34775 V - Vaststelling begroting Buitenlandse Zaken 2018
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
Dit wetsvoorstel werd op 19 september 2017 ingediend door de minister van Buitenlandse Zaken, Koenders1.
Dit wetsvoorstel bevat de begroting van uitgaven en ontvangsten voor het jaar 2018 van het ministerie van Buitenlandse Zaken.
Inhoudsopgave
Vaststelling van de begrotingsstaat van het Ministerie van Buitenlandse Zaken (V) voor het jaar 2018
Bij dit wetsvoorstel werd een nota van wijziging en een amendement ingediend. Bij dit dossier werden in de Tweede Kamer 32 moties ingediend. (163 stuks)2 |
19 september 2017, voorstel van wet, nr. 1
KST34775V1 Voorstel van wet |
2 |
19 september 2017, memorie van toelichting, nr. 2
KST34775V2 Memorie van toelichting |
2 |
19 september 2017, brief, nr. 3
KST34775V3 Brief regering; Mededeling dat de Raad van State een blanco advies heeft uitgebracht |
2 |
12 april 2018, verslag van een nota-overleg, 34841, nr. 2
KST348412 Verslag van een notaoverleg, gehouden op 26 maart 2018, over de Staat van de Europese Unie 2018 - Staat van de Europese Unie 2018 vergadering: 26 maart 2018 |
Van deze pagina bestaat een uitgebreide versie met alle documenten in dit dossier, een overzicht van Kamerleden en bewindslieden die bij de behandeling van dit dossier het woord hebben gevoerd en een overzicht van verwante dossiers.
De uitgebreide versie is beschikbaar voor betalende gebruikers van de Parlementaire Monitor van PDC Informatie Architectuur.
Met de Parlementaire Monitor volgt u alle parlementaire dossiers die voor u van belang zijn en bent u op de hoogte van alles wat er speelt in die dossiers. Helaas kunnen wij geen nieuwe gebruikers aansluiten, deze dienst zal over enige tijd de werkzaamheden staken.
- 1.PvdA-politicus met een grote internationale staat van dienst en betrokkenheid met Afrika. Was in het kabinet-Balkenende IV minister voor Ontwikkelingssamenwerking en in Rutte II drie jaar minister van Buitenlandse Zaken. Hij begon als beleidsmedewerker van de PvdA-Tweede Kamerfractie en was European director Parlementarians for Global Action en politiek adviseur van de Verenigde Naties in zuidelijk Afrika. In de periode 2011-2013 was hij vertegenwoordiger van de secretaris-generaal van de VN in Ivoorkust en in 2013-2014 was hij dat in Mali. Als PvdA-Tweede Kamerlid (1997-2007) buitenlandwoordvoerder, die onder meer aandrong op onderzoek naar de Nederlandse betrokkenheid bij de strijd in Irak. Hij zat in de enquêtecommissie Srebrenica. Ter zake kundig minister, die beslissingen echter soms lang afwoog. Sinds 2019 is hij hoogleraar vrede, recht en veiligheid in Leiden/Den Haag.
- 2.Raymond de Roon (1952) is sinds 30 november 2006 lid van de Tweede Kamerfractie van de PVV. Hij was advocaat-generaal bij het Amsterdamse Gerechtshof. Eerder was hij onder meer officier van justitie in Zutphen en van 2010 tot 2013 gemeenteraadslid in Almere. In 2023-2024 was hij tevens Statenlid in Zeeland. De heer De Roon houdt zich in de Tweede Kamer met name bezig met buitenlandse zaken. Hij was voorzitter van de commissies voor Veiligheid en Justitie en voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking en is nu voorzitter van de commissie voor Defensie.
- 3.Uit Twente afkomstige liberaal, die al jong lid van de VVD werd en voor die partij bijna twaalf jaar Tweede Kamerlid was. Hij was daarvoor onder meer politiek assistent van minister Jorritsma en hoofd public affairs van Koninklijke KPN. Had grote belangstelling voor internationale zaken en was als Tweede Kamerlid woordvoerder buitenlandse zaken en defensie. Hield zich verder bezig met Europese aangelegenheden en was in 2012-2018 voorzitter van de vaste commissie voor Defensie. Innemende afgevaardigde, met diplomatieke gaven. Moest noodgedwongen zijn Kamerlidmaatschap opgeven na het bekend worden van een 'ongelijkwaardige relatie' met een jongere fractiemedewerkster in 2013. Werkte daarna bij een denktank en is sinds 2025 chef van het kabinet van Eurocommissaris Hoekstra.
- 4.Internationaal georiënteerde politicus van de PPR en GroenLinks, die met een onderbreking van achttien jaar twee perioden Tweede Kamerlid was. Was in 1988-1990 voorzitter van de PPR en zat in 1993-1994 voor die partij in de Kamer. Speelde een belangrijke rol bij de fusie met PSP, CPN en EVP tot GroenLinks. Na zijn eerste periode als Kamerlid ambtenaar op Buitenlandse Zaken en diplomaat. Keerde in 2012 terug in de Kamer en volgde al korte tijd later Jolande Sap op als fractievoorzitter en politiek leider, om in 2015 het stokje over te geven aan Jesse Klaver. Werd in 2017 echter opnieuw voