VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD over de uitvoering van de Galileo- en Egnos-programma's en over de prestaties van het Europees GNSS-Agentschap - Hoofdinhoud

EUROPESE COMMISSIE

Brussel, 23.10.2017

COM(2017) 616 final

VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD

over de uitvoering van de Galileo- en Egnos-programma's en over de prestaties van het Europees GNSS-Agentschap

{SWD(2017) 346 final}

• 1. 

  INLEIDING

Ter gelegenheid van de 60e verjaardag van het Verdrag van Rome hebben EU-leiders, het Europees Parlement en de Europese Commissie zich gecommitteerd aan de Agenda van Rome, en toegezegd te zullen streven naar een veilig en zeker Europa, een welvarend en duurzaam Europa, een sociaal Europa en een sterker Europa op het wereldtoneel. De Europese satellietnavigatieprogramma’s Egnos en Galileo leveren een bijdrage aan deze agenda.

Overeenkomstig de ruimtevaartstrategie van de Unie ¹ , en de doelstellingen van de GNSS ² -verordening ³ , zijn Galileo en Egnos gericht op:

•het maximaliseren van de integratie van ruimtevaart in de Europese samenleving en economie door het gebruik van satellietnavigatietechnologieën en -toepassingen ter ondersteuning van overheidsbeleid te vergroten;

•het stimuleren van een wereldwijd concurrerende Europese ruimtevaartsector door ondersteuning van onderzoek, innovatie en ondernemerschap, gericht op groei en werkgelegenheid in alle lidstaten;

•het versterken van de synergie tussen civiele en veiligheidsactiviteiten op het gebied van navigatie, en het waarborgen van Europese autonomie;

•het bevorderen van de rol van de Unie in de wereld en het creëren van nieuwe zakelijke kansen voor de Europese satellietnavigatie-industrie.

Dit verslag bevat de tussentijdse evaluatie van de Europese satellietnavigatieprogramma's, Galileo en Egnos, en de evaluatie van het Europees GNSS-Agentschap (GSA) zoals is voorgeschreven in artikel 34 van Verordening (EU) nr. 1285/2013 betreffende de uitvoering en exploitatie van de Europese satellietnavigatiesystemen ("de GNSS-verordening") ⁴ en artikel 26 van Verordening (EU) nr. 912/2010 tot oprichting van het Europees GNSS-Agentschap ("de GSA-verordening") ⁵ . Bij het verslag is een werkdocument van de diensten van de Commissie gevoegd met nadere informatie over de op feitenmateriaal gebaseerde beoordeling.

De tussentijdse evaluatie gaat over de periode van 1 januari 2014 tot en met 31 december 2016. De evaluatie behandelt de geboekte vooruitgang in de Europese GNSS-programma's Galileo en Egnos aan de hand van de beoordelingscriteria die zijn vastgelegd in de Richtsnoeren voor betere regelgeving ⁶ : effectiviteit, efficiëntie, relevantie, samenhang en toegevoegde waarde voor de EU, specifieke in de GNSS-verordening vastgelegde voorschriften en de algemene politieke doelstellingen van de Unie. Aangezien de GNSS-verordening een belangrijke rol toekent aan het GSA bij de implementatie van de Europese satellietnavigatieprogramma's, acht de Commissie het passend om het GSA tegelijk met de evaluatie van de programma's te beoordelen.

• 2. 

  BELANGRIJKSTE BEVINDINGEN MET BETREKKING TOT DE UITVOERING VAN DE EUROPESE GNSS-PROGRAMMA'S

2.1.Relevantie van de Galileo- en Egnos-programma's

De Europese satellietnavigatiesystemen Galileo en Egnos, eigendom van de Europese Unie, zijn van fundamenteel belang voor de Europese economie en veiligheid. De plaats- en tijdsbepalingssignalen van satellietnavigatiesystemen worden gebruikt op veel gebieden die van cruciaal belang zijn voor de Europese economie, zoals mobiele telefoonnetwerken, navigatiesystemen voor de auto, verkeersbeheer, synchronisatie van elektriciteitsnetwerken of elektronische handel. Naar schatting is bijna 11 % van de economie van de EU afhankelijk van satellietnavigatiediensten ⁷ . Het is daarom duidelijk dat de EU behoefte heeft aan het behouden en exploiteren van onafhankelijke satellietnavigatieprogramma's om de beschikbaarheid van die toepassingen en diensten veilig te stellen die wereldwijde dekking garanderen, ook in de gebieden nabij de poolcirkel. Bovendien zijn ruimtevaartcapaciteiten van strategisch belang voor burgerlijke, commerciële alsmede veiligheids- en defensiegerelateerde beleidsdoelstellingen. Daarom dient Europa te zorgen voor een autonome, veilige en kosteneffectieve toegang tot de ruimte.

