Antwoorden op vragen over de onderdrukking van Papoea’s in Indonesië

Met dank overgenomen van J.H. (Han) ten Broeke i, gepubliceerd op vrijdag 16 maart 2018.

Antwoorden op vragen van de leden Van der Staaij (SGP), Ploumen (PvdA), Van Helvert (CDA), Voordewind (ChristenUnie), Van Ojik (GroenLinks), Ten Broeke (VVD), Karabulut (SP), Sjoerdsma (D66) en De Roon (PVV) aan de Minister van Buitenlandse Zaken over de onderdrukking van Papoea’s in Indonesië.

Vraag 1

Kent u het bericht "Journaliste moet Papua verlaten om tweets"? 1)

Antwoord

Ja.

Vraag 2

Kunt u bevestigen dat deze BBC-journaliste Henschke uit Papoea is weggestuurd,

en bent u bekend met vergelijkbare gevallen van uitzetting van

buitenlandse journalisten door de Indonesische overheid?

Antwoord

Bij navraag is gebleken dat de BBC-journaliste inderdaad de provincie moest verlaten.

In de periode 2017-2018 werden enkele andere buitenlandse journalisten verzocht Papua te verlaten omdat volgens de Indonesische autoriteiten de vergunningen van journalisten in kwestie niet in orde waren.

Vraag 3

Klopt het dat de Indonesische overheid zowel binnenlandse als buitenlandse

journalisten actief tegenwerkt als het gaat om verslaggeving van de situatie

van Papoea’s in Indonesië?

Antwoord

President Joko Widodo heeft in 2015 aangekondigd dat Papua open is voor buitenlandse journalisten. Zij moeten echter wel een vergunning aanvragen om in Papua te werken. Indonesische journalisten hebben geen vergunning nodig om in Papua te werken.

De Alliance for Independent Journalists, een beroepsorganisatie voor journalisten in Indonesië, spreekt in algemene zin van een verbetering van toegankelijkheid van Papua voor journalisten. Niettemin blijft persvrijheid in Papua een punt van zorg.

Vraag 4

Wat doet Nederland in het kader van de beleidsprioriteit 'vrijheid van

meningsuiting' om ook de vrijheid te bevorderen van journalisten die verslag

willen doen van de onderdrukking van de Papoeabevolking in Indonesië?

Antwoord

Vrijheid van meningsuiting is een voorwaarde voor een goed functionerende democratie en een vrije samenleving, en is daarom één van de Nederlandse mensenrechtenprioriteiten wereldwijd, zo ook in Indonesië.

Dit was ook de reden dat Nederland via de mensenrechtenambassadeur in 2017 deelnam aan de World Press Freedom Day in Jakarta. In zijn contacten met de Indonesische autoriteiten heeft de mensenrechtenambassadeur het belang van vrije pers en vrijheid van meningsuiting diverse malen benadrukt.

Daarnaast steunt Nederland de vrijheid van meningsuiting en persvrijheid via het strategisch partnerschap met Free Press Unlimited (FPU). FPU werkt in Indonesië samen met partnerorganisaties die zich onder andere inzetten voor de verbetering van persvrijheid, en capaciteitsopbouw van vrouwelijke journalisten in Papua.

Vraag 5

Kunt u aangeven in hoeverre er sprake is van een verdere achteruitgang van

de mensenrechtensituatie van Papoea’s in Indonesië?

Antwoord

De situatie in de Indonesische provincies Papua en West-Papua kent diverse zorgpunten, zoals geweldsincidenten tegen burgers, maar ook de vrijheid van meningsuiting en de positie van mensenrechtenverdedigers en (lokale) journalisten.

Onder president Widodo zijn enkele bemoedigende stappen gezet. Zo is de sociaal-economische ontwikkeling van Papua (“bridging the gap”) een prioriteit voor de president. Zijn inzet en aandacht toont hij ook door veelvuldige bezoeken aan Papua. Meest recentelijk bracht president Widodo op 20 december 2017 een bezoek aan de regio.

