voor alle leerlingen, is cruciaal in een open samenleving. Elke student moet daarbij de kans krijgen om succesvol te zijn in het hoger onderwijs. Van financiële, culturele of informatiedrempels mag geen sprake zijn. Dat vraagt niet alleen om een toegankelijk stelsel, maar ook om onderwijs van hoge kwaliteit. Met de hervorming van de studiefinanciering heeft de overheid middelen vrij gespeeld om fors te investeren in de kwaliteit van het hoger onderwijs, maar met behoud van de toegankelijkheid van het stelsel. Met de invoering van het studievoorschot per 1 september 2015 kan elke student gebruik maken van een leenvoorziening tegen sociale terugbetaal-voorwaarden. Voor studenten van ouders met een lager inkomen, is daarnaast de maximale aanvullende beurs verhoogd met € 100 per maand. Mbo-studenten onder de achttien kunnen vanaf 2017 ook gebruik maken van het studentenreisrecht. De komende jaren staan verder in het teken van de uitvoering door DUO, het verzorgen van gerichte voorlichting en het versterken van het financieel bewustzijn van studenten. Ook monitoren we de kwantitatieve en kwalitatieve effecten op deelname, studiegedrag en het gebruik van voorzieningen.

• 3. 

  Wetenschap

Wetenschap, onderzoek en innovatie zorgen voor economische groei, bieden antwoorden op maatschappelijke uitdagingen en dragen bij aan de zelfontplooiing van het individu. In de Wetenschapsvisie 2025 is de ambitie gedefinieerd dat Nederland ook in 2025 een broedplaats voor talent is. Samen met kennisinstellingen en bedrijfsleven werken we aan een wetenschapssysteem met onderzoekers die de ruimte hebben om hun talenten te ontplooien en carrière kunnen maken. Wetenschappers moeten worden gewaardeerd om hun inzet op onderwijs, onderzoek, valorisatie en bestuur. Om wetenschappers ook buiten de universiteit het verschil te laten maken, zullen promovendi meer worden voorbereid op diverse loopbaanpaden. Daarnaast zetten we ook in op meer diversiteit; vrouwen, etnische minderheden, jong en oud. Voortkomend uit de Wetenschapsvisie 2025 is eind 2015 de Nationale Wetenschapsagenda uitgebracht. Hierin zijn de terreinen en thema's geïdentificeerd waar de sterktes van de Nederlandse kennisketen kunnen worden ingezet. De agenda implementeren we in 2017 in het wetenschapsbeleid.

Om wetenschappelijke en maatschappelijke vraagstukken op te lossen en economische kansen te creëren, moeten Nederland en Europa zo aantrekkelijk mogelijk zijn voor onderzoekers en startups om zich hier te vestigen en voor het bedrijfsleven om te investeren. Kennis moet vrij gedeeld kunnen worden. Onder het voorzitterschap van Nederland zijn in de Europese Unie daarom belangrijke stappen gezet op het gebied van Open Science. Afgesproken is dat in 2020 alle wetenschappelijke artikelen

Tweede Kamer, vergaderjaar 2016-2017, 34 550 VIII, nr. 2

15

Beleidsagenda

voor iedereen vrij toegankelijk moeten zijn en gewerkt wordt aan optimale toegang tot onderzoeksdata. Het momentum dat is ontstaan benutten we komend jaar voor het verwerken van deze afspraken in zowel nationaal als Europees beleid. Europese samenwerking op het terrein van onderzoek en innovatie is cruciaal voor het mogelijk maken van excellente wetenschap, het oplossen van maatschappelijke uitdagingen en het versterken van de concurrentiekracht. Het Europese Kaderprogramma, Horizon 2020, is daar een belangrijk instrument voor. We willen de jarenlange, sterke betrokkenheid van onze onderzoekers en instellingen in de Europese onderzoeksprogramma's behouden en versterken.

• 4. 

  Cultuur

Nederland kent een rijk, verrassend en internationaal toonaangevend cultuuraanbod. Nederlandse acteurs, musici en ontwerpers zijn wereldwijd succesvol. Nederlandse musea tonen prachtige schilderijen waarvoor bezoekers uit de hele wereld zich verdringen en houden historische collecties ook voor een jong en nieuw publiek levend. Die kracht is het resultaat van het samenspel tussen culturele instellingen en een overheid die de waarde van cultuur erkent en vertrouwen schenkt. Het kabinet kiest voor een cultuurbeleid dat instellingen de ruimte geeft om in te zetten op een eigen profiel, eigen kwaliteiten, en de lokale en internationale omgeving waarin zij zich bewegen.

Afgelopen mei presenteerde de Raad voor Cultuur zijn advies over aanvragen voor de basisinfrastructuur 2017-2020. Op Prinsjesdag 2016 maakt het kabinet de subsidiebesluiten bekend over de nieuwe periode vanaf 1 januari 2017. We kiezen voor een extra investering van totaal € 18,6 miljoen voor innovatie, samenwerking en talentontwikkeling. Vanuit de extra middelen voor politieke prioriteiten investeren we daarnaast structureel € 10 miljoen in festivals, cultuureducatie, talentontwikkeling en erfgoed. Cultuureducatie is een belangrijke bouwsteen voor de ontwikkeling van kinderen en jongeren. Alle kinderen en jongeren, ongeacht hun achtergrond, komen hierdoor in aanraking met kunst en cultuur. Het programma «cultuureducatie met kwaliteit» draagt hier aan bij en wordt in de periode 2017-2020 voortgezet. We investeren tot 2020 € 25 miljoen om leerlingen in het basisonderwijs meer en beter muziekonderwijs te geven. Joop van den Ende zet zich samen met private partijen in om eveneens € 25 miljoen bijeen te brengen en een campagne te starten.

Op 1 juli 2016 is de Erfgoedwet in werking getreden. Deze wet verandert de financiering van musea, mede op hun verzoek. Musea die momenteel in de basisinfrastructuur zijn opgenomen, krijgen voor een deel van hun subsidie een langjarig perspectief. Ze krijgen een structurele subsidie voor het beheer en behoud van de collectie. In de monumentenzorg evalueren we de monumentenregelingen SIM (Subsidieregeling Instandhouding Monumenten) en de restauratiegelden Provinciefonds. De fiscale aftrek voor onderhoud van particuliere monumentenpanden wordt per 2017 afgeschaft. Deze maatregel is opgenomen in een apart wetsvoorstel waarin ook de afschaffing van de aftrek scholingsuitgaven is opgenomen en maakt onderdeel uit van het Belastingplanpakket 2017. In 2017 en 2018 komt een tijdelijke, niet-fiscale overgangsregeling. De bevindingen uit de evaluaties en de ervaring met de tijdelijke regeling vormen de kern van een herziening van het gehele financiële stelsel van de monumentenzorg. Het kabinet investeert in de jaren 2016-2018 in totaal € 10 miljoen extra in de restauratie van grote monumenten en herstel van aardbevingsschade

Tweede Kamer, vergaderjaar 2016-2017, 34 550 VIII, nr. 2

16

Beleidsagenda

aan rijksmonumenten. We voeren een pilot uit die inzicht biedt in de duurzaamheid van een monument. Het rapport komt in 2017 beschikbaar. Het door de Ministeries van OCW en lenM gevoerde architectuurbeleid wordt met ingang van 2017 met vier jaar verlengd. In 2017 eindigt de periode van het Archiefconvenant 2012-2016 en het hieraan verbonden innovatieprogramma Archief2020. Vanaf 2017 vormt het Nationaal Archief in samenspraak met de sector en andere betrokken domeinen blijvend een platform voor kennis, kennisproducten en innovatieontwikkeling. Het programma Digitale Taken Rijksarchieven (2013 t/m 2016), met als doel het digitaliseren van de Rijksarchieven, zal vanaf 2017 in de reguliere organisatie en werkwijze van het Nationaal Archief zijn opgenomen.

• 5. 