2.2.Hoofddoelstellingen behalen

2.2.1.Marktacceptatie

Gedurende de periode onder evaluatie zijn goede vorderingen gemaakt met de marktacceptatie van Galileo en Egnos. De Europese GNSS-industrie is gegroeid en vertegenwoordigde in 2015 25 % van de wereldwijde GNSS-markt ⁸ . Europese fabrikanten vertegenwoordigden de meerderheid van fabrikanten binnen de marktsegmenten van verkeer- en zeevaartnavigatie. Europese systeemintegratoren vertegenwoordigden de meerderheid van integratoren voor de zeevaart, landbouw en landmeetkundige marktsegmenten.

Dankzij het initiatief van een aantal grote ondernemingen en een groot aantal innovatieve kmo's en startende ondernemingen laat Europa goede resultaten zien in de ontwikkeling van toepassingen met een hogere toegevoegde waarde ⁹ .

De ontwikkeling van Galileo heeft al belangrijke voordelen opgeleverd in Europa, zoals de ontwikkeling van diensten. Na de Aankondiging inzake de initiële diensten van Galileo hebben fabrikanten van chipsets en ontvangers derhalve gebruik kunnen maken van krachtigere GNSS-signalen, met name voor smartphones en navigatiesystemen in voertuigen. De overgrote meerderheid van de nieuwe navigatiechipsets, die geleidelijk worden ingebouwd in ontvangers voor gebruikers in diverse marktsegmenten, verwerkt ook Galileo-signalen. Alle nieuwe producten van de twee grootste smartphone-fabrikanten maken gebruiken van Galileo-compatibele chipsets, hetgeen aangeeft hoe succesvol het programma is. De regelgevende maatregelen van de EU in de automobielsector (e-Call en Digitale Tachograaf) moeten leiden tot oplossingen die GNSS-technologieën integreren, maar tegelijkertijd ook compatibiliteit met Galileo en Egnos garanderen. Vermeldenswaardig is dat Galileo concurreert met andere GNSS die worden gesteund door regelgevende maatregelen om het gebruik van die systemen verplicht te stellen of te stimuleren.

Met Egnos zijn al belangrijke sociaal-economische resultaten geboekt, met name in drie industriële sectoren met de grootste marktpenetratie: luchtvaart, landbouw en landmeetkunde. In andere sectoren, zoals zeevaart en spoorwegen, heeft het GSA stappenplannen voor marktpenetratie geïmplementeerd. Als gevolg van de tragere invoering van nieuwe technologieën en de aanwezigheid van alternatieve technologieën op de grond is de marktacceptatie in deze sectoren echter trager.

2.2.2.Stationering en diensten van het systeem

Het Galileo-programma heeft de belangrijkste doelstelling behaald die was vastgesteld voor de evaluatieperiode - het systeem werd operationeel verklaard en levert initiële diensten sinds december 2016, namelijk een initiële open dienst (OS), diensten voor ondersteuning van opsporing en reddingsacties (SAR) en de publiek gereguleerde dienst (PRS).

Het ruimtevaartsegment van Galileo werd uitgerust met 14 aanvullende satellieten die tijdens de evaluatieperiode werden gelanceerd, een van de factoren die het mogelijk maakten om de eerste diensten van Galileo operationeel te verklaren. In november 2016 werden voor de allereerste keer vier Galileo satellieten samen gelanceerd op een Ariane-5 raket. De uitvoering van gecompliceerde, technologie-intensieve programma's brengt echter ook risico's met zich mee. Galileo is geen uitzondering. Die risico's deden zich voor in 2014 met een mislukte Soyuz-lancering, waarbij twee satellieten in een foute baan rond de aarde werden gebracht. Het veroorzaakte ook een storing in enkele atoomklokken aan boord van Galileo satellieten. In beide gevallen is de onderliggende oorzaak achterhaald en zijn de noodzakelijke mitigatiemaatregelen uitgevoerd. De vertraging in het stationeringstijdschema veroorzaakt door de foutieve lancering werd goedgemaakt met een versneld opvoeren van het Galileo ruimtesegment en de twee satellieten worden nu al gebruikt voor de SAR dienst. Het probleem met de klokken heeft geleid tot een renovatieprogramma voor de eerstvolgende satellieten die worden gelanceerd en operationele procedures zijn vastgesteld voor de satellieten in de ruimte. De kwaliteit van de diensten geleverd door het systeem heeft niet geleden onder de ondervonden problemen en de prestaties van het systeem zijn boven verwachting.

