Uitbreiding non-discriminatiegronden

Op 10 juni 2010 maakten de Tweede Kamerleden Boris van der Ham¹ (D66), Naïma Azough² (GroenLinks) en Anja Timmer³ (PvdA) een wetsvoorstel aanhangig de discriminatiegronden in artikel 1⁴ van de Grondwet uit te breiden. Het voorstel werd in december 2021 verdedigd door Alexander Hammelburg⁵ (D66), Laura Bromet⁶ (GroenLinks) en Habtamu de Hoop⁷ (PvdA). Nadat de Tweede Kamer instemde met het voorstel boog de Eerste Kamer zich voor de tweede keer over de voorgestelde wijzigingen. Het voorstel werd op 17 januari 2023 aangenomen⁸. Op 22 februari 2023 is het voorstel verheven tot wet en in het Staatsblad gepubliceerd.

Het voorstel van juni 2010 luidde als volgt: "Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht, handicap en hetro- of homoseksuele gerichtheid of op welke grond dan ook, is niet toegestaan. Tijdens de behandeling in de Tweede Kamer werd via een nota van wijziging de formulering aangepast: in plaats van 'hetero- of homoseksuele gerichtheid' koos de Tweede Kamer voor 'seksuele gerichtheid'.

In de Grondwet van 1798¹¹ werd opgenomen dat iedereen recht heeft op gelijke behandeling. In deze eerste versie van het artikel tegen discriminatie hadden "Alle leden der Maatschappij gelijke aanspraak op derzelver voordelen". In andere woorden, iedereen die onderdeel was van de Maatschappij had het recht op gelijke aanspraak op dezelfde voordelen, ongeacht geboorte, bezitting, stand of rang.

In de negentiende eeuw veranderde het artikel zes keer. De laatste verandering vond toen plaats in 1848 tijdens de grote Grondwetsherziening. De wet focuste op de toelating en de uitzending van vreemdelingen, en de algemene voorwaarden, op welke ten aanzien van hunne uitlevering verdragen met vreemde mogendheden gesloten konden worden.

135 jaar na de Grondwetsherziening van 1848 werd pas het artikel tegen discriminatie opnieuw aangepast. In 1983 kreeg het artikel (1) de vorm van nu, in 2023 zijn seksuele gerichtheid en handicap toegevoegd. In het op 15 december 2021 gepresenteerde coalitieakkoord tussen tussen VVD, D66, CDA en ChristenUnie wordt enkel de non-discriminatiegrond 'handicap' ondersteund. Over seksuele geaardheid wordt in het akkoord niet gesproken. Uiteindelijk sloot de regering zich aan bij het gehele voorstel.

• 1. 

  Gedurende ruim tien jaar een extrovert en debatvaardig Tweede Kamerlid van D66. Had een achtergrond als acteur bij diverse toneelgezelschappen en was voorzitter van de Jonge Democraten. Verder was hij financieel bestuurslid van de Nationale Jeugdraad. In de Tweede Kamer hield hij zich onder meer bezig met het onderwijsbeleid, drugsbeleid, natuurbehoud, dierenwelzijn, binnenlands bestuur, cultuur en media. Hij was voorzitter van de vaste commissie voor Economische Zaken, Landbouw en Innovatie en lid van de onderzoekscommissie onderwijsvernieuwingen en van het Kamerpresidium. Was betrokken bij vele parlementaire initiatieven, zoals die om de Tweede Kamer het voortouw te geven in de kabinetsformatie en om tot invoering van een correctief dan wel raadgevend referendum te komen.
   
• 2. 

  Tweede Kamerlid voor GroenLinks uit een Marokkaans-Nederlands arbeidersgezin. Werkte als programmamaker bij de IKON, De Balie en de VPRO. Was in 2002 korte tijd en daarna vanaf 2004 zes jaar Kamerlid. Was aanvankelijk woordvoerder op onderwijsgebied en later op het terrein van justitie, politie en vreemdelingenzaken. Zette zich onder meer in voor gehandicapten, ouderen en asielzoekers. Gedreven en enthousiast Kamerlid.
   
• 3. 