  Media

Het mediabeleid streeft naar een onafhankelijk, gevarieerd en kwalitatief hoogwaardig media-aanbod dat toegankelijk is voor alle lagen van de bevolking. Het aanbod voor Nederlanders is groot, het medialandschap steeds voller en gevarieerder. Het is de taak voor publiek bekostigde media om programma's aan te bieden die een breed en divers publiek voorzien van informatie, cultuur en educatie. Met aandacht voor media-wijsheid wordt bewust gebruik van media gestimuleerd.

Om de regionale omroepen toekomstbestendig te maken hebben we een verandertraject in gang gezet. In 2016 is de nieuwe organisatie RPO (Regionale Publieke Omroep) tot stand gekomen. De wettelijke taken van de RPO zijn het opstellen van een gemeenschappelijke concessiebeleidsplan, meerjarenbegroting en prestatieovereenkomst. De landelijke publieke omroep geeft in 2017 verder uitvoering aan het Concessiebeleidsplan 2016-2020. Dit gebeurt, zodra de wetswijzigingen over de toekomst van het publieke mediabestel in werking zijn getreden, binnen de kaders van de gewijzigde Mediawet 2008. Omdat vanaf dan ook externe partijen hun programma's direct bij de NPO kunnen aanbieden, is de taak van de publieke omroep aangescherpt en de creatieve competitie groter. Door deze sterkere rol van de NPO kan de publieke omroep slagvaardiger werken en beter aansluiten op het veranderende media-gedrag van het publiek. In 2017 zal de regering waar nodig de aanpassingen in de goedkeuringsprocedure van nieuwe diensten van de publieke omroep vastleggen in wet- en regelgeving. In een Tweede Kamerbrief hebben we uiteengezet hoe wij deze aanpassingen gaan uitwerken. Samen met de Minister van Economische Zaken werken we aan de verdeling van frequenties voor analoge en digitale radio en de frequenties voor digitale ether televisie.

• 6. 

  Emancipatie

In Nederland is ongeveer de helft van de vrouwen economisch zelfstandig. Veel vrouwen zijn dus kwetsbaar, zeker als ze door overlijden of scheiding er alleen voor komen te staan. Daarnaast blijft veel talent van vrouwen onbenut. Daarom hebben we de afgelopen jaren ingezet op het versterken van de economische zelfstandigheid en financiële zelfredzaamheid en willen we bevorderen dat meer vrouwen (meer uren) gaan werken. Ook voor 2017 blijft dit onderwerp een speerpunt. De nadruk zal liggen op de verduurzaming van de lopende projecten en borging bij de gemeenten. Hiermee wordt tevens bijgedragen aan de uitvoering van internationale afspraken, zoals de duurzame ontwikkelingsdoelen (met name subdoel 5.5) en het VN-Vrouwenrechtenverdrag. Het benutten van vrouwelijk talent willen we ook bereiken met de aanpak Vrouwen naar de

Tweede Kamer, vergaderjaar 2016-2017, 34 550 VIII, nr. 2

17

Beleidsagenda

Top. Het aandeel vrouwen in raden van bestuur (rvb's) en raden van commissarissen (rvc's) bleef achter bij het streefcijfer van 30% dat het kabinet heeft gesteld. De aanpak gericht op de 200 grootste bedrijven om zelfregulering aan te jagen, blijkt effectief en wordt daarom geïntensiveerd en uitgebreid. Het aantal bedrijven in die top 200 met een evenwichtige verdeling in de rvb en rvc is toegenomen.

We willen de sociale acceptatie van LHBT's in biculturele gemeenschappen vergroten. In 2017 zetten we in op het vergroten van de bespreekbaarheid van seksuele diversiteit en genderidentiteit in deze gemeenschappen. In samenwerking met het Ministerie van SZW ligt de nadruk op een rolmodellenaanpak, verbetering van hulpverlening én het verbinden en versterken van initiatieven van het maatschappelijk middenveld.

• 7. 

  Caribisch Nederland

De onderwijsinstellingen in Caribisch Nederland werken met een nieuwe onderwijsagenda, waarin voor de periode tot augustus 2020 afspraken zijn gemaakt over het verder verbeteren van de kwaliteit van het onderwijs. In de onderwijsagenda zijn ook afspraken gemaakt over de ondersteuning door het Ministerie van OCW. Voor de scholen die basiskwaliteit hebben bereikt, verandert per 1 augustus 2017 de werkwijze. Tot nu toe kregen alle scholen jaarlijks een kwaliteitsonderzoek. Dat wordt tweejaarlijks voor scholen met basiskwaliteit en dus minder intensief. De Inspectie van het Onderwijs (IvhO) zal de scholen informeren over het waarderingskader. Dit kader omvat de wettelijke eisen en kwaliteitsstandaarden waarop de IvhO haar oordelen en bevindingen baseert. Het waarderingskader geeft dus aan waar scholen aan moeten voldoen (wettelijke eisen) en naar welke kwaliteitsaspecten de IvhO kijkt om scholen te stimuleren tot verdere verbetering. Onderdelen van de Wet Goed Onderwijs Goed Bestuur zijn per 1 augustus 2016 ingevoerd in het primair onderwijs. Het voortgezet onderwijs volgt op 1 augustus 2017. Scholen worden bij het invoeringstraject ondersteund.

Leeswijzer indicatorentabel

In de onderstaande tabel zijn de ambities voorzien van een aantal kwantitatieve doelen. Per indicator zijn bijbehorende streefwaarden opgenomen, passend bij de beleidsambities. Ten behoeve van een consistente monitoring zijn doelen en ambities van de beleidsagenda 2017 zoveel mogelijk overgenomen uit de beleidsagenda 2016. Op de volgende punten is de indicatorentabel gewijzigd:

• - 

  door verbeteringen afgelopen jaar in de bron en/of de meetmethode zijn de basis- en streefwaarde van enkele indicatoren gewijzigd. De wijzigingen worden per indicator in een voetnoot toegelicht,

• - 

  conform de toezeggingen aan de Tweede Kamer, is voor het mbo een nieuwe indicator over tevredenheid van werkgevers over de aansluiting met de arbeidsmarkt toegevoegd,

• - 

  voor zover mogelijk zijn, op verzoek van de Tweede Kamer, tussenliggende streefwaarden toegevoegd. Bij een aantal indicatoren is «Hoger» opgenomen. Bij deze indicatoren is het niet mogelijk om een realistisch tijdspad in te schatten. De realisatiewaarden van de indicatoren zullen zich niet altijd lineair ontwikkelen, omdat er sprake is van een bepaalde «aanlooptijd», waarna realisatie pas zichtbaar wordt. Waar geen tussenstreefwaarde mogelijk was zijn de laatste realisatiecijfers opgenomen.

Tweede Kamer, vergaderjaar 2016-2017, 34 550 VIII, nr. 2

18

Beleidsagenda

• - 

  met ingang van de subsidieronde 2017-2020 is de indicator uit de cultuursector rondom eigen inkomsten komen te vervallen, omdat vanaf 2017 het percentage standaard op 100% gezet zou moeten worden. Daarvoor in de plaats is een nieuwe indicator cultuurbereik toegevoegd. Echter niet als streefdoel, maar als indicator om de ontwikkelingen te volgen.

Eindjaar per doelstelling

Per streefwaarde wordt voor zover mogelijk een eindjaar vermeld (kabinetsperiode of horizon van de betreffende afspraken met de sector). Het eindjaar en daarmee de tussenwaarde kunnen verschillen per indicator, omdat met verschillende sectoren afspraken zijn gemaakt met een verschillende tijdshorizon: een voorbeeld zijn de indicatoren uit de bestuurs- en sectorakkoorden po/vo. Hiervoor zijn voornamelijk afspraken gemaakt voor het eindjaar 2020. De tussenwaarde is (voor zover mogelijk) opgenomen voor het jaar 2017. Bij enkele indicatoren zijn geen streefwaarden of tussendoelstellingen opgenomen. Bij deze indicatoren zijn afspraken op het niveau van de instelling gemaakt, die niet vertaald worden naar een streefwaarde op landelijk niveau. Opgenomen zijn de gerealiseerde landelijke waarden, bedoeld als signalering voor de voortgang op het stelselniveau. Zij dienen als onderbouwing bij de analyse of bijstelling van beleid noodzakelijk is.

