Blog: Hoog tijd voor artikel 7-procedure tegen Polen - Hoofdinhoud
Zojuist gaf de Europese Commissie aan de artikel 7-procedure te willen starten tegen de Poolse nationalistisch-conservatieve PiS-regering. Het is voor het eerst dat dit in gang wordt gezet. Deze uitzonderlijke procedure geldt voor lidstaten waar de rechtsstaat en de grondrechten bedreigd zijn of ernstig en systematisch worden geschonden. In een uiterst geval kan Polen zelfs tijdelijk zijn stemrecht verliezen.
Hoewel de bal nu bij de Raad ligt waarin de lidstaten met 4/5 meerderheid moeten besluiten tot het activeren van artikel 7, is het een belangrijk signaal. De Poolse regering ligt al twee jaar op ramkoers met de Europese waarden. De democratie in het land wordt steeds verder uitgehold, journalisten wordt de mond gesnoerd en vrouwenrechten worden beknot. Van een scheiding der machten is nog amper sprake. Zo drijft Polen steeds verder af. Hoog tijd dus dat de Commissie ingrijpt.
Toen Polen in 2004 toetrad tot de EU was het zich heel goed bewust van de waarden die álle lidstaten moeten naleven. De Poolse regering heeft daar zelf een handtekening onder gezet. Inmiddels zijn grote aantallen Polen de straat opgegaan om zich uit te spreken tegen de PiS-regering. Europa moet nu opkomen voor de hun rechten. De Europese Unie is een waardengemeenschap én een rechtsgemeenschap. Als de democratische rechtsstaat in één lidstaat wordt afgebroken, raakt dat de EU als geheel.
De bal ligt nu bij de Raad. Hoe die beslist is niet zeker. D66 zal er op blijven aandringen dat de artikel-7 procedure wordt doorgezet. Tegelijkertijd is het van groot belang dat er zo snel mogelijk een jaarlijkse ‘grondrechten-APK’ komt. Mijn voorstel hiertoe kon vorig jaar al rekenen op brede steun in het Europees Parlement. Het is nu aan de Commissie om die handschoen op te pakken.
Want kijk naast Polen bijvoorbeeld ook naar Hongarije, of Malta. In die landen staat de rechtsstaat en democratie ook hevig onder druk. Toch blijven zij tot op heden buiten schot omdat hun regering lid is van een machtige Europese politieke familie. D66 vindt dat het handhaven van de Europese normen op het gebied van democratie, rechtsstaat en grondrechten altijd los moet staan van politieke kleur. Daarom is een mechanisme noodzakelijk waarin álle lidstaten jaarlijks worden beoordeeld.
Onze Europese grondrechten zijn niet vrijblijvend en geen keuzemenu. Landen die in de fout dreigen te gaan, moeten eerder worden gecorrigeerd. En zo nodig krijgen zij sancties opgelegd. Met een jaarlijkse grondrechten-APK komt er structureel aandacht voor Europese waarden in lidstaten en hangt niet alles van een ingewikkelde artikel 7 procedure af. Kandidaat-lidstaten worden terecht onder een vergrootglas gelegd. Waarom wegkijken bij landen die al lid zijn?