De diensten van Egnos werden continue geleverd en verbeterd gedurende de periode 2014-2016. Zo biedt Egnos nu de hoogste kwaliteit routebegeleiders die momenteel beschikbaar zijn aan exploitanten in de luchtvaart en luchthavens, met een toename van de vlucht- en landingsveiligheid, en voordelen die verband houden met optimalisering van brandstofverbruik. Daarnaast wordt Egnos gebruikt door een groter aantal gebruikers: eind 2016 gebruiken meer dan 230 luchthavens in 20 landen op Egnos gebaseerde naderings- en landingsprocedures ¹⁰ .

De prioriteit voor Egnos blijft echter het bestrijken van het volledige grondgebied van de EU-28 en het dienstenpakket van Egnos uit te breiden tot het resterende 1,02 % grondgebied van de EU-28 (oostelijk deel van Cyprus, de Azoren, en de noordelijke delen van Noorwegen en Finland).

2.2.3.Internationale samenwerking

Op het gebied van internationale samenwerking werden verschillende maatregelen getroffen om de rol van Europa als een internationale speler op het gebied van GNSS te versterken. In het bijzonder werden in 2016 onderhandelingen voltooid met de Agency for Aerial Navigation Safety in Africa and Madagascar (ASECNA), waarbij de algemene voorwaarden werden vastgelegd voor de levering van in de ruimte gestationeerde augmentatiesystemen in Afrika die gebaseerd zijn op Egnos. Daarnaast werd in juni 2016 de GNSS-overeenkomst voor intensievere samenwerking met Korea gesloten.

2.3.Efficiënte uitvoering - Beheer

2.3.1.Begroting

Voor de periode 2014-2020 heeft de Europese Unie een totale begroting van 7,071.73 miljoen EUR toegekend voor de Galileo- en Egnos-programma's. Dit budget omvat beheer van het programma, stationering en exploitatie van Galileo, exploitatie van Egnos en risico's die verband houden met deze activiteiten. Sinds eind 2016 liggen de Galileo- en Egnos-programma's op schema om uit te komen binnen de in de GNSS-verordening vastgelegde begrotingsgrenzen voor de periode 2014-2020. De Commissie houdt strikt toezicht op de begroting om te zorgen dat de grenzen blijvend gerespecteerd worden.

2.3.2.Uitvoeringsmechanismen

In de periode 2014-2016 is de governanceregeling die in 2013 werd vastgelegd geleidelijk geïmplementeerd: Er zijn delegatieovereenkomsten gesloten tussen de Commissie en het Europees Ruimteagentschap (ESA) over de stationeringsfase van Galileo, evenals tussen de Commissie en het Europees GNSS-Agentschap (GSA) over de exploitatiefase van Galileo en Egnos. Er zijn ook werkafspraken gemaakt tussen het GSA en ESA voor de Galileo- en Egnos-programma's. Het GSA heeft geleidelijk een grotere rol gekregen in het operationeel beheer van de programma's.

De nieuwe governanceregeling heeft geleid tot degelijkere beheerprocessen. Die hebben bijgedragen aan het feit dat de programma's binnen de begrotingsgrenzen zijn gehouden en risico's en de gevolgen van onvoorziene gebeurtenissen op de programma's beheersbaar zijn gebleven.

Als gevolg van de nieuwe bestuursstructuur moesten de belangrijke actoren (Europese Commissie, ESA en GSA) zich aanpassen aan hun nieuwe rol, een rol die niet noodzakelijkerwijs geheel overeenkomt met de cultuur, bevoegdheden en/of structuur van hun organisatie. Die aanpassing heeft echter wel tot enige inefficiëntie geleid. Bijvoorbeeld, de organisatie van verantwoordelijkheden en controleprocessen vereisten vaak lange discussies tussen de governance-actoren, hetgeen de reactiviteit van het besluitvormingsproces negatief beïnvloedde. Bovendien hebben beide agentschappen, vanwege het feit dat de stationeringsfase en de exploitatiefase parallel lopen met een verschillende beheersstructuur, aanvullende activiteiten moeten uitvoeren om tot een consensus met de Commissie te komen over de manier waarop taken dienen te worden uitgevoerd.