Tweede Kamer, vergaderjaar 2016-2017, 34 550 VIII, nr. 2

19

Beleidsagenda

CD CD

°° O.

8 .2

.% §?

• Q. 

  < .O '

• Q. 

  i .O '

<

O oc

1^

C/5 O

O Z> O

< CO

<

co

<

co

<

co

<

co

<

co

<

co

<

co

<

co

<

co

° cm

^ O ^ O

CD c- q) c

— O ■— CD

Z -Q Z -Q

0)

co <= — O Z -Q

^- cm

1D O O) O

• - 

  £1 co £1

• O) 

  0) 0)

■ - c c

— O 0) 0) —

o JS

— CD +* CD 4- -\

• = 

  !i

•««i

5 ~ ^

— T3 S

• 0) 

  <D < -Q O

J2 -Q

• Q. 

  >4-

O O —

CD "3

T3 >

CD ü

< N

4- ~G CD

-g ET3

r O C

C m- CD

O O "D

CD -g O

_CD CD ~CD

4— CD ~ Q-T3 E

2 ct^

"2 * E c

C CD i_ CD <-2 g «

0)

E "öj

CD

« X, CD S>

CD

0)

■P >

CO O 0) co

^c "O c

9? CD CD

■= C CD

5 Q-

:°ï

CD CD "O "O

CD -Z c O

S ~ ^{M c}

CD CD CD

< ~0 "rsi CD

CD CD

cd

» J C

■ö J) t 4- -

CD CD CD CD CD CD

-Q <

2 "3

5 <

CD CD

-Q <

< =

Tweede Kamer, vergaderjaar 2016-2017, 34 550 VIII, nr. 2

Beleidsagenda

^ I

• a) 

  Q-cc O

<

, 0) — m— "o cc

0) —

"O <o

<D ^ <D

m 3 ^

O m

O

O

cn o) o o

O

O

CD 0)

• O) 

  O)

O O

1 I

cn s3 co cc co O 0) sp 0) . o I sp 1) ,o

ld ld

O O CM CM

O li) ■■ 00 -q o 2 cm' -C co S l~-

o o

cn cn

O r- O)

-q ld 2 o

-C co S co

52 S

<u cd —

C "O ^

^c w

• 0) 

  cd q)

-EEL

• 0) 

  O "3

co co

CD

CD

g z ™

-9 c5 <d

CD ^ > °> CO _

§ 8 |

O O

o

O

d> O

o>

.2>< — c/3 o> > c

0> 0>

O o > c

0>

• O) 

  CO

o

n C 0>

E

co

V)

=5 g o en 2 <H

_o>

O in t-

JaS

O

a c a> a> ■o

a> o u> > a o

CD "d

CD

^£ - > ■5 O CO Q

£ 3 o j=

^ CO CO CD C "d co — 0> _c T3 CD

• = 

  » O r

« 0)TJ t ü — CD

.£ CD ^ C

S s °>

CO CD C C < O) CD V

O

«5

a>

3 O

T3 O

• = 

  c

O CD

< C/3

ë - .E

ï ü 1

c o a.

^ co o

£ 6$

SE 1 co

• • 

  li E

"cd "c 2

• • 

  o|

co a>_Q

< co -C

co

co

gogo

■s t«t

,5. = ,5. <=

O CD O CD

c5 2 a>

i CD .E

» O O

CD tl 'E

0> CD CD

S2 O > CD

® £ ra 7; ft '5 .E -£ O — ^ co

^ ■= CD CD

⁵ n S ra O ° S o

<

C/3

<

c/3

LD o ^v

• 0) 

  I— CO

ra 5: <m 5:

x ° S °

-L- ^— r~- ^—

E C

_ O

cd o ra -o 1- c

i J.I

< ra -2

Tweede Kamer, vergaderjaar 2016-2017, 34 550 VIII, nr. 2

Beleidsagenda

^ I

• a) 

  Q-cc O

<

, 0) — m— "o cc

0) —

"O cc

cc 5= cc

m 3 ^

O >

<

CO

< CO

O O

0)

w c

'e

CD "D

c ^u cn

• 0) 

  ■;

03

j (D 10

(0 ^ is

_ > "O <U

• = 

  ÏS|

• 0) 

  cc O

cd cd rz C

T3 t cd

C cd £. "ö

cc _2> cd

< "D cc -C

:=-0

O >

< CO

< CO

O O

O O

O cc

2 > .2

£ ® -I l

o> <ö = 2

cd cd q)

"2 cd <"

cc cd cd

< 'i: T3 -Q

cd cd

cd cd

T3 O-

S ^c

5 cc

<C cc

<

CO

cc cd < t

<

co

o

co ^ £1

o — c

otj? ^,JE

"5 ai oi ^ g

ü £ .« 1 =

fl) ■- 0) ^fc 0)

"o SP — ~o +-

c £ £2 c ö

cc cd cd cd ⁰³ o

< o) T3 _cd < >

O

>

<

co

r~- r~-

• - 

  g ° g °

tï CM CM

• & 

  cd CD cd CD O O) <- ■

• - 

  O)

c ° £ °

a

w a>

a> <-c o co cm

■D m — o O

S

• = 

  S2

ü ■> *

CO -i- 5

Sco >

T3 cd

• = 

  C

• 0) 

  cd

i'ö *

~ .c cd

cd

cc ö

g< >

:=-0

O >

< CO

cd o O) CM o O I £1

--.I----. cd

cd I—

co

CN

oo ;j co _

_a) o "cc «

ü

o > ü w <u . "O 0) o c

lil

cc "2 "5

:=-0

O >

< CO

^ £! co

i_ï CN

CD 0) < cd

Tweede Kamer, vergaderjaar 2016-2017, 34 550 VIII, nr. 2

Beleidsagenda

^ I

• a) 

  Q-cc O

<

, 0) — m— "O CD

0) —

"O <o

cd cd

m 3 ^

O >

<

CO

t- i_i CM

_cd _q

cd .C

• 0) 

  ü

"O 'm

c ^

<5 cd

< t3

O >

< CO

SS £ So

~_1 C\l

CD

, 0)

• 0) 

  "O

m—

03 ^_ Q3 « j£ 0) JxL Ui ^ 0) ^m st3 t

^ ⁰ 0)

• 0) 

  -C (-

• 0) 

  ü

O c

• O) 

  CM O O

i £1

^ O

ö Ei

cd

o 'cd

O O

m

O

cd

0)

> c

ü =5 = ^u

cd q. co "u

-S >

cd

co co"

O O

o

3 O

■o a

o

• 0) 

  C cd o

■o " c

O

» cd _s

■c _cd cd

c _

co cd

> cd

• o) 

  "2

• O) 

  cd > 4^

8 A

cd o

■ - cd cd

~ < -Q

O 3 O

CM CM CM O Ö O

Q.

O

cd ">

"d _:

3 ü

t5 .E

cd _^ ff cd

cd '_c

"cd "5 r-cd cd 5

•jj +^ cd _c cd O)

cd ,a) .E

< h -d

O

<o CO

O C cd cd £ _]

Tweede Kamer, vergaderjaar 2016-2017, 34 550 VIII, nr. 2

Beleidsagenda

CD

^c I

• O) 

  <0 CD Q-

cc O

<

, CD — m— "O CD CD tl t

CD —

cd 5= cd

>

< O

^ a) a) cd "U \p

"D (- Ü

c

cd

> £ o cd

Q.

O

^ c 'ö

•

-c cd

« Ij t3

o co cd

cd cd o ij

It; O) < -g

• - 

  ° t cd

S ¹ O E ■-0iO.cn

5 ^{c Q}-"^a

if =1

O cd Lli" cd 00 cd < cd

i>Ztj

cd cd

_ 3

cd cd

E

_o

.9- § o)

t3 cd ^3

⁰⁵ m +* °>-D »

cd ^ C

I g.1 s s

" c — — "

cd cd q. o cd

Q- cd o > 0-

o E

_ cd

.9-Q.

