Memorie van toelichting - Wijziging van de begrotingsstaten van Wonen en Rijksdienst (XVIII) voor het jaar 2015 (wijziging samenhangende met de Najaarsnota) - Hoofdinhoud

Deze memorie van toelichting i is onder nr. 2 toegevoegd aan wetsvoorstel 34350 XVIII - Wijziging begroting Wonen en Rijksdienst 2015 (Najaarsnota).

Memorie van Toelichting

Inhoudsopgave

A. Artikelsgewijze toelichting bij het wetsvoorstel

B. Begrotingstoelichting

• 1. 

  Leeswijzer

• 2. 

  Het beleid

2.1 Overzicht belangrijkste uitgavenmutaties

2.2 De beleidsartikelen

Artikel 1. Woningmarkt

Artikel 2. Woonomgeving en bouw

Artikel 3. Kwaliteit Rijksdienst

Artikel 6. Uitvoering rijksvastgoedbeleid

• 3. 

  Baten-lastenagentschappen

3.1 Logius

3.2 Uitvoeringsorganisatie Bedrijfsvoering Rijk

3.3 Shared Service Centrum-ICT Haaglanden (SSC-ICT Haaglanden)

3.4 Rijksgebouwendienst

3.5 Rijksvastgoed- en ontwikkelingsbedrijf

A. Artikelsgewijze toelichting bij het wetsvoorstel

Wetsartikelen 1 tot en met 4

De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 1, derde lid, van de Comptabiliteitswet 2001 elk afzonderlijk bij de wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2015 wijzigingen aan te brengen in:

• - 

  de begrotingsstaat van Wonen en Rijksdienst;

• - 

  de begrotingsstaten inzake de agentschappen.

De in de begrotingsstaten opgenomen begrotingsartikelen en agentschappen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zgn. begrotingstoelichting).

Mede namens de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,

De Minister voor Wonen en Rijksdienst,

S.A. Blok

B. Begrotingstoelichting

• 1. 

  Leeswijzer

De tweede suppletoire begroting geeft een beeld van de uitvoering van de begroting 2015. De stand van de tweede suppletoire begroting wordt vanaf de stand van de ontwerp begroting 2015 opgebouwd.

Dit begrotingshoofdstuk is een programma-begroting en heeft geen apart centraal apparaatsartikel. De apparaatsuitgaven zijn opgenomen bij de begroting van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (VII).

Tabel budgettaire gevolgen van beleid

In de tabel budgettaire gevolgen van beleid is een inhoudelijke toelichting gegeven bij mutaties boven € 1 miljoen.

De gepresenteerde budgetflexibiliteit (juridisch verplicht) is de stand per 1 oktober 2015.

• 2. 

  Het beleid

2.1 Overzicht belangrijkste uitgavenmutaties

Belangrijkste suppletoire uitgavenmutaties 2015

Tweede suppletoire begroting

Toelichting

Artikel 1. Woningbouw

Begrotingsreserve voor sanering- en projectsteun woningcorporaties

Per 1 juli 2015 is de herziene Woningwet van kracht geworden. Hierin is ondermeer geregeld dat de taak voor sanering- en projectsteun aan woningcorporaties onder direct gezag van de minister voor Wonen en Rijksdienst komt te liggen. Tot 1 juli 2015 was deze taak toebedeeld aan het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV). Bij de overdracht van deze taak zijn tevens de fondsmiddelen voor sanering- en projectsteun overgekomen naar de begroting van Wonen en Rijksdienst. Deze middelen worden aangehouden in een begrotingsreserve voor sanering- en projectsteun aan woningcorporaties. Deze mutatie (uitgaven en ontvangsten) betreft de initiële storting in deze begrotingsreserve en de uitvoeringskosten.

Saneringsbijdrage woningcorporatie WSG

De Woningstichting Geertruidenberg (WSG) ontvangt als onderdeel van het Herzien saneringsbesluit van 24 juli 2013 van het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV), besluit nummer 81, eind 2015 een saneringsbijdrage van afgerond 52 miljoen euro. Deze bijdrage wordt onttrokken aan de begrotingsreserve voor sanering- en projectsteun aan woningcorporaties. Deze mutatie (uitgaven en ontvangsten) betreft de betaling eind 2015 aan WSG (uitgaven) en de onttrekking aan de begrotingsreserve voor sanering- en projectsteun woningcorporaties (ontvangsten).

Huurtoeslag

Bij de Huurtoeslag is op basis van de huidige verwachtingen in 2015 sprake van een overschrijding van per saldo 110 mln. De oorzaak van de overschrijding ligt met name in hogere uitgaven aan voorschotten als gevolg van een hoger aantal aanvragen dan geraamd. De ontvangsten liggen hoger door een snellere vaststelling van de definitieve bijdragen dan verwacht, waardoor in de loop van het jaar meer vorderingen zijn ingesteld.