Een leerproces bij de betrokkenen en bij de programma's zelf zal naar verwachting de situatie in de komende paar jaar verder verbeteren. Een efficiënt besluitvormingsproces is met name van belang voor operationele programma's die zich laten leiden door de behoeften van diensten en gebruikers, zoals Galileo en Egnos. In deze context zal de interactie tussen de met stationering belaste entiteit (ESA) en de met exploitatie belaste entiteit (GSA) nader moeten worden onderzocht.

Ten aanzien van veiligheid hebben de Aankondiging inzake de initiële diensten van Galileo en de overlapping van de stationering- en de exploitatiefasen tot uitdagingen geleid. Met name de huidige onafhankelijkheid van de verschillende entiteiten die verantwoordelijk zijn voor de uitvoering en verificatie van veiligheidsvoorschriften (Europese Commissie, GSA, ESA) dient te worden gehandhaafd.

Het is echter nog steeds de moeite waard om de huidige governanceregeling voor de Galileo- en Egnos-programma's verder te optimaliseren teneinde de inwerkingtreding van de uitvoeringsfase van dergelijke dienstgerichte programma's weer te geven. Hiermee kan de administratieve last voor de belangrijke actoren, evenals de complexiteit en duur van het besluitvormingsproces worden verminderd. Tenslotte zou het zich verder moeten ontwikkelen om rekening te houden met nieuwe veiligheidsrisico's zoals cyberveiligheid en om de rollen en verantwoordelijkheden van de actoren die belast zijn met de uitvoering en verificatie van veiligheidsvoorschriften duidelijk af te bakenen.

2.4.De Europese meerwaarde

Met de Aankondiging inzake de initiële diensten is Galileo officieel overgegaan van een testfase naar het aanbieden van live diensten. Gebruikers over de hele wereld maken nu gebruik van de plaastbepalings-, navigatie- en tijdsbepalingsinformatie van Galileo ¹¹ .

Een paar maanden na de Aankondiging inzake de initiële diensten werd al een aantal Galileo-gestuurde apparaten op de massamarkt gebracht. Alle voornaamste chipsets (verkocht door de 17 belangrijkste leveranciers wereldwijd, goed voor 95 % van de markt) die worden gebruikt in smartphones, tablets, auto's, professionele landmeetapparatuur, enz., maken gebruik van Galileo.

Deze chipsets zijn ingebouwd in professionele consumentenproducten die nu op de markt zijn. Op grond van de belangrijkste producten op de markt schat het GSA dat meer dan 100 miljoen voor Egnos en/of Galileo compatibele gebruikersapparaten nu worden gebruikt door Europese burgers. Vanaf 2018 maken alle in de Europese Unie verkochte automodellen gebruik van Egnos of Galileo om de positie van noodoproepen bij ongevallen te berekenen.

Bovendien zal het potentiële aantal gebruikers naar verwachting toenemen: het aantal GNSS-apparaten in de Europese Unie zal naar verwachting groeien van 210 miljoen toestellen in 2015 naar bijna 290 miljoen in 2020 ¹² , zodat het aantal gebruikers van Egnos en Galileo ook sterk zal toenemen.

Aldus heeft de uitvoering op EU-niveau van de Galileo- en Egnos-programma's een hoge meerwaarde vergeleken met wat zou kunnen zijn verwezenlijkt door de lidstaten op nationaal, regionaal of lokaal niveau. De omvang en complexiteit van de programma's vergt uitvoering op EU-niveau, aangezien er geen haalbaar alternatief bestaat om een adequaat rendement van investeringen te garanderen. Als gevolg hiervan komen alle belanghebbenden overeen dat de continuering van de uitvoering van de programma's op EU-niveau een voorwaarde is voor het behalen van de doelstellingen van Galileo en Egnos.

De Galileo- en Egnos-programma's dragen bij aan een veilig en zeker Europa door te zorgen voor Europese autonomie bij toegang tot en gebruik van de ruimte in een veilige en zekere omgeving; zij consolideren en beschermen met name Europa's infrastructuur, ook tegen cyberdreigingen; zij versterken eveneens synergieën tussen civiele- en veiligheidsactiviteiten op het gebied van navigatie, communicatie en observatie, waaronder grenstoezicht en toezicht op territoriale en maritieme veiligheidsomstandigheden.