"D O

cd

CO

t3 -q cd t3 £

~ "5; <»

cn cn

tn

cd O

cd "D C

O

cn ca tn

cd

.> O

■z O

"Ö ^

cd cd

cd

I- ">

"O ¹ CD

CD

co

• Q. 

  CD

j +j CD Q) CD

£n ⁰³ i ffl £r!

■ O CD

) a> Q-

cd i-

> o

E ^<

S co o

O cd i

> 2 J)

C Q. o

⁸ »s

+- cm i_i

a> a a

a .q

o o

I» cd

O

• Q. 

  to

'Ö Q. O

■e n ° z S w

« !H ®

^ CO CO

c ■ Ü

° s

CD >

O D) t

a>

o o > c

a>

D)

o

a>

D)

s

• D) 

  O O

Ui

a> o

a

cd cd

co _c

S,

• O) 

  cd

cd a)

> CJ) cd C

ÜïÜ q. co

O .E

CD !_ —.

'n CD °

2 c?S

tn 2. £1

«4- C

-D _

co 2

-Q 'co

O c

• : 

  cd

CD O 3 < Q. _Q

X <

cd cd

co c

S,

cd

cd a)

> CJ) cd C

ÜïÜ q. co

O .E

n CD °

2 c?S

tn

tn ca o S; o tn

Tweede Kamer, vergaderjaar 2016-2017, 34 550 VIII, nr.

Beleidsagenda

^ I

• 0) 

  cc E,

cc O

<

, 0) — m— "o cc

0) —

"O cc

cc «3 03

cü 5 —

M _

■r; 0) cd -q q. o 0 "ö

o> 0 c

0

o o _

> CO i= 0>

■s g

c

0 "o

J*£ 0

E 0 £

o 0 ~°

o « «

> '5 c 0^0

t3 CC >

• - 

  CO CU

S E °

co * CD

■n ^c ~

o 8 -2!

• Q) 

  ~t □

^ O

0 C £

i] 0 —

^ cc

Ü 0 v

C 0) c

cc oj 0

cc cc 0

ü = g

x 3 t:

0 c c

4-j 0 O

C 0)

Soa

• - 

  0 jz

■a .c 4-

Si E » S O 1

ë s 5

0 CO 4-

CL 0 ïï 0 a> = OJ — co

.2 81

in > 0

_w co

S c F

• = 

  12 'co S

— £ o

0 _c _<d .E

• = 

  ° O

^ c o .c

co 0 tfl O

0 2. iS

■S E o°

.£2 co c 0

ra > o =5

0 -P C 3

J= "E S 0

5 g § '5

2 5 'E n

Q.J5 C 0

C g S 0

• ! 

  cm C "O

' C i 0 T3

• ^: 

  0 ld "o "~

5 o cm (o 0)

' C i_ t3

■ 0 0 O _c

2| §|

° -S = o

2 1 g g

08 ra

0

c "°

o ⁰⁵ ra .21 °

■03 1 ffi

; ai £ 0 0

u <c 0 oj "o

; t "D CO _r

■ O C t3 C

; q-o ■- o

• : 

  o- i_ = 0

• : 

  2 ⁰ c "o

¹ ö) Cö <u

¹ 0 o cc ^

■C ^ c .

' w cc <u .«

0 "o

s 11

x 0 53

0 O

0 "i Ü

'■S ^ro c 2 _w 0

£ ra co

J2 !H = '0 ra

£ ë

.£ 0 -Q

• = 

  a =

^ 0 ra . c "° £

£ 2 |l

o0-^ -

™ ra S 0 c?N 0 ra

0 t3 _w o

e i 0 &

■ «1 i 2 = ? o .s 0 t;

o m

ra

w o

j .2 c

! - >

0 s

o> 0 0 0 ê S '55 £

ë| ^|

0 ■== c >

5» E

0 t3

0

n S

^ 0

s§ s

g =

1- w

O 0

o ¹-

■ 0

0f 2^a

I ° ■£ £

> .E cc o ö) 1- ^

— 0 o w

0

5 S, ^w "o

O =

0 .

0 g¹

cc —

s-«

03 cc Jr 'n

2 g

oj

0

■ o) o

c ra

• - 

  m S

ra > -°

!- 0 -S *

0

m ^ £

S B o

<» <» N

c c ^

E £

• ! 

  ra c ü 2

EEH ecg. £ £ 0 ra ra ra

> m o _ ra ra ra

r ■= £ e 0 0 ^

■n 0 _ ¹---_

cc o 6

0 w

0 o

^ c

0 0

4- a

ra c

g :=

^ — c ^c

4- O ^C O

■a 5 -a ■£

l£ I I

c ^v 0 0

ra c ~o

L S-- 0

0 o ~° c

S 0

a 0 0 c »?ï •

E ^ ra u

i: ra ra £

ra 5 5 _a

J2 0 0 c

c = = -0

0 ra ra -0

.2! 3= 3= £

O _0

'n

3 .» 0

« rail

5 o o §

2! -ï

z -S ^{c c}

ra £ 5 _a

• o) 

  0 (d 4j

g iS

C _

9 0 o

ra o a

c 2 0

0 -o

0 0^

^ 4^ ^0

O 0

» £

u -S, 0 C ₌

3 i S

■ - ^— C

3 C 0

3 ra o 0 .2 0 E ^{x 1}

0 ° i5

i: S 0 c

"> c iö S

0 , -=f N

1 CO Ja£ i_

£ "ö c o

0 0 ■- t:

I c

1" 0 S ⁰⁵

co a. o t:

'co 4- c =

co 0 0 o

^m =■= ü -ë

e £ E 0 ■

0 0 0 Zi .q .q cc

g CD CD I

1 O O W g CN CN -J5 ' Q. O) O) 2

' o .E .E

_ 0

.E, O O t3 n q o) w ' 0 J2 J2 ö)

• ! 

  .£ .£ I

> c c c ni ra ra o ü; -c -c i

co co co ra

|<<o

> 00 O) <

c g

0 0

■a o

o ^

c §

• : 

  ^ 0

- ® «

; > ■-

c ^D

• - 

  0 0

3 o) "O

) C ^

• : 

  — cc

• : 

  0 T3

l 5 o

] <o

. 0 w

) Jü£ 'i-

)

• : 

  £5 0

• : 

  5 -c

3 ^ «

• : 

  0 0

• - 

  0 C

• ! 

  c £

3 0 '~

1 0 0

C c "2 ra % 0 .£ g

0

>5 £005

g S ra c '

t» ra 1- c 0

_ ±i o 3 33

0 E S

ï Q. —

O ia

— (0 ^ o .

c <u c >

S E I o 0 £ o ra

i» 5 ï

i£ Ö103.Ï

o ra n

+3 CO

■ö o

t; 4^ o ai"

0" g ™ "cc o ■

0 . X! S C

cc 0 cc >

E ^:E 0 -o

• o) 

  0 _j X! 0

ⁿ o) o) ~

s s 0 ⁰

3^0

s 0 e

g c s _ 0 0

IP

L (0 3

gj 0 c ■

> n 0 O0-o

c "° t

• 0) 

  c

lïï 8 s.

cc cc

.2 0

J2 t3

S £

■- 0 >

0 t: ra

T3 C C

3 «I,

S > O -

» O c

C ^c

0 0

0 0 _

• : 

  -6 £ z

ra

S S§ c

jEi ra 0 co ra c c _c ^c 0 .b, 0

e 'n r

O c 0

ra £ g

⁰ w o

-ê = I £ ra 0

ra ^ 0

0

ra

c E

0 ra

> 0 J2 CO 4-

ra 0 -

ra ~ o

c ra ra

0 w .9

o 0 -u

0 o..£

^" Jr 0

£ CO r

r- ° ^C

fll —

CO D S LD 0 : —

n g -5

^2 O 0

• Q. 

  c ü

O 0

0

ra

£ 0 g' = g ^

t.£

^ .£ c

co = 0

• & 

  0 ^

c w 0

0 44

0 g

O — c

t: 0 0 0

• ! 

