De toekomst van de Westelijke Balkan - Hoofdinhoud
De Europese Unie heeft in haar buitenlandpolitiek de meeste invloed in de landen die de ambitie hebben om bij de club te horen. De Europese regeringsleiders hebben ook meermalen bevestigd dat de toekomst van de Westelijke Balkanlanden in de EU ligt. Maar wel pas nadat noodzakelijke hervormingen zijn doorgevoerd en worden toegepast. En juist daar zijn er de nodige problemen. Waar men in de EU misschien kan spreken van een soort uitbreidingsvermoeidheid, lijkt er in de landen in Zuid-oost Europa juist sprake te zijn van een hervormingsvermoeidheid.
Op uitnodiging van het ‘European Forum for Democracy and Solidarity’, bestaande uit sociaaldemocratische stichtingen en denktanks, was ik een van de sprekers op een conferentie in Sarajevo, Bosnie-Herzegovina. Uitgenodigd waren zusterpartijen uit alle landen in de regio. Het was voor mij een unieke kans om een indruk te krijgen van de recente situatie in de landen. Momenteel bespreken wij in de buitenlandcommissie van het Europees Parlement de voortgangrapportages van de (potentieel) kandidaat-lidstaten.
De uitspraak van Commissie-voorzitter Juncker dat de EU de komende vijf jaar niet verder zal uitbreiden, heeft veel kwaads aangericht in de Balkan. Het gevoel heerst dat de lat telkens hoger wordt gelegd voor EU lidmaatschap en het er niet meer toe doet of een land zich hervormt - het mag er toch niet meer bij. Mijn boodschap was dat 1) alle landen op hun eigen verdienste moeten worden beoordeeld - dat betekent dat de snelheid van hervormingen het tijdspad voor toetreding moet bepalen; 2) de kern van het onderhandelingsproces is de rechtsstaat en de kwaliteit van de democratie. Daar is geen enkele flexibiliteit op mogelijk. Een land moet bewijzen dat fundamentele rechten en een onafhankelijke rechterlijke macht verankerd zijn, voor er sprake kan zijn van toetreding.
Bosnie-Herzegovina heeft in ieder geval nog een lange weg te gaan naar EU lidmaatschap. Er zullen echter geen verkeersboetes worden uitgedeeld als de politici in Sarajevo besluiten om dat in een hoog tempo te doen.