In de laatste maanden van het jaar kan de omvang van de overschrijding overigens nog significant wijzigen. De definitieve hoogte van de overschrijding zal blijken bij Slotwet (definitieve realisatie 2015). Omdat aanpassingen in de Huurtoeslag in het lopende jaar niet mogelijk zijn, wordt dit tekort betrokken bij de besluitvorming over de begroting 2017.

Artikel 2. Woonomgeving en bouw

Revolverend fonds Energiebesparing gebouwde Omgeving

De middelen voor het Revolverend fonds voor verenigingen van eigenaars komen dit jaar niet tot besteding en worden doorgeschoven naar 2016.

Beleidsprogramma Energiebesparing

De mutatie betreft een budgetneutrale herschikking (van “Opdrachten” naar “Subsidies”) binnen het beleidsprogramma Energiebesparing. Door middel van deze herschikking vindt de verantwoording van de uitgaven binnen dit programma plaats op het juiste instrument.

Beleidsprogramma woningbouw productie (agentschap RvO)

De mutatie betreft de bijdrage in de uitvoeringskosten van RVO voor projecten op het gebied van energiebesparing in de gebouwde omgeving. Aan RVO is ondermeer een opdracht verstrekt voor de ontwikkeling en uitrol van werkzaamheden die nodig zijn voor de invoering van het energielabel.

2.2 De beleidsartikelen

Beleidsartikel 1. Woningmarkt

1.1 Betaalbaarheid

Subsidies

Bevordering eigen woningbezit (BEW)

Betreft een technische herschikking van budgetten.

Saneringsbijdrage woningcorporatie WSG

De Woningstichting Geertruidenberg (WSG) ontvangt als onderdeel van het Herzien saneringsbesluit van 24 juli 2013 van het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV), besluit nummer 81, eind 2015 een saneringsbijdrage van afgerond 52 miljoen euro. Deze bijdrage wordt onttrokken aan de begrotingsreserve voor sanering- en projectsteun aan woningcorporaties. Deze mutatie (uitgaven en ontvangsten) betreft de betaling eind 2015 aan WSG (uitgaven) en de onttrekking aan de begrotingsreserve voor sanering- en projectsteun woningcorporaties (ontvangsten).

Opdrachten

Begrotingsreserve voor sanering- en projectsteun woningcorporaties

Per 1 juli 2015 is de herziene Woningwet van kracht geworden. Hierin is ondermeer geregeld dat de taak voor sanering- en projectsteun aan woningcorporaties onder direct gezag van de minister voor Wonen en Rijksdienst komt te liggen. Tot 1 juli 2015 was deze taak toebedeeld aan het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV). Bij de overdracht van deze taak zijn tevens de fondsmiddelen voor sanering- en projectsteun overgekomen naar de begroting van Wonen en Rijksdienst. Deze middelen worden aangehouden in een begrotingsreserve voor sanering- en projectsteun aan woningcorporaties. Deze mutatie (uitgaven en ontvangsten) betreft de initiële storting in deze begrotingsreserve en de uitvoeringskosten.

Inkomensoverdracht

Huurtoeslag

Bij de Huurtoeslag is op basis van de huidige verwachtingen in 2015 sprake van een overschrijding van per saldo 110 mln. De oorzaak van de overschrijding ligt met name in hogere uitgaven aan voorschotten als gevolg van een hoger aantal aanvragen dan geraamd. De ontvangsten liggen hoger door een snellere vaststelling van de definitieve bijdragen dan verwacht, waardoor in de loop van het jaar meer vorderingen zijn ingesteld.

In de laatste maanden van het jaar kan de omvang van de overschrijding overigens nog significant wijzigen. De definitieve hoogte van de overschrijding zal blijken bij Slotwet (definitieve realisatie 2015). Omdat aanpassingen in de Huurtoeslag in het lopende jaar niet mogelijk zijn, wordt dit tekort betrokken bij de besluitvorming over de begroting 2017.

Bijdragen aan andere begrotingshoofdstukken

Overige uitvoeringsinstanties

Voor de uitvoering door de Belastingdienst van de verhuurdersheffing en de inkomensafhankelijke huurverhoging (IAH) wordt 3,4 miljoen overgeheveld naar de begroting van Financiën (IXB). Een deel (2,5 mln.) van de hiervoor beschikbare middelen wordt daartoe overgeheveld van het centrale apparaatsartikel op de begroting van Binnenlandse Zaken (VII).

1.2 Onderzoek en kennisoverdracht

Subsidies

Samenwerkende kennisinstellingen e.a.

Betreft een technische herschikking van budgetten.

Opdrachten

Basisonderzoek en verkenningen

Betreft een technische herschikking van budgetten.