  -a >

LI ■?

5=0

Ë c

O

) 0 O

• - 

  "o N

) j_ 0

• ! 

  O -Q

° «

: > «

j 0 c

^ cc

O- ,£

C -

0 T!

3 TT N

> .ti 0

0 Q Q

• ? 

  w > i ^1 c

• ^? 

  O 0

• : 

  +=■ -sé

, cc 0

^s

T! 0

' .E c

• : 

  0 cc <d

¹ "° ^ ^

c ^ o 003

• * 

  5-5

0 0

0 0 O

o E >

12 1- C

• i. 

  » ^:0

g " O 0 c

« 0 ca r° '

<- ë ^m ■

s - ^OT

^ .2 c ,

2 ^c >

c ra ra

o t c

E £ S -

^ o o _g 0 co

»4- 0 c 0

n 0 0 ~ o c

g_ 0 0 -a t£ E

O- S c .£ co c ¹

ra 0 ra

£ "0 E

cc "o o

.Q C i_

C cc 0

0 ~

c cu O ™

'■E w P c

₃00 o ,

1 s S §■

_cc J2 0

0

1 0 ^ 0

00 -=: ^ O

tD "TT CJ O > C

• O) 

  -üis cc c Q. 0

S E

> 0 c c

li

• - 

  0 g-y ü! <_> S S

s°»s

⁷³ 0 0 o ^w £ g

c co 0 ^ 0 3 i: 0 C " 2 -o

ni ^c ra o Sï.2 o ra o -o

^ 1 = 1

0 cc 0 n

ii§ti

d :- cm o ^ct

— i cm

• Q. 

  C (D „T!

O--t— o³ >~

• - 

  ® m O ^§ 0 03 0 1- c O) C "ö O) O

c 'F 2 ® §

0 £ z J2 >

^; .ï 0 w 3 « fc! o.^ o

n; o 0 '1- >

— -* 1- "o cc

ü 0 5 —

.8 3 s i 1

15 3 E "H ra

.£ o o o -a

0 c g c

a ra = p ra

■ > 0 c w

0 0 ^ 0

■a £ > S n ■= o o ra

O -Q .2 -C

€ o ra ra S

c S g ra o ra 4- °- 0 c ra 0 c = ⁰

ra 5

o ra c o co >

g 2 £ 4^ 0 ¹-

3° !

CL C

ü 0 ra

« ra S

0 z_ "

n K to 0

0 & - J 0

^ — "C ra

4^ 03 £ i> 4-

CN CO

0

0

E » c ra

c .2! ^:S £

2 c ~cr 0

O 0 c ^

+4 > 0 ^

0 ^:E"H 'g

0 £ co £

ra o ra c

c co 3 o

0 *

_._0 1 0>0_o._0:="4t0

• = 

  xx °.>ux-£x raca 80

Sï^:; ; E^t;

Tweede Kamer, vergaderjaar 2016-2017, 34 550 VIII, nr.

Beleidsagenda

Investeringen in sector-/bestuursakkoorden, met specifieke aandacht voor professionalisering leraren.

In de begroting 2016 was bij artikel 9 Arbeidsmarkt- en personeelsbeleid een overzichtsconstructie van de investeringen onderwijs. Deze tabel is hieronder wederom opgenomen. Over deze investeringen zijn in het sectorakkoord VO respectievelijk de bestuursakkoorden PO en MBO afspraken gemaakt. Het betreft onder andere middelen uit de Regeerakkoorden Rutte I en II, het Begrotingsakkoord 2013 en de Begrotingsafspraken 2014.

Tweede Kamer, vergaderjaar 2016-2017, 34 550 VIII, nr. 2

26

Beleidsagenda

Onderwijsmonitor

De Algemene Rekenkamer constateerde in hun rapport «Onderwijsmonitor (d.d. 5 juni 2015)» dat de informatie over de beleidsdoelen de Tweede Kamer versnipperd bereikt: via begroting en jaarverslag, het onderwijsverslag, voortgangrapportages en andere (onderzoek)rappor-tages. Om dit te stroomlijnen en de Tweede Kamer aldus beter te kunnen informeren adviseerde de Algemene Rekenkamer o.a. om een dashboard te ontwikkelen. Een dashboard dat op macroniveau inzicht geeft in de voorwaarden voor goed onderwijs met de daarbij behorende beleidsinstrumenten, en de behaalde onderwijsresultaten. OCW heeft in reactie op dit advies een brede onderwijsmonitor ontwikkeld en gepubliceerd op http://www.trendsinbeeldocw.nl/ocw-stelsels-in-beeld/onderwijs. De monitor bestaat uit een dashboard van output- en outcome-indicatoren die de resultaten van het onderwijs weergeven, aangevuld met een wegwijzer naar actuele beleidsinformatie over het onderwijsproces. De in de monitor gepresenteerde output en outcome zijn mede te danken aan de in tabel genoemde investeringen, maar een directe relatie leggen is niet mogelijk.

Vrijheid in besteding

Instellingen zijn vrij om te bepalen voor welke doelen zij de middelen inzetten. Zij worden wel gestimuleerd om binnen de kaders van de bestuurs- en sectorakkoorden te blijven, maar zij zijn niet beperkt tot de in de tabel genoemde doelen. In de reguliere jaarverslaglegging leggen zij verantwoording af. De voortgang op de belangrijkste ambities waarvoor de investeringen uit de tabel zijn ingezet worden onder andere in mei opgenomen in het jaarverslag.

Reactie motie Straus en Ypma (WGO juni 2016) Motie Straus en Ypma: «beleidsinzet van volgend jaar duidelijker te koppelen aan de beleidsdoelstellingen die gericht zijn op het verbeteren van de kwaliteit van de lerarenopleidingen en hun afgestudeerden de kwaliteit van (startende) docenten en het verbeteren van de differentiatievaardigheden.» In de voortgangsrapportage Lerarenagenda (najaar 2016) zal hier uitgebreider op in worden gegaan. Beleidsinzet doelstelling 2:

• - 

  De insteek van de sectorakkoorden is verbetering van didactische en differentiatievaardigheden (streefdoel 100 procent) door praktijkleren, zoals peer review, coaching en training on the job. Daarnaast zijn afspraken in de cao's verankerd, waarbij (extra) middelen zijn toegevoegd aan de lumpsum, en het (laten) ontwikkelen van instrumenten. Veel scholen zijn aan de slag met de uitvoering van de afspraken, maar er is nog onvoldoende resultaat zichtbaar in de klas. In september wordt samen met de inspectie, de raden en diverse experts bekeken waar de lage cijfers uit voortkomen. Vervolgens wordt verkend welke acties ondernomen kunnen worden en welke zaken in kaart moeten worden gebracht om een goede ontwikkeling van deze vaardigheden te stimuleren. Hierbij wordt ook gekeken naar de opleiding van de leraren en de manier waarop vaardigheden momenteel worden gemeten. In de afgelopen jaren zijn diverse rapportages verschenen over het beeld over kwaliteit en tevredenheid van lerarenopleidingen bij afgestudeerden en externen (accreditatie). De opleidingen hebben op basis daarvan diverse verbeteracties in gang gezet, onder andere op het terrein van de voorbereiding op de dagelijkse praktijk van het lesgeven.