Ook maakt president Widodo werk van een meer structurele dialoog over de situatie in Papua. Zo sprak de president op 15 augustus 2017 in Jakarta met onder meer religieuze leiders en mensenrechtenactivisten uit Papua. Deze bijeenkomst betekende het startpunt van een dialoog tussen betrokkenen in Papua en de centrale overheid in Jakarta. Deze dialoog vormt een belangrijke stap in het bespreekbaar maken van diverse zorgpunten van de bevolking van Papua.

Vraag 6

In eerdere antwoorden op schriftelijke vragen is ingegaan op de bijdrage van

Nederland aan politietrainingen op Papoea 2); wat is de huidige status van de

Nederlandse politietraining in Indonesië, en in hoeverre droeg of draagt deze

inzet bij aan een verbetering van de mensenrechtensituatie in West-Papoea?

Antwoord

De Nederlandse bijdrage aan het Community Policing Programme loopt tot juli 2019. Het programma heeft als doel om de relatie tussen de politie en lokale gemeenschappen te verbeteren door middel van dialoog en mensenrechtentrainingen. Dit is onder meer gebeurd via de training en inzet van Community Policing Officers (‘wijkagenten’). In de laatste fase van dit programma zijn Community Policing Forums (CPFs) opgericht, waarin de bevolking samen met het lokaal bestuur en de politie de situatie in hun dorpen bespreekt ter bevordering van de lokale veiligheid.

Uit het rapport van de Mid-term evaluation van het Community Policing Programme kwam onder meer naar voren dat lokale gemeenschappen in Papua de politie nu zelf vaker betrekken bij problemen, en dat het programma heeft bijgedragen aan het opbouwen van vertrouwen en de vermindering van spanning tussen de politie en de gemeenschappen. De politie hanteert deze formule nu ook in andere gebieden.

Vraag 7

Wat doet Nederland om uit te sluiten dat deze politietraining op enigerlei

wijze bijdraagt aan het bevestigen van de onderdrukkende structuren jegens

de Papoeaminderheid?

Antwoord

Het Community Policing Programme werkt met wijkagenten in Papua die zich in de lokale gemeenschap inzetten om diensten te verlenen aan burgers. Deze agenten zijn in de regel niet betrokken bij handhaving en zij dragen ook geen wapens bij zich.

Het gaat om een lange termijn inzet waarbij een cultuuromslag noodzakelijk is. De leiding van de provinciale politie in Papua heeft bij diverse gelegenheden gesteld het belang te erkennen van het winnen van het vertrouwen van de lokale gemeenschappen om incidenten te verminderen en daarmee de veiligheidssituatie te verbeteren.

Vraag 8

Is Nederland bereid om, ook in EU- en VN-verband, bij de Indonesische

overheid actief te blijven pleiten voor persvrijheid, voor het bevorderen van

gelijke rechten voor de Papoeabevolking, en voor het stoppen en bestraffen

van geweld tegen Papoea’s door onder meer leger en politie?

Antwoord

Ja. De mensenrechtensituatie in Indonesië, met inbegrip van de situatie in Papua, is onderdeel van de reguliere dialoog tussen Nederland en Indonesië.

Zo heeft Nederland aandacht gevraagd voor de mensenrechtensituatie in Papua tijdens de politieke consultaties met Indonesië eind november 2017. Ook tijdens de EU-Indonesië mensenrechtendialoog op 1 februari 2018 is de situatie in Papua aan bod gekomen, evenals tijdens de bespreking van de mensenrechtensituatie in Indonesië (Universal Periodic Review) in mei 2017 in de VN-Mensenrechtencommissie.

De Nederlandse mensenrechtenambassadeur heeft tijdens zijn bezoek aan Indonesië in mei 2017 een bezoek aan Papua gebracht. Naast gesprekken met betrokkenen in Papua, is de situatie in Papua ook in gesprekken in Jakarta, onder meer met de minister van Justitie en mensenrechten, aan de orde geweest.

Meer over ...