Turkije sluit grens - Hoofdinhoud
BRUSSEL/DAMASCUS - Turkije heeft de afgelopen maanden vele duizenden Syriërs die de grens probeerden over te steken teruggezet naar de Syrische provincie Idlib, waar stevig wordt gevochten. Ook schiet het zonder pardon Syriërs neer die op illegale wijze Turkije proberen binnen te komen, aldus een kritisch rapport van Human Rights Watch.
Volgens de organisatie wordt het harde optreden van Turkije mede veroorzaakt door het akkoord dat dat land met de Europese Unie sloot waarbij Ankara miljarden ontvangt om de stroom vluchtelingen naar Europa een halt toe te roepen. Sinds die deal is het aantal vluchtelingen dat naar Europa probeert te komen drastisch gedaald.
President Erdogan zal dan ook weinig tegenwind krijgen uit Brussel. „Turkije loopt over. Afgelopen maand heeft het nog 120.000 vluchtelingen uit Idlib opgenomen”, aldus PvdA-Europarlementariër Kati Piri. Volgens haar kan de EU alleen een geloofwaardig appèl doen op de Turken als het zelf bereid is meer vluchtelingen uit kwetsbare groepen op te nemen, wat het nalaat.
Voor de VVD blijft het allerbelangrijkste dat de deal met Erdogan overeind blijft. „Het kan best zijn dat het de grens over zetten van vluchtelingen incidenteel gebeurt”, aldus Europarlementariër Hans van Baalen. „Maar ik geloof niet dat het een structureel probleem is.” Hij pleit wel voor een onderzoek.
D66 vindt dat het geld aan Turkije alleen mag worden overgemaakt als het zich volledig aan de spelregels wat betreft mensenrechten houdt. Nieuwe berichten over de slechte behandeling van Syrische vluchtelingen in Turkije komen niet als een verrassing, stelt D66-Europarlementariër Marietje Schaake. „Europa mag zich echter niet door de vluchtelingendeal met Erdogan buiten spel laten zetten om dit aan te kaarten.”
Turkije telt ruim 3,5 miljoen Syrische vluchtelingen en vreest een nieuwe instroom door oplaaiend geweld. Alleen al in de provincie Idlib zijn de afgelopen maanden honderdduizenden op de vlucht geslagen. Zij kunnen meestal geen kant op. Sommige Syriërs hebben wel tot tien keer toe geprobeerd de Turkse grens over te steken, maar steeds werden zij opgepakt, verhoord en op een andere locatie terug naar Syrië gezet. Turkije wil in nu in Idlib zelf vluchtelingenkampen gaan opzetten.
Ankara is bovendien van plan honderdduizenden vluchtelingen die in Turkije verblijven naar het Syrische Afrin over te brengen, dat het onlangs op de Koerden veroverde. Bij dat offensief veroorzaakte het zelf een grote vluchtelingenstroom. Dat aantal zal alleen maar verder toenemen als Erdogan zijn plannen doorvoert om de hele grensstrook onder controle te krijgen.
Human Rights Watch (HRW) wijst er met klem op dat Turkije de vluchtelingen onderdak moet bieden en niet mag terugzetten naar een plek waar zij gevaar lopen. Turkije ontkent alle beschuldigen, claimt de grenzen alleen voor terroristen gesloten te houden en zegt Syriërs te blijven accepteren.
Desondanks zijn volgens ooggetuigen de afgelopen maanden zeker 14 Syriërs aan de grens doodgeschoten, onder wie 5 kinderen. Een dokter van ziekenhuis in Idlib zegt recentelijk zeker 66 mensen te hebben behandeld met schotwonden.
„De EU moet de massale Turkse deportatie van vluchtelingen niet langer negeren”, aldus Gerry Simpson, directeur vluchtelingenrechten van Human Rights Watch. Maandag staat een topontmoeting tussen de EU en Turkije gepland in het Bulgaarse Varna. Turkije wacht op het tweede deel van de uitbetaling van het geld dat hoort bij de twee jaar geleden afgesloten vluchtelingendeal, een bedrag van 3 miljard euro.