• - 

  Door een cyclus van lesobservatie door schoolleiders, IB'ers of peers aan de hand van observatie-instrumenten, komt een beweging van voortdurende kwaliteitsverbetering op gang. Die kan versterkt worden

Tweede Kamer, vergaderjaar 2016-2017, 34 550 VIII, nr. 2

27

Beleidsagenda

door het vormen van professionele leergemeenschappen. Samenwerking met de lerarenopleidingen wordt hierbij gestimuleerd. Een ander middel is de zorgvuldige begeleiding van startende leraren, zodat zij zo snel mogelijk hun beheersing van didactische vaardigheden (verder) verbeteren. Een mooi voorbeeld hiervan is het project van de Rijksuniversiteit Groningen waarin startende leraren gedurende drie jaar worden begeleid en het project Junior Leraar uit Amsterdam waarin samen met andere projecten voor startende leraren hard gewerkt is aan een kennisbasis voor de ontwikkeling en begeleiding van startende leraren.

• 1. 

  Verder zet OCW in op breed samengestelde teams waarbij scholen en instellingen werken met goed opgeleide en vakkundige

leraren die zorgen voor een veilig en ambitieus leerklimaat. Leraren in het funderend onderwijs kunnen hun masteropleiding behalen door gebruik te maken van de (verruimde) Lerarenbeurs, VierSlagLeren of de Tegemoetkoming studiekosten onderwijsmas-ters. Op basis van het onderzoek «Vraag en aanbod nascholing leerkrachten Primair Onderwijs» (ResearchNed) wordt door de PO-Raad op landelijk, regionaal en lokaal niveau de dialoog gestart over verbetering van het nascholingsaanbod en de benutting van kennis uit deze opleidingen binnen de school. OCW ondersteunt dit initiatief. Daarnaast werken we aan een versterking van het HRM-beleid/inzet van de functiemix en stimuleren de sectorraden in diverse projecten schoolbesturen en schoolleiders om voldoende carrièremogelijkheden te bieden. Om de kwaliteit van leraren zichtbaar te maken is er een lerarenregister waarin leraren aangeven dat zij voldoen aan de bekwaamheidseisen en deze ook onderhouden. De inschrijvingen van leraren in het Lerarenregister wordt vanaf 2017 wettelijk verplicht waardoor de kwaliteit nog beter kan worden gemonitord.

In de lerarenagenda en sectorakkoorden zijn over deze thema's afspraken gemaakt met de sectoren. In oktober ontvangt de Tweede Kamer de voortgangsrapportage over de sectorakkoorden funderend onderwijs en in november de voortgangsrapportage van de lerarenagenda. De belangrijkste indicatoren en streefdoelen hieruit zijn opgenomen in bovenstaande indicatorentabel. Het betreft de indicatoren onder doelstelling 2. Deze hebben betrekking op het vergroten van de kwaliteit van leraren en schoolleiders, de verbetercultuur en het zorgdragen voor een veilig leerklimaat.

Tweede Kamer, vergaderjaar 2016-2017, 34 550 VIII, nr. 2

28

Beleidsagenda

Overzichtstabel voor beleidsagenda

Deze financiële paragraaf presenteert conform de rijksbegrotingsvoorschriften de belangrijkste budgettaire veranderingen op de OCW-begroting, zowel voor de uitgaven (tabel 1) als de ontvangsten (tabel 2).

Tabel 1 Belangrijkste beleidsmatige mutaties t.o.v. vorig jaar (uitgaven) (bedragen x € 1 miljoen)

Toelichting:

Leerlingen- en studentenontwikkeling

In de begroting is, zoals gebruikelijk, de actuele raming van de leerlingenen studentenaantallen verwerkt. De referentieraming 2016 wijst uit dat in het primair onderwijs het aantal leerlingen in de jaren 2016-2019 per saldo hoger is dan in de referentieraming 2015, maar op termijn wordt dit lager. In het voortgezet onderwijs, het middelbaar beroepsonderwijs en het wetenschappelijk onderwijs neemt het aantal leerlingen en studenten per saldo toe, terwijl in het hoger beroepsonderwijs het aantal studenten afneemt. Dit wordt veroorzaakt door demografische ontwikkelingen en nieuwe tel- en stroomgegevens 2015.

Tweede Kamer, vergaderjaar 2016-2017, 34 550 VIII, nr. 2

29

Beleidsagenda

Bijstelling autonome raming studiefinanciering

De raming voor studiefinanciering laat voor de jaren 2016-2018 ten

opzichte van vorig jaar lagere kaderrelevante uitgaven en ontvangsten

zien. Vanaf 2019 slaan de uitgaven om naar een tegenvaller. Dit is het

gevolg van de verwerking van nieuwe uitvoeringsgegevens van DUO en

wordt voornamelijk veroorzaakt door de gewijzigde verwerking van de

OV-studentenkaart voor minderjarige bolstudenten. Zij krijgen per

1 januari 2017 een OV-reisvoorziening. Voor deze reisvoorziening geldt

voor de meeste studenten de prestatiebeurssystematiek waardoor de

relevante uitgaven over het algemeen pas plaatsvinden als de student is

afgestudeerd.

Instroom asielzoekers

Scholen met asielzoekerskinderen kunnen een beroep doen op regelingen voor aanvullende bekostiging. Door de toename van het aantal minderjarige asielzoekers, is van deze regelingen meer gebruik gemaakt. Hierdoor zijn tegenvallers ontstaan.

Ramingsbijstelling

Dit betreft een bijstelling van € 150 miljoen structureel vanaf 2017. Deze bijstelling zal bij de eerste suppletoire begrotingswet 2017 worden verdeeld over de verschillende begrotingsartikelen, nadat rekening is gehouden met de budgettaire mutatie op basis van de referentie- en studiefinancieringsraming 2017.

Lumpsum- en subsidietaakstelling

Dit betreft een taakstelling op lumpsum en subsidies ter dekking van de ruilvoetproblematiek en om de begroting van OCW sluitend te maken. Zie het algemene deel van het verdiepingshoofdstuk voor de verdeling over de begrotingsartikelen.

Politieke prioriteiten

Het kabinet heeft € 200 miljoen beschikbaar gesteld voor politieke prioriteiten.

Hiermee wordt de lumpsum- en subsidietaakstelling met € 133 miljoen verzacht. Dit zorgt ervoor dat OCW in staat blijft te investeren in beter onderwijs, bijvoorbeeld in de kwaliteit van leraren en schoolleiders. Ook stimuleren deze middelen scholen om afspraken na te komen die zijn gemaakt in het belang van leraren en leerlingen. Kansengelijkheid kan worden bevorderd, bijvoorbeeld door te investeren in flexibilisering en maatwerk om een betere doorstroom tussen onderwijsniveaus te realiseren. Tegelijk wordt er geïnvesteerd in het mbo om zo voortijdig schoolverlaten van jongeren te voorkomen en nieuwe kansen aan jongeren te bieden om met een mbo diploma op de arbeidsmarkt te starten of om door te studeren.

De resterende € 67 miljoen is voor meerdere doelen bestemd. Er wordt € 15 miljoen ingezet om aanvullende bekostiging ook in het tweede jaar van asielzoekerskinderen in het primair onderwijs mogelijk te maken. Daarnaast wordt € 5 miljoen beschikbaar gesteld voor het gemeentelijk onderwijsachterstanden beleid (GOAB). Deze middelen komen ten goede aan de kleine gemeenten die deze specifieke uitkering ontvangen, zodat zij beter in staat worden gesteld om voorschoolse educatie aan te bieden. Ook wordt € 10 miljoen beschikbaar gesteld voor de compensatie van schoolkosten van minderjarige studenten in het mbo uit gezinnen met lage inkomens. Deze middelen zullen via een aparte regeling aan de rijksbijdrage van de mbo-instellingen worden toegevoegd en worden

Tweede Kamer, vergaderjaar 2016-2017, 34 550 VIII, nr. 2

30

Beleidsagenda

besteed in nauwe samenwerking met de Stichting Leergeld. Voor de uitvoering van de motie Harbers/Nijboer wordt € 25 miljoen beschikbaar gesteld. Het kabinet wil zich inzetten om kansengelijkheid te bevorderen en scheidslijnen te voorkomen. Over de invulling van de € 25 miljoen ontvangt de Tweede Kamer voor de begrotingsbehandeling een Kamer-brief. Met de investering van € 2 miljoen blijft voor de Inspectie van het Onderwijs binnen het nieuwe (gedifferentieerde) toezicht ruimte om alle scholen in het funderende onderwijs eens in de vier jaar te bezoeken. Tot slot wordt voor cultuur structureel € 10 miljoen geïnvesteerd in festivals (onder andere Dutch Design Week), cultuureducatie (waaronder muziekonderwijs), talentontwikkeling en erfgoed.