Ontvangsten

Begrotingsreserve voor sanering- en projectsteun woningcorporaties / Saneringsbijdrage woningcorporatie WSG

Zie hiervoor de toelichting bij de uitgaven voor artikel 1.1. Betaalbaarheid.

Beleidsartikel 2. Woonomgeving en bouw

2.1 Energie en bouwkwaliteit

Subsidies

Beleidsprogramma energiebesparing

De mutatie betreft enerzijds een budgetneutrale herschikking binnen het beleidsprogramma energiebesparing en anderzijds een opdracht aan de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) voor het grotendeels uitvoeren van de werkzaamheden (ontwikkeling en uitrol) voor de invoering van het energielabel.

Beleidsprogramma bouw regelgeving

Betreft een technische herschikking van budgetten.

FES IAGO

Deze mutatie betreft een overboeking van de innovatiebudgetten NESK (Naar energieneutrale scholen) en NEW (Naar energieneutraal wonen) door het ministerie van EZ.

Revolverend fonds Energiebesparing gebouwde Omgeving

De middelen voor het Revolverend fonds voor verenigingen van eigenaars komen dit jaar niet tot besteding en worden doorgeschoven naar 2016.

Opdrachten

Beleidsprogramma energiebesparing

De mutatie betreft een budgetneutrale herschikking (van “Opdrachten” naar “Subsidies”) binnen het beleidsprogramma Energiebesparing. Door middel van deze herschikking vindt de verantwoording van de uitgaven binnen dit programma plaats op het juiste instrument.

Beleidsprogramma bouwregelgeving

De mutatie betreft een budgetneutrale herschikking (van “Opdrachten” naar “Subsidies”) binnen het beleidsprogramma energiebesparing. Door middel van deze herschikking vindt de verantwoording van de uitgaven binnen dit programma plaats op het juiste instrument.

2.2 Woningbouwproductie

Opdrachten

Beleidsprogramma woningbouw productie

Betreft een technische herschikking van budgetten.

Bijdragen aan baten-lastenagentschappen

Beleidsprogramma woningbouwproductie

De mutatie betreft de bijdrage in de uitvoeringskosten van RVO voor projecten op het gebied van energiebesparing in de gebouwde omgeving. Aan RVO is ondermeer een opdracht verstrekt voor de ontwikkeling en uitrol van werkzaamheden die nodig zijn voor de invoering van het energielabel.

2.3 Kwaliteit woonomgeving

Subsidies

Beleidsprogramma woonomgeving e.a.

Betreft een technische herschikking van budgetten.

Opdrachten

Beleidsprogramma woonomgeving e.a.

Betreft een bijdrage aan de provincies voor het uitvoeren van acties die voortvloeien uit het Interbestuurlijk Actiepan Bevolkingsdaling.

Beleidartikel 3. Kwaliteit Rijksdienst

3.1 Kwaliteit Rijksdienst

Opdrachten

Bedrijfsvoering Rijk

Dit betreft een overboeking voor de berichtenverkeervoorziening Digipoort bij Logius. Daarnaast vindt een ophoging plaats voor het programmabudget voor onder andere de Rijks Werkplek Omgeving.

Baten-lastenagentschap UBR

Voor de uitvoering van het Lage Lonenschalenbeleid ontvangt het agentschap Uitvoeringsbedrijf Bedrijfsvoering Rijk (UBR) een bijdrage van BZK.

Beleidsartikel 6. Uitvoering rijksvastgoedbeleid

6.2 Beheer materiële activa

Opdrachten

Beheer en plankosten

Door de langere doorlooptijden bij verkopen (nog steeds verslechterde markt) is een tegenvaller voor plan- en beheerkosten.

Bekostiging

Zakelijke lasten

Het betreft een stijging in zakelijke lasten door de verhoogde tarieven van de waterschappen.

Ontvangsten

Er zijn in 2015 minder ontvangsten omdat de verkoop van diverse objecten niet worden gerealiseerd.

• 3. 