De Galileo- en Egnos-programma's versterken ook de positie van Europa op het wereldtoneel. Gezien de toenemende concurrentie met andere GNSS- en SBAS-systemen is het van essentieel belang dat Europa zijn eigen systemen blijft ontwikkelen om mee te doen aan de technologische wedloop en een speler van wereldklasse in de ruimte en een partner bij uitstek op de internationale scène te blijven.

• 3. 

  BELANGRIJKSTE BEVINDINGEN MET BETREKKING TOT HET GSA

3.1.Impact en effectiviteit van het GSA

In de periode 2014-2016 heeft het GSA met succes belangrijke doelstellingen verwezenlijkt voor de vooruitgang van de Galileo- en Egnos-programma's en voor de ontwikkeling van Europese downstreammarkten. Dit is bereikt door een effectieve uitvoering van zowel kerntaken die rechtstreeks aan het GSA zijn toegekend als taken die aan het GSA zijn gedelegeerd door middel van delegatieovereenkomsten.

Tot de belangrijkste resultaten van het agentschap behoren de implementatie van met name testactiviteiten die een vereiste waren voor de Aankondiging inzake de initiële diensten van Galileo; de transitie naar de exploitatiefase van Galileo, met name de gunning van het contract aan de Galileo-dienstoperatoren (GSOp); de soepele tenuitvoerlegging van het zevende kaderprogramma (KP7), Horizon 2020 en O&O projecten naar fundamentele elementen; evenals de ontwikkeling van een downstreammarkt door middel van activiteiten gericht op monitoring, voorlichting en promotie. Deze resultaten zijn uitgevoerd binnen de begroting.

3.2.Efficiëntie wat betreft werking, werkmethoden en gebruik van middelen

In de periode 2014-2016 was het agentschap efficiënt voor wat betreft de goede werking, werkmethoden en gebruik van middelen.

Voor wat betreft de goede werking van het agentschap zijn de processen die door het GSA worden uitgevoerd in de eerste plaats gedefinieerd in het juridisch kader dat van toepassing is op het agentschap; hetgeen het agentschap heeft nageleefd. Dit heeft bijgedragen aan een doeltreffende uitvoering van de programma's.

Voor wat betreft de werkmethoden is het GSA proactief geweest bij de verbetering van de effectiviteit en efficiëntie van de uitvoeringsprocessen om op passende wijze aan de groeiende verantwoordelijkheden te kunnen voldoen. Dientengevolge is het agentschap in deze periode het ISO-9001 certificaat toegekend, ten teken dat het een kwaliteitsbeheerssysteem hanteert.

Met betrekking tot het gebruik van middelen is het GSA voor een uitdaging gesteld om de relevante middelen en vaardigheden aan te trekken. Tussen 2014 en 2016 werden meer verantwoordelijkheden aan het GSA toevertrouwd, waardoor de begroting die het agentschap beheerde met 85,9 % is gegroeid en het personeelsbestand van het GSA met 22,1 % is gestegen.

3.3.Rol van de Raad voor de veiligheidsaccreditatie en waarborging van veiligheid

Met de GSA-verordening is de Raad voor de veiligheidsaccreditatie opgericht, die verantwoordelijk is voor veiligheidsaccreditatie met betrekking tot taken voor de Europese GNSS-systemen. De raad werkt onafhankelijk en brengt geen verslag uit aan de uitvoerend directeur van het GSA. De Raad voor de veiligheidsaccreditatie heeft goede resultaten geboekt; permanent toezicht is vereist om de volledige onafhankelijkheid van de raad te garanderen.

De evaluatie heeft aangetoond dat alle betrokken organen (bijv. veiligheidsorganisatie in EC, ESA en GSA; Raad voor de veiligheidsaccreditatie) en processen (bijv. vaststellen van veiligheidseisen, veiligheidsaccreditatie, vaststellen en beheren van veiligheidsrisico's, veiligheid van de operaties, systeemveiligheidsbewaking) nu functioneren. Dit heeft de betrokken actoren in staat gesteld om hun taken uit te voeren en te zorgen voor de accreditatie van alle ingezette onderdelen van de Europese GNSS-systemen, de accreditatie van de Ariane-5 als een draagraket voor de Galileo-satellieten, en de Aankondiging inzake de initiële diensten van Galileo in december 2016.