De internationaal opererende en snel groeiende maakindustrie in Brainport Eindhoven (o.a. ASML, Philips, NXP, VDL) is van bijzondere waarde voor het verdienvermogen van Nederland. De aanwezigheid van (internationale) kenniswerkers is een cruciale factor. Om daarvoor aantrekkelijk te blijven is een impuls in het voorzieningenniveau nodig. De fondsbeheerders hebben de Stuurgroep Herziening Financiële verhoudingen ingesteld om op basis van de Studiegroep Openbaar Bestuur en op verzoek van de Tweede Kamer voor de langere termijn te bezien wat de rol van economische groei in de verhoudingen van het Gemeentefonds kan zijn. Om ook een korte termijn oplossing aan te reiken scheldt het kabinet een eerdere lening van € 7 miljoen aan de Internationale School Eindhoven kwijt. Daarnaast wordt vanuit de begroting OCW € 1,6 miljoen in de periode 2017-2020 beschikbaar gesteld als bijdrage aan de Dutch Design Week en vanuit de begroting EZ € 0,9 miljoen ter versterking van het regionale vestigingsklimaat. Dit met het uitgangspunt en de verwachting dat de provincie Brabant bereid is deze bijdragen te matchen.

Onderstaande tabel geeft het extra budget weer. Zie het algemene deel van het verdiepingshoofdstuk voor de verdeling over de begrotingsartikelen.

Tabel 3 Politieke prioriteiten (bedragen x € 1 miljoen)

Verzachten lumpsum-en subsidietaakstelling 133

Asiel 15

Achterstanden 5

Mbo Schoolkosten 10

Gelijke Kansen (o.a. uitvoering motie Harbers/Nijboer) 25

Toezicht inspectie 2

Cultuur 10

Totaal 200

Regeerakkoord D32 Intensivering onderwijs en onderzoek De (laatste) tranche 2017 van de intensivering D32 Onderwijs en onderzoek uit het Regeerakkoord Rutte II is overgeheveld van de aanvullende post naar de OCW-begroting. Hiervan is € 185 miljoen structureel bedoeld voor het Nationaal Onderwijsakkoord (NOA) en € 50 miljoen in 2018 voor onderzoek. Daarnaast zijn de investeringsmiddelen voor hoger onderwijs en aan onderwijs gerelateerd onderzoek aan de OCW-begroting toegevoegd. Deze middelen zijn vrijgekomen door de invoering van het Studievoorschot. Zie het algemene deel van het verdiepingshoofdstuk voor een verdeling van deze middelen over de begrotingsartikelen.

Tweede Kamer, vergaderjaar 2016-2017, 34 550 VIII, nr. 2

31

Beleidsagenda

Fiscale maatregelen monumenten- en scholingsaftrek De monumentenaftrek en fiscale aftrekpost scholingsuitgaven worden respectievelijk per 1 januari 2017 en 1 januari 2018 afgeschaft en vervangen met meer gerichte uitgavenregelingen op de begroting van OCW. Met de nieuwe regeling scholingsuitgaven is een budget van € 90,8 miljoen gemoeid en met de monumentenregeling een budget van € 32 miljoen. De besparing die voortvloeit uit de meer gerichte aanpak worden ingezet ter dekking van de ruilvoetproblematiek en om de begroting van OCW sluitend te maken.

Eindejaarsmarge

In 2015 zijn diverse budgetten niet volledig tot besteding gekomen (in totaal € 325,9 miljoen). De eindejaarsmarge wordt onder andere ingezet voor overlopende verplichtingen en ter dekking van tegenvallers in het uitvoeringsjaar (onder andere referentieraming en instroom asielzoekers).

Kasschuiven

Op diverse budgetten vinden kasschuiven plaats omdat middelen in latere (of eerdere) jaren benodigd zijn. De grootste zijn:

• - 

  voor de ov-studentenkaart is er sprake van een kasschuif van € 391,1 miljoen uit 2017 naar 2016 en een kasschuif van € 106,0 miljoen uit 2017 naar 2018 voor de optimalisatie van het kasritme van de staat;

• - 

  voor het actieplan LeerKracht van Nederland worden de maatregelen uit dit actieplan en de dekking ervan met elkaar in evenwicht gebracht. In totaal wordt € 61,3 miljoen uit 2020 doorgeschoven naar 2021;

• - 

  voor de Digitale Taken Rijksarchieven (DTR) wordt een deel van de eindejaarsmarge ingezet. Via een kasschuif wordt daarvan € 43,6 miljoen uit 2016 doorgeschoven naar de jaren 2017 t/m 2020.

Loonbijstelling & prijsbijstelling

De loon- en prijsbijstelling tranche 2016 is uitgekeerd aan de departementen. Daarnaast is de meerjarige doorwerking van de loonruimteovereenkomst publieke sector 2015-2016 en een eenmalige extra loonbijstelling in 2016 voor het werkgeversdeel van de herstelopslag voor pensioenpremies uitgekeerd. Zie het algemene deel van het verdiepingshoofdstuk voor de verdeling over de begrotingsartikelen.

Niet-kaderrelevante mutaties

De raming voor studiefinanciering laat hogere niet-kaderrelevante uitgaven en ontvangsten zien ten opzichte van de in de OCW-begroting

2016 verwerkte raming van het voorjaar 2015. Dit is het gevolg van de verwerking van nieuwe uitvoeringsgegevens van DUO. De hogere uitgaven komen vooral doordat meer studenten zijn gaan lenen. De hogere ontvangsten worden voornamelijk verwacht door extra inzet van DUO op de invordering van schulden. Daarnaast valt hieronder de budgettaire verwerking van het niet-kaderrelevante deel van de prijsbijstelling tranche 2016.

Rente studiefinanciering (ontvangsten)

De raming voor studiefinanciering laat lagere renteontvangsten zien ten opzichte van de in de OCW-begroting 2016 verwerkte raming uit het voorjaar 2015. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt doordat in de raming

2017 de rentevoet voor de komende jaren neerwaarts is bijgesteld.

Overige mutaties

Dit betreft desalderingen van uitgaven en ontvangsten en overboekingen van en naar andere departementen.

Tweede Kamer, vergaderjaar 2016-2017, 34 550 VIII, nr. 2

32

Beleidsagenda

Niet-juridisch verplichte uitgaven en bestemming

Tweede Kamer, vergaderjaar 2016-2017, 34 550 VIII, nr. 2

33

Beleidsagenda

Meerjarenplan Beleidsdoorlichtingen

Tweede Kamer, vergaderjaar 2016-2017, 34 550 VIII, nr. 2

34

Beleidsagenda

¹ De overkoepelende doorlichting Prestaties leerlingen en studenten omhoog is uitgevoerd met daarin duidelijk herkenbaar de door te lichten beleidsdoelstellingen Doelmatigheid en focus op het onderwijs en Goed opgeleide en professionele leraren, docenten en schoolleiders.

² De beleidsdoorlichtingen in 2015 (en 2014) zijn gericht op de speerpunten van het beleid (artikel overschrijdend) zoals weergegeven in de beleidsagenda van de begroting OCW 2012. De doorlichtingen na 2015 worden uitgevoerd op artikelniveau.

³ Internationaal beleid, is een restartikel en geen beleidsartikel. Er is dus geen beleidsdoorlichting gepland. Internationaal beleid draagt bij aan de beleidsdoelstellingen op andere artikelen.

⁴ Lesgelden: het doel van het heffen van lesgeld is het genereren van inkomsten voor de financiering van het onderwijs. Dit is een financieel doel. Omdat het hier geen beleidsmatig doel betreft ligt een beleidsdoorlichting niet in de rede.

