’Ik begrijp scepsis tegen Davos heel goed’ - Hoofdinhoud

D66-europarlementariër Marietje Schaake is een debutant in Davos. „Het is hier een overweldigende jungle.” Ze is blij met de kritische toon over de technologische revolutie.

Net als elke beginneling op het World Economic Forum moet ook europarlementariër Schaake haar weg vinden in Davos. Je kunt hier verzuipen in de discussiepanels, diners en borrels. En dan moet je je ook nog een weg banen door de dikke sneeuw.

Om dit element te tonen dient u cookies te accepteren voor de telegraaf. Klik hier voor meer informatie.

U bent hier als een zogenaamde Young Global Leader. Wat is dat?

„Het World Economic Forum selecteert elk jaar ongeveer 100 mensen van over de hele wereld die iets doen in hun eigen vakgebied wat zij de moeite waard vinden. Dus dat kunnen chef-koks zijn, mensen die aan ontwikkelingssamenwerking doen, acteurs en actrices, investeerders, maar dus ook een paar politici.”

Wat is uw indruk van het World Economic Forum?

„Het is een overweldigende toestand. Met dikke lagen sneeuw buiten, lange rijen overal. Het is ook opmerkelijk hoe normaal het is dat iedereen hier rondloopt. Ik zag koningin Maxima over straat lopen. Ik zag Justin Trudeau (premier van Canada, red.) in zijn houthakkersshirt door de sneeuw schuiven. Het is heel informeel. Iedereen staat gewoon in dezelfde rij voor de koffie: ministers, topjournalisten, mensen uit het zakenleven, uit maatschappelijke organisaties. Dat maakt het heel open. Maar tegelijkertijd ben ik me er heel erg van bewust hoe ver je af zit van de normale wereld.”

Wat zijn de belangrijkste thema’s hier?

„Ik vind het heel opmerkelijk hoe de toon rond de technologische revolutie aan het veranderen is. Dat het heel gaat over hoe belangrijk mensen zijn, hoe belangrijk ethiek is, dat we kritische vragen moeten stellen. Ik heb het idee dat de jubelstemming van technologische vooruitgang er echt af is. Dat vind ik nieuw hier. Zeker met zoveel bedrijven.”

Hoort u hier nuttige informatie voor uw werk in het Europees Parlement?

„Jazeker. Want wat je ook hoort, is hoe een politieke boodschap valt. Bij andere politici, maatschappelijke leiders, journalisten. Als je in de zaal zit, zoals bij de speech van Trudeau, bij Macron, voel je de sfeer meer dan wanneer je het op je scherm zou volgen.”

Gaan ceo’s ook doen wat ze hier bespreken met elkaar? Of is dit een politiek correct feestje?

„Dat laatste zit er zeker bij. Er gaan veel sessies over het hogere doel van het bedrijfsleven en de maatschappelijke plicht van het bedrijfsleven. Dat spreekt mij op zich aan, maar het is wel belangrijk wat er vervolgens mee gebeurt.”

Duurzaamheid is hier een belangrijk thema. Diversiteit. Premier Trudeau had het daarover. Hij heeft een 50/50 man-vrouw-verdeling in zijn regering. Dan wordt hier geklapt en ja en amen gezegd. En dan?

„Ik weet ook niet of de verwachting is dat mensen die klappen voor Trudeau daarmee ook zeggen: ik ga hetzelfde doen. Hij inspireert, hij brengt een dosis geruststellend politiek leiderschap naast een Trump die heel andere woorden gebruikt. Ik denk dat dit vooral een plek is waar politieke visies worden neergezet, waar idealen worden verwoord. Daarmee wordt een toon gezet.”

Veel mensen zijn sceptisch over de elite die hier samenkomt.

„Ik begrijp die scepsis heel erg goed. Ik was op een diner met onder meer investeerders, tja ik heb niet zoveel met mensen die het alleen maar hebben over hoeveel geld ze hebben en hoe ze daar nog meer van gaan maken. Het is inderdaad elite, niet iedereen is nu eenmaal president of ceo. Maar er zijn ook voorzitters van grote maatschappelijke organisaties, van vakbonden, van milieu-organisaties. Iedereen is vertegenwoordigd, al ligt de nadruk op het bedrijfsleven.”

Wat neemt u mee naar het Europees Parlement?

„Het belangrijkste inzicht dat ik meeneem is de impact van technologie op mensen. Dat de waarde van het menszijn in een technologisch tijdperk zo centraal staat. Een paar jaar geleden zouden mensen veel jubelender zijn geweest. Ik vind het een teken aan de wand dat in elke sessie de toon met name kritisch is.”

Wat verwacht u van Trump?

„Lastig te zeggen. Ik denk dat het voor hem niet zo moeilijk moet zijn om hier gerust te stellen en een goede indruk te maken. Mensen hebben hier de meest heftige verwachtingen van wat hij allemaal kan gaan zeggen na de behoorlijk heftige kreten die hij over andere landen heeft geuit. En de protectionistische maatregelen deze week. Best wel ironisch dat je ziet dat aan de ene kant heffingen worden opgelegd in Amerika en tegelijkertijd de Aziatische landen met Canada een handelsakkoord sluiten. Je ziet hier ook hoe de panelen van de macht schuiven en hoe daarom gestreden wordt. Ik ben benieuwd wat Trump hier wil bereiken. Hij kiest dit platform niet zomaar. Als ik de soundbites van de andere regeringsvertegenwoordigers hoorde, betekent America First niet American Alone.”

Zijn toon zal verzoenend zijn?

„Niemand weet het, maar die kans is groot. Mensen zullen ook snel tevreden zijn. De verwachtingen zijn zo laag dat hij niet zoveel hoeft te doen om daarover heen te gaan.”

Op welke manier wordt hier over Europa gepraat?

„Je ziet dat er een veel vrolijker en optimistischer stemming is over Europese samenwerking en hoe Europa er economisch voor staat. Dat zelfvertrouwen hebben we lang niet meer gezien. Nu moet je oppassen dat het niet in een naïeve jubelstemming omslaat. Het gaat minder over dreigingen, maar veel meer over economische perspectieven en hoe dat iedereen ten goede moet komen.”

Het gaat dus meer over de politieke spanningen die de VS veroorzaken dan over de vraag wat Europa nog betekent?

„Die negativiteit is weg. Verder gaat het niet expliciet over Amerika.”

Het gaat hier vaak over Trump zonder dat zijn naam genoemd wordt.

„Inderdaad. Merkel keerde zich sterk tegen nationalisme en protectionisme. Trudeau had een heel sterke nadruk op de rol van vrouwen en de noodzaak die echt gelijk te behandelen en elke vorm van discriminatie tegen te gaan. Daarmee maakte hij een sterk statement. En Macron maakte een grapje. Hij zei dat er gelukkig geen klimaatsceptici zijn uitgenodigd, want met al die sneeuw valt de opwarming moeilijk te geloven. Dat was een goeie vondst. Iedereen hintte dus wel naar Trump. We moeten zien wat Trump terugdoet, want hij heeft in zekere zin het laatste woord in het programma.”

Bent u al een keer verdwaald?

„Ja, het is hier echt een totale jungle. Het is ook de hele tijd sneeuwschoenen uit, nette schoenen aan…”

Te laat gekomen voor afspraken?

„Het is best stresserig om alles wat je kunt doen ook te halen. Dat heeft vooral ook met het weer te maken. Verder is het overweldigend evenement waar iedereen zelf een draai aan geeft. Naar welke sessies je gaat, met wie je afspreekt, je kunt het zelf invullen. Het is boeiend om met eigen ogen gezien te hebben.”