De inspanningen om de veiligheid te optimaliseren zullen moeten doorgaan, met name voor wat betreft de adequate beheersing van cyberdreigingen en de behoefte om de onafhankelijkheid van veiligheidsaccreditatieactiviteiten ten opzichte van andere programma-activiteiten te verbeteren. Het GSA zal toezicht moeten houden op zijn vermogen om de veiligheidsprocessen te handhaven tijdens de exploitatiefase.

• 4. 

  KOERS VOOR DE TOEKOMST

4.1.    Marktacceptatie van Galileo en Egnos

Het is van essentieel belang om de marktacceptatie van Galileo- en Egnos-diensten te stimuleren om daarmee het rendement van de investeringen van de Unie in de programma's te waarborgen en de sociaal-economische voordelen die deze diensten kunnen opleveren te maximaliseren. Het is noodzakelijk zich te blijven inzetten voor het veiligstellen van een adequaat juridisch kader voor de acceptatie van GNSS-diensten. Dit vereist ook de versterking van beschikbare juridische mechanismen.

Op EU-niveau dienen EU-maatregelen rekening te houden met de voordelen van de door Galileo en Egnos geleverde plaatsbepalings-, navigatie- en tijdsbepalingsinformatie, door middel van concrete maatregelen, waaronder regelgevende maatregelen, ontwikkelingen van standaarden en sectorale strategieën voor de toekomst. Daarbij moet de nadruk liggen op cruciale sectoren met de hoogste meerwaarde, zoals mobiele telefonie, het internet van de dingen, zelfrijdende en aangesloten auto's, luchtvaart en onbemande luchtvaartuigen (drones) en kritieke infrastructuur die gebruik maakt van tijdsbepaling-synchronisatie. De Commissie zal komen met een Europees radionavigatieplan om de introductie van GNSS-toepassingen ("Global Navigation Satellite System, wereldwijd satellietnavigatiesysteem) in sectoraal beleid te vergemakkelijken. Op nationaal niveau zouden deze inspanningen ook moeten worden gesteund door het gebruik van Galileo- en Egnos-diensten te bevorderen door middel van nationale beleidsmaatregelen en toepassingen door de overheid.

Apparatuur en toepassingen die gebruikmaken van Galileo en Egnos worden ontwikkeld door kmo's en startende ondernemingen. Europese bedrijven ondervinden hevige concurrentie van bedrijven in de VS en China en zij zijn afhankelijk van essentiële onderdelen en technologieën die niet uit Europa afkomstig zijn. Er is meer ondersteuning nodig om het concurrentievermogen van de Europese downstreamindustrie te vergroten met als doel het verbeteren van hun aandeel in de wereldmarkt en het creëren van werkgelegenheid. Er moet toezicht worden gehouden op ondersteuning door middel van EU-financieringsprogramma's van onderzoek en ontwikkeling, kmo's en startende ondernemingen op het gebied van satellietnavigatie.

De ontwikkeling van Galileo- en Egnos-diensten moet zich blijven richten op de behoeften van gebruikers om state of the art satellietnavigatiediensten te leveren met een hogere betrouwbaarheid en nieuwe innovatieve kenmerken. Dit is vooral belangrijk in een internationale omgeving waarin de concurrentie steeds sterker wordt en waar andere aanbieders van constellaties ambitieuze plannen hebben voor modernisering. De Commissie is al bezig met de Galileo- en Egnos-infrastructuur van de volgende generatie die gemoderniseerde diensten mogelijk zal maken. Om ervoor te zorgen dat behoeften van gebruikers, waaronder veiligheidseisen, de ontwikkelingen zullen sturen, zal de Commissie gebruikersraadplegingsprocedures verbeteren en specifieke gebruikersplatforms instellen.

4.2.    Galileo- en Egnos-diensten

Na de fase van initiële diensten zal de Commissie garanderen dat Galileo-diensten geleidelijk worden verbeterd met als doel het bereiken van volledige operationele capaciteit voor het eind van 2020. Om deze doelstelling te halen zal verder worden gegaan met de stationering van de ruimte- en grondinfrastructuur van Galileo. De Commissie zal de benodigde lanceringsdiensten aanschaffen om de lancering van alle aangekochte satellieten te garanderen.