Overzicht van Risicoregelingen

Toelichting:

De Indemniteitsregeling heeft tot doel een bijdrage te leveren aan het realiseren van tentoonstellingen van bijzonder belang of het tentoonstellen van bijzondere bruiklenen in Nederland door het beperken van de verzekeringskosten van musea. De garantstelling van het Rijk voor schade of verlies tot de eerste 30 procent van de verzekerde waarde (indemniteitsgarantie) van kunstwerken, verlaagt de verzekeringskosten van musea. Het risico is ook te verzekeren op de markt, maar de kosten zijn dan hoger, waardoor er minder budget voor tentoonstellingen overblijft. Daarnaast blijkt dat een indemniteitsgarantie ook als internationaal keurmerk fungeert: buitenlandse publieke en private eigenaren van museale objecten hechten aan de garantstelling vanuit het Rijk. Risicobe-heersende maatregelen betreffen ondermeer dat alleen erkende musea een aanvraag mogen doen op de indemniteitsregeling bij de Rijksdienst Cultureel Erfgoed die deze aanvraag, mede op basis van een risicoinventarisatie en -analyse, toetst.

Het NRF verstrekt hypothecaire leningen aan monumenteigenaren van rijksmonumenten om restauraties uit te voeren. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen laagrentende hypothecaire leningen uit het revolving fund en aanvullende financieringen om de gehele restauratie-opgave gefinancierd te krijgen. De Achterborgovereenkomst NRF, en de garantie van het Ministerie van OCW, zien alleen toe op de aanvullende

Tweede Kamer, vergaderjaar 2016-2017, 34 550 VIII, nr. 2

35

Beleidsagenda

financiering. Door deze garantie kan het NRF financiering tegen een lagere rente aantrekken. Deze lagere rente wordt doorgerekend aan de monumenteigenaren zodat deze eigenaren gestimuleerd worden hun monument te restaureren.

Aangezien er een algemeen belang is (gebouwen van nationaal belang) waar een individu lasten van ervaart (hoge onderhoudskosten, beperkte mogelijkheden tot modernisering, dure oplossingen voor bijvoorbeeld energiebesparende maatregelen), wordt gebruik gemaakt van ondersteunende maatregelen. Door middel van deze regeling wordt cultureel erfgoed in stand gehouden en wordt tegelijkertijd minder gebruik gemaakt van de subsidie die het NRF ook uitbetaalt.

De Achterborg kan in werking treden en tot daadwerkelijke kasverplich-tingen komen, wanneer de eigenaren van Rijksmonumenten op grote schaal niet meer in staat zijn aan de rente- en aflossingsverplichtingen te voldoen en het eigen vermogen van het Nationaal Restauratiefonds is uitgeput. Dit eigen vermogen (voornamelijk vanuit Revolverende Fondsen) is momenteel beduidend hoger dan de uitstaande leningen onder de Achterborg.

Voor de Academische Ziekenhuizen is sinds 1991 de garantieregeling niet meer van kracht, met uitzondering van enkele op dat moment in gang gezette bouwprojecten. Sinds 1996 zijn geen garanties meer verstrekt. Deze leningen hebben gemiddeld een looptijd van 40 jaar. Expiratie van deze leningen zal omstreeks het jaar 2035 volledig hebben plaatsgevonden.

Het Toetsingskader risicoregelingen studievoorschot is toegevoegd als bijlage aan het wetsvoorstel studievoorschot. Bij beleidsmatige wijzigingen van het studievoorschot wordt een nieuw Toetsingskader risicoregelingen opgesteld en aan het parlement gestuurd. In 2020 zal een beleidsdoorlichting van art. 11 Studiefinanciering plaatsvinden waarin ook zal worden gekeken naar de risico's voor de overheid.

Tweede Kamer, vergaderjaar 2016-2017, 34 550 VIII, nr. 2

36

Beleidsagenda

Belastinguitgaven

Tweede Kamer, vergaderjaar 2016-2017, 34 550 VIII, nr. 2

37

De beleidsartikelen (artikel 1)

• 3. 

  DE BELEIDSARTIKELEN

Artikel

Algemene doelstelling

Rol en verantwoordelijkheid

• 1. 

  PRIMAIR ONDERWIJS

Het primair onderwijs zorgt dat leerlingen in de eerste fase van de doorlopende leerlijn hun talenten maximaal kunnen ontplooien en vervolgonderwijs kunnen volgen dat het beste past bij hun talenten. Het legt bovendien de basis voor de huidige en toekomstige deelname van deze leerlingen aan de samenleving.

De Minister is verantwoordelijk voor een stelsel van primair onderwijs dat zodanig functioneert dat het onderwijs aansluit bij de talenten van individuele leerlingen en bij de behoeftes van de maatschappij.

Financieren: De Minister is verantwoordelijk voor de financiering van het onderwijs door lumpsumbekostiging van de onderwijsinstellingen. Hierdoor wordt de toegankelijkheid van het onderwijs gewaarborgd.

Stimuleren: De Minister stimuleert specifieke beleidsonderwerpen door het verstrekken van (aanvullende) bekostiging, subsidies en de inzet van andere instrumenten zoals overleg, voorlichting, (prestatie)afspraken en wet- en regelgeving.

Regisseren: De Minister vult haar verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van het onderwijs in via een regisserende rol. De normeisen van kwaliteit zijn vastgelegd in wet- en regelgeving; de Inspectie van het Onderwijs houdt toezicht op de naleving.

Indicatoren/kengetallen

Tweede Kamer, vergaderjaar 2016-2017, 34 550 VIII, nr. 2

38

De beleidsartikelen (artikel 1)

Tweede Kamer, vergaderjaar 2016-2017, 34 550 VIII, nr. 2

39

De beleidsartikelen (artikel 1)

¹ SA = Sectorakkoorden, LA = Lerarenagenda, T = Toezegging Minister & Staatssecretaris, C = Opgenomen in verband met consistentie/afspraak met het veld.

² Het percentage betreft de po-leerlingen incl. (v)so-leerlingen.

³ Basis-, tussen- en streefwaarde zijn veranderd t.o.v. begroting 2016 ten gevolge van een andere meetmethode (zie ook Jaarverslag 2015).

⁴ Anders dan in begroting 2016 betreffen alle waarden leraren met ten minste 3 jaar ervaring.

⁵ Anders dan in begroting 2016 betreffen alle waarden leraren met ten minste 10 jaar ervaring.

^s Door afronding is de basiswaarde met één procentpunt gewijzigd ten opzichte van begroting 2016.

⁷ Voor het po gaat het om het aandeel scholen dat de decentrale indicatoren uit Vensters PO voor minimaal 80 procent ingevuld heeft. Alle po-scholen hebben in principe de centrale indicatoren ingevuld.

Tabel 1.2 Leerlingen primair onderwijs (aantallen x 1.000)

¹ De totale uitgaven uit tabel 1.4, exclusief de bijdragen aan agentschappen en ZBO/RWT's, gedeeld door het aantal leerlingen in hetzelfde jaar, zoals opgenomen in tabel 1.2.

² De bekostiging uit tabel 1.4, gedeeld door het aantal leerlingen in hetzelfde jaar, zoals opgenomen in tabel 1.2.

³ De bekostiging uit tabel 1.4, minus de ondersteuningsmiddelen zoals opgenomen in tabel 1.5, gedeeld door het aantal leerlingen in hetzelfde jaar, zoals opgenomen in tabel 1.2.

Beleidswijzigingen De belangrijkste beleidswijzigingen op het terrein van primair onderwijs

worden beschreven in de beleidsagenda. Het kabinet heeft besloten extra middelen beschikbaar te stellen voor politieke prioriteiten. Zie hiervoor de overzichtstabel in de beleidsagenda.

Tweede Kamer, vergaderjaar 2016-2017, 34 550 VIII, nr. 2

40

De beleidsartikelen (artikel 1)

Budgettaire gevolgen van beleid en budgetflexibiliteit