Wilders wekt woede tijdens bezoek Moskou - Hoofdinhoud

Nabestaanden van de MH17-ramp eisen excuses van Wilders. Die twittert over vriendschap met Rusland tijdens een bezoek

Vanuit Moskou heeft PVV-leider Geert Wilders zich de woede op de hals gehaald van nabestaanden van de MH17-vliegramp. Aanleiding is zijn bezoek aan de Doema, het Russische parlement, en een foto van een Russisch-Nederlands ‘vriendschapsspeldje’.

„Ongepast”, noemt Piet Ploeg, bestuurslid van stichting Vliegramp MH17, Wilders’ optreden. Hij wijst erop dat het Joint Investigation Team (JIT) heeft vastgesteld dat vlucht MH17 is neergehaald door een Russische Boek-raket. Ploeg: „Wilders verklaart Rusland nu de liefde. Maar als parlementslid vertegenwoordigt hij ook de MH17-nabestaanden, en die hebben hele andere gevoelens ten opzichte van Rusland.” Een andere nabestaande eiste donderdag in een open brief „excuses” van de PVV-leider aan alle nabestaanden.

Wilders is sinds afgelopen zondag in Moskou. Hij is er op uitnodiging van de Doema, al krijgt hij geen echt hoge ambtsdragers te spreken. Woensdag had hij een onderhoud met twee parlementariërs: Leonid Sloetski, voorzitter van de Doema-commissie voor Buitenlandse Zaken, en Anatoli Karpov, voormalig wereldkampioen schaken. Voor komende vrijdag staat een ontmoeting op het programma met een plaatsvervangend minister van Buitenlandse Zaken, schrijft Wilders op Twitter.

Op sociale media plaatste hij vanuit Moskou een foto van een Nederlands-Russisch vriendschapsspeldje, dat op zijn jasje gespeld was. „Ik draag het hier met trots,” schreef Wilders erbij. Dat is volgens Piet Ploeg van de nabestaanden „de druppel”. „Ik vraag me af of Wilders ook naar Moskou was gegaan als zijn eigen familie in dat vliegtuig had gezeten.” In antwoord op vragen van de Telegraaf over het maken van excuses, bleef Wilders zijn vriendschappelijk opstelling jegens Rusland verdedigen.

Hysterische Russofobie

In november vorig jaar kondigde Wilders aan naar Moskou te willen gaan, in het kader van „Realpolitik”. Hij hekelde de „hysterische Russofobie” die volgens hem in Nederland heerst. Volgens Wilders is het in het Nederlandse belang om een vriendschappelijke relatie te onderhouden met de regering van president Poetin. Rusland is volgens hem „geen vijand” maar juist „een bondgenoot in de strijd tegen terrorisme en massa-immigratie vanuit Afrika”.

De afgelopen jaren stelde Wilders zich - voor zijn doen - voorzichtig op als het om Rusland ging. Hij veroordeelde de Russische annexatie van de Krim in 2014 en bleef altijd benadrukken dat hij pro-Amerika is. Tijdens de campagne voor het Oekraïne-referendum in 2016 toonde Thierry Baudet, Wilders’ huidige electorale concurrent op populistisch rechts, veel nadrukkelijker begrip voor de positie van Moskou dan Wilders.

Wilders’ nationaal-populistische geestverwanten in Europa zijn al jaren véél nadrukkelijker pro-Poetin. Eén voor één gingen ze de afgelopen jaren naar Moskou: de Duitse AfD, Front National uit Frankrijk, de Italiaanse Lega Nord, de FPÖ uit Oostenrijk. Marine Le Pen van Front National werd persoonlijk door Poetin ontvangen en kreeg een miljoenenlening van een aan het Kremlin gelieerde bank. De FPÖ, sinds kort in de Oostenrijkse regering, sloot een samenwerkingsverband met Poetins partij.

Wilders’ behoedzaamheid heeft voor een belangrijk deel te maken met de ramp met MH17, waarbij 196 Nederlandse inzittenden om het leven kwamen. Al te warme woorden voor Moskou liggen sindsdien gevoelig: uit peilingen blijkt dat Poetin in weinig landen zó impopulair is als in Nederland.

Die terughoudendheid laat Wilders nu varen. Via Twitter doet hij enthousiast verslag van zijn bezoek aan Moskou. Hij heeft „zeer interessante ontmoetingen” en het is „geweldig hier in Rusland te zijn en vriendschappelijk maar serieus over alles het gesprek aan te gaan.”

Datsja-leugen

Het bezoek van Wilders aan Moskou heeft een extra gevoelige lading na de ‘datsja-leugen’. Twee weken geleden zou minister Halbe Zijlstra (Buitenlandse Zaken, VVD) voor het eerst een ontmoeting hebben met zijn Russische ambtgenoot. Dat bezoek ging niet door: Zijlstra moest daags ervoor aftreden omdat hij had gelogen over een ontmoeting met Poetin in diens datsja. Zijlstra’s leugen werd breed uitgemeten op de Russische tv, die wordt gecontroleerd door het Kremlin.

Aan het bezoek van Wilders is tot nu toe - opmerkelijk genoeg - geen aandacht besteed. Mogelijk strookt de positieve toon die Wilders aanslaat niet met het negatieve beeld dat de Russische regering van Nederland schetst. Moskou beschuldigt Nederland van vooringenomenheid van het MH17-onderzoek.

Onder collega-Kamerleden lopen de meningen over Wilders’ Moskou-reis uiteen. Volgens Sadet Karabulut (SP) hoeft Wilders’ bezoek „niet nadelig uit te pakken” voor het strafrechtelijk onderzoek naar de MH17-ramp, waarin nog niemand in staat van beschuldiging is gesteld. „Bij dat onderzoek hebben we de hulp van Rusland nodig. Dus moeten er relaties worden onderhouden met dat land. Of je dat vriendschap noemt, moeten politici zelf weten.”

VVD-Kamerlid Han ten Broeke is een heel andere mening toegedaan. „Wilders opereert volgens het schema ‘de vijand van mijn vijand is mijn vriend,” laat hij per sms weten. Volgens Ten Broeke hanteert Wilders „de logica van een kind”. „Voor wie Wilders ook in Moskou was, het was niet voor de vrijheid, niet voor de Nederlandse belangen en niet voor de nabestaanden van MH17.”

Klik hier voor het volledige artikel van de NRC.