  Baten-lastenagentschappen

3.1 Logius

Toelichting

Logius beheert GDI-voorzieningen die noodzakelijk zijn om de continuïteit van de huidige overheidsdienstverlening en de afgesproken kabinetsambities te realiseren. In verband met een scheefgroei tussen de benodigde en beschikbare middelen voor deze GDI-voorzieningen, is onder regie van de Digicommissaris een dekkingsvoorstel vastgesteld in de Ministeriële Commissie. Deze extra middelen zijn op een aanvullende post bij het ministerie van Financiën aangehouden en via de beleidsopdrachtgevers aan Logius verstrekt.  Dit heeft geleid tot € 26,9 mln extra gelden voor Logius. Deze gelden worden ingezet voor het toegenomen gebruik van de GDI voorzieningen en de benodigde aanpassingen om de veiligheid, continuïteit en opschaling te kunnen borgen. Het betreffen de voorzieningen MijnOverheid, DigiD, Stelselvoorzieningen, eID, Digipoort, Overheid.nl, Overheidsorganisaties, Samenwerkende catalogi, en e-factureren. Verder zorgt het dekkingsvoorstel voor hogere bijdragen van het moederdepartement en overige departementen en lagere bijdragen van derden. Daarnaast hebben er verschuivingen plaatsgevonden van het beleidsopdrachtgeverschap voor diverse voorzieningen tussen moederdepartement en overige departementen. In het totaal zijn de bijdragen van het moederdepartement verhoogd met € 47,6 mln., de bijdragen overige departementen verlaagd met € 16,9 mln. en de bijdragen derden verlaagd met € 3,4 mln. Het efficiency resultaat ontstaat omdat de kosten voor overhead niet evenredig toenemen met de uitbreiding van de werkzaamheden.

3.2 Uitvoeringsorganisatie Bedrijfsvoering Rijk

Toelichting

De verwachte omzettoename is een gevolg van de uitbreiding van de Rijksbeveiliging tot landelijke Rijksbeveiliging dienstverlener en de uitbreiding bij de Interdepartementale Post- en koeriersdienst (UBR|IPKD), die voor het Rijk de uitvoerder voor het verzorgen van koeriers- en transportdiensten is. Tevens bezorgt UBR|IPKD vanaf maart 2015 landelijk de gerechtelijke brieven. De ontwikkelingen waren in deze omvang niet voorzien ten tijde van het opstellen van de ontwerpbegroting 2015.

De verwachte toename van de personele kosten en materiële kosten zijn een direct gevolg van de uitbreiding van de activiteiten en daarmee gepaard gaande omzettoename.

De verwachte bijzondere lasten hebben betrekking op ICT- en innovatiekosten.

Toelichting

De operationele kasstroom is verlaagd als gevolg van het bijgestelde saldo van baten en lasten.

3.3 Shared Service Centrum-ICT Haaglanden (SSC-ICT Haaglanden)

Toelichting

Conform project 7 van de Compacte Rijksdienst is het verzorgingsgebied van SSC-ICT in 2015 uitgebreid met de ICT-dienstverlening voor het ministerie van Buitenlandse Zaken. Dit betreft het beheer van ICT-infrastructuur, werkplekken en applicaties en daarnaast het uitvoeren van aan het beheer gerelateerde projecten. In de 2e suppletoire begroting 2015 zijn de verwachte baten en lasten en de hiermee samenhangende kasmutaties, die op deze aanvullende dienstverlening betrekking hebben, verwerkt. In oktober 2014 zijn de bij deze dienstverlening betrokken medewerkers, zowel intern als extern, al overgekomen naar SSC-ICT. In de meerjarenbegroting 2016-2020 zijn de diensten ten behoeve van het ministerie van Buitenlandse Zaken integraal opgenomen.

Toelichting

In de 2e suppletoire begroting 2015 zijn de verwachte baten en lasten en de hiermee samenhangende kasmutaties, die op de aanvullende dienstverlening voor het ministerie van Buitenlandse Zaken betrekking hebben, verwerkt.

3.4 Rijksgebouwendienst

Toelichting

Overige baten

De verkoop van het voormalig Paleis van Justitie leidt tot een substantieel resultaat.

Huren, onderhoud, investeringen buiten gebruiksvergoedingen

Op grond van voortschrijdend inzicht zijn beperkte ramingsbijstellingen doorgevoerd.

Toelichting

Investeringen en beroep op leenfaciliteit.

Evenals in 2013 en 2014 zijn er in 2015 minder investeringsmiddelen benodigd dan geraamd, omdat er vertraging optreedt in de start en uitvoering van projecten. Die vertraging wordt vooral veroorzaakt doordat het meer tijd vergt dan verwacht om projecten op te dragen. Dit betekent niet dat de financieringsbehoefte over de jaren heen zal dalen, maar dat er een verschuiving van deze behoefte naar latere jaren zal plaatsvinden.

3.5 Rijksvastgoed- en ontwikkelingsbedrijf

Toelichting.

Investeringen/beroep op leenfaciliteit

Medio 2014 is het Kader Overname RijksVastgoed (KORV) van kracht geworden, waarbij het Rijksvastgoedbedrijf onroerend goed van departementen koopt en financiert middels een beroep op de leenfaciliteit bij het ministerie van Financiën. Omdat de operationalisering van de KORV-afspraken langer duurt dan voorzien, zal in 2015 minder worden onttrokken aan de leenfaciliteit dan begroot. Verkoop van departementaal onroerend goed verloopt vooralsnog via de reguliere weg van middelenafspraken. Daarnaast wordt voorzien dat er minder geïnvesteerd zal worden in ontwikkelingsprojecten.