  PvdA-politica uit Twente, die voor zij Tweede Kamerlid werd drieëntwintig jaar in ziekenhuizen, de ouderenzorg en de thuiszorg werkte. Na gemeenteraadslid in Hengelo (Ov.) te zijn geweest, stapte zij in 2003 over naar de Haagse politiek. Hield zich als Kamerlid (in de perioden 2003-2006 en 2007-2010) onder meer bezig met emancipatie, homorechten, sociale zaken, eerstelijnszorg en arbeidsmarkt in de zorg, familie- en personenrecht en zaken betreffende het koninklijk huis. Verder was zij enige tijd voorzitter van de vaste commissie voor Economische Zaken. In 2012-2016 was zij wethouder van Almelo.
   
• 4. 

  Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.
   
• 5. 

  Alexander Hammelburg (1982) was van 31 maart 2021 tot 6 december 2023 lid van de Tweede Kamerfractie van D66. Hij was gemeenteraadslid in Amsterdam (vicefractievoorzitter) en internationaal beleidsmedewerker/lobbyist van COC Nederland. Als Kamerlid hield de heer Hammelburg zich bezig met ontwikkelingssamenwerking, fiscaliteit, defensie en antidiscriminatie (artikel 1). Hij werd in juni 2023 fractiesecretaris.
   
• 6. 

  Laura Bromet (1970) is sinds 7 juni 2018 Tweede Kamerlid. Tot 27 oktober 2023 was dat voor GroenLinks en sindsdien is zij lid van de Tweede Kamerfractie van GroenLinks-PvdA. Zij was wethouder van de gemeente Waterland. Eerder was zij beleidsmedewerker van de Tweede Kamerfractie van GroenLinks en raadslid in Waterland. Verder was zij jarenlang werkzaam in journalistiek en media, onder andere bij het bedrijf van haar vader, de bekende programmamaker Frans Bromet. Als Tweede Kamerlid houdt mevrouw Bromet zich bezig met landbouw, natuur, voedselkwaliteit, stikstofbeleid, visserij en koninklijk huis. Zij is voorzitter van de vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.
   
• 7. 

  Habtamu de Hoop (1998) is sinds 31 maart 2021 Tweede Kamerlid. Tot 27 oktober 2023 was dat voor de PvdA en sindsdien is hij lid van de Tweede Kamerfractie van GroenLinks-PvdA. Hij was in de periode 2018-2021 lid van de gemeenteraad van Súdwest-Fryslan en was eerder ook presentator van 'Het Klokhuis' bij de NTR. De heer De Hoop is woordvoerder verkeer, openbaar vervoer en volkshuisvesting.
   
• 8. 

  DEN HAAG (PDC) - De Eerste Kamer heeft ingestemd met het initiatiefvoorstel van D66, GroenLinks en PvdA om handicap en seksuele gerichtheid op te nemen als non-discriminatiegronden in artikel 1 van de Grondwet.
   
• 9. 

  Dit initiatiefvoorstel, oorspronkelijk ingediend door de Tweede Kamerleden Bergkamp (D66), Özütok (GroenLinks) en Van den Hul (PvdA) en overgenomen door de Tweede Kamerleden Hammelburg (D66), Bromet (GroenLinks) en De Hoop (PvdA), voegt handicap en seksuele gerichtheid als verboden grond van discriminatie toe aan artikel 1 van de Grondwet. Toevoeging van deze gronden aan artikel 1 Grondwet geeft naar de mening van de initiatiefnemers een sterk signaal af, enerzijds als bevestiging en verankering van hetgeen reeds bereikt is op het vlak van participatie van mensen met een functionele beperking en de gelijke behandeling tussen mensen met een verschillende seksuele gerichtheid, anderzijds deze zaken te bewaken, en voorts aan te sporen deze verder te verbeteren. De eerste lezing van dit wetsvoorstel is door de Eerste Kamer aangenomen op 9 februari 2021. Dit wetsvoorstel (35741) is de tweede lezing van deze grondwetswijziging.
   
• 10. 

  Dit voorstel is gebaseerd op de overweging, dat er grond bestaat een voorstel in overweging te nemen tot verandering in de Grondwet, strekkende tot toevoeging van handicap en seksuele gerichtheid als non-discriminatiegrond.
   
• 11. 

  Het Bataafsche Volk beveelt de getrouwe handhaving der Acte van Staatsregeling, met de Reglementen, en Additioneele Artikelen tot dezelve Acte behoorende, aan het Vertegenwoordigend Lichaam, aan het Uitvoerend Bewind, aan de Regterlijke Magt, en aan de verdere Administrative Lichamen, en verklaard, dat alle inbreuk op dezelven is een aanslag op de veiligheid van den Staat.