Vóór 2020 zal ook de commerciële dienst (Commercial Service) van Galileo worden gepresenteerd, die wordt gekenmerkt door innovatieve elementen op het gebied van hoge nauwkeurigheid en authenticatie, twee zaken die naar verwachting onderscheidende criteria zullen vormen voor het toepassen van Galileo door gebruikers. Bovendien heeft de Commissie het werk aan de verdere ontwikkeling van het systeem in nauw overleg met lidstaten en eindgebruikersgemeenschappen opgezet, om ervoor te zorgen dat toekomstige diensten volledig afgestemd blijven op hun behoeften.

Nadruk zou ook moeten worden gelegd op cyberveiligheid om ervoor te zorgen dat beschermingsmechanismen zijn ingesteld die afgestemd zijn op de steeds veranderende cyberdreigingen.

De Egnos-diensten die worden aangeboden aan eindgebruikers in Europa hebben een hoog stabiliteits- en prestatieniveau. De belangrijkste gebruikersgemeenschap van Egnos is de luchtvaartsector. Om de continuïteit van de Egnos-diensten te garanderen, zal worden doorgegaan met het uitvoeren van periodieke activiteiten en het voorbereiden van nieuwe updates van het systeem. De Commissie zal ervoor zorgen dat volledige dekking van het beoogde gebied wordt verwezenlijkt overeenkomstig het plan voor de ontwikkeling van Egnos-diensten.

Daarnaast is de ontwikkeling van de volgende generatie Egnos-diensten al een eind op weg. Deze nieuwe versie zal zowel GPS- als Galileo-signalen verbeteren op dubbele frequenties, hetgeen voor grote verbeteringen in de Egnos-diensten zal zorgen en meer gebruikers zal aantrekken.

Tenslotte, om de veerkracht van de diensten veilig te stellen, zal de Commissie maatregelen beoordelen om het aanbod in essentiële onderdelen voor beide satellietnavigatiesystemen te waarborgen, met name door middel van diversificatie van de toeleveringsketen.

4.3.    Internationale samenwerking

De promotie en het gebruik van Galileo- en Egnos-diensten wereldwijd is belangrijk om het wereldwijde gebruik van Europese technologieën te vergroten en om nieuwe marktperspectieven te openen voor Europese bedrijven. De verwachting is dat Egnos-technologie en -diensten zullen gaan worden toegepast in de westelijke Balkan, in de landen van het Europees nabuurschapsbeleid (ENP) en op het Afrikaanse continent. Voor Galileo zal internationale samenwerking gericht zijn op veelbelovende markten die veel voordeel kunnen hebben van de diensten en toepassingen van het programma, zoals bijvoorbeeld Azië en Zuid-Amerika.

De Galileo- en Egnos-programma's zijn ook een middel om de rol van de EU als mondiale speler te versterken. De vertegenwoordiging van de belangen van de programma's in internationale organisaties en forums dient te worden versterkt, met name ten aanzien van onderwerpen die te maken hebben met compatibiliteit en interoperabiliteit met andere wereldwijde satellietnavigatiesystemen en met verantwoord gebruik van frequentiebanden.

4.4.    Beheer van de programma's

Het voor de periode 2014-2020 vastgestelde publieke beheer van de programma's heeft gezorgd voor een soepele transitie van de stationeringsfase naar de exploitatiefase van het Galileo-programma. Het GSA heeft zijn nieuwe rol, het operationeel beheer van Galileo, geleidelijk op zich genomen.

De ervaring met het operationeel beheer van Egnos laat zien dat de meeste efficiëntie wordt behaald met een benadering waarbij ontwerp, constructie, werking en dienstverlening volledig geïntegreerd worden beheerd.

Voor het beheer van veiligheidsvraagstukken zijn adequate mechanismen ingesteld die zorgen voor een soepel beheer van behoeften tijdens de overlappende stationerings- en exploitatiefases tot 2020. De operationele onafhankelijkheid van de organisaties (de Commissie, het GSA en ESA) die verantwoordelijk zijn voor de uitvoering en verificatie van veiligheidsvoorschriften dient te worden bewaard en de onafhankelijkheid van de veilligheidsaccreditatie-activiteiten ten opzichte van andere programma-activiteiten anderzijds kan verder verbeterd worden.

De Commissie zal toezicht houden en indien nodig de interacties met het GSA, ESA en andere belanghebbenden van het Galileo-programma bijstellen, met name om ervoor te zorgen dat tegemoet wordt gekomen aan de behoeften van de exploitatiefase van Galileo.

Met het oog op de voorstellen voor het volgende meerjarig financieel kader zal de Commissie een herziening van de algemene governance in gang zetten om de tijdens dit evaluatieproces geconstateerde tekortkomingen aan te pakken.

• 5. 

  CONCLUSIES

Het in de tussentijdse evaluatie gepresenteerde bewijs heeft aangetoond dat de implementatie van de GNSS-verordening en van de GSA-verordening over het geheel genomen goede resultaten heeft laten zien als men deze vergelijkt met de algemene beoordelingscriteria en de specifieke voorschriften voor de Europese GNSS-programma's. De Galileo- en Egnos-programma's hebben alle mijlpalen bereikt die waren vastgesteld voor de betreffende periode en er worden vorderingen gemaakt met de verwezenlijking van alle voor 2020 vastgestelde doelstellingen met betrekking tot de uitvoering van de programma's.

Voor de toekomst wil de Commissie een langetermijnvisie voor de programma's tot stand brengen, die bedrijven en gebruikers in staat stelt om nuttig gebruik te maken van de Europese satellietnavigatiesystemen. In dit verband zal de Commissie streven naar grotere synergieën tussen ruimte- en defensieprogramma's, overeenkomstig de recent goedgekeurde Ruimtestrategie voor Europa en het Defensieactieplan.

De groeiende vraag naar precieze locatiegegevens, in combinatie met de voortdurende ontwikkeling van satellietnavigatietechnologie, zal leiden tot een uitbreiding van de Europese markt voor gebruikers van Galileo en Egnos. Bovendien zal de traditionele GNSS-markt worden aangevuld met het gebied van het internet van de dingen, slimme steden en big data.

Daarom zullen de komende jaren cruciaal zijn voor het consolideren van de resultaten en het voorbereiden van de verdere ontwikkeling van de programma's.

• (1) 

  COM(2016) 705 final van 26.10.2016.
• (2) 

  GNSS staat voor wereldwijd satellietnavigatiesysteem (Global Navigation Satellite System).
• (3) 

  Verordening (EU) nr. 1285/2013 van het Europees Parlement en de Raad van 11 december 2013 betreffende de uitvoering en exploitatie van de Europese satellietnavigatiesystemen en tot intrekking van Verordening (EG) nr. 876/2002 van de Raad en Verordening (EG) nr. 683/2008 van het Europees Parlement en de Raad (PB L 347 van 20.12.2013, blz. 1).

(4)

   Verordening (EU) nr. 1285/2013 van het Europees Parlement en de Raad van 11 december 2013 betreffende de uitvoering en exploitatie van de Europese satellietnavigatiesystemen en tot intrekking van Verordening (EG) nr. 876/2002 van de Raad en Verordening (EG) nr. 683/2008 van het Europees Parlement en de Raad (PB L 347, 20.12.2013, blz. 1).

(5)

   Verordening (EU) nr. 912/2010 van het Europees Parlement en de Raad van 22 september 2010 tot oprichting van het Europees GNSS-Agentschap, tot intrekking van Verordening (EG) nr. 1321/2004 van de Raad inzake de beheersstructuren van de Europese programma’s voor radionavigatie per satelliet en tot wijziging van Verordening (EG) nr. 683/2008 van het Europees Parlement en de Raad (PB L 276, 20.10.2010, blz. 11).

(6)

   Betere regelgeving. Richtsnoeren voor evaluatie en geschiktheidscontroles.

http://ec.europa.eu/smart-regulation/guidelines/ug_chap6_en.htm (geraadpleegd: 2017-04-12).

• (7) 

  Analysis of GNSS impact on the EU Economy, november 2016. Onderzoek uitgevoerd door VVA, GMV, Kontor Qwentes en LS.
• (8) 

  Europees GNSS-agentschap: GNSS Market Report, editie 5 (mei 2017), blz. 13.
• (9) 

  Europees GNSS-agentschap: GNSS Market Report, editie 5 (mei 2017), blz. 13.
• (10) 

  Europees GNSS-agentschap: Summary of Achievements in 2016, blz. 6.

https://www.gsa.europa.eu/sites/default/files/2016_gsa_summary_report.pdf

• (11) 

  Europees GNSS-agentschap: GNSS Market Report, editie 5 (mei 2017), blz. 15.
• (12) 

  Europees GNSS-agentschap: GNSS Market Report, editie 5 (mei 2017), blz. 13.

Van deze pagina bestaat een uitgebreide versie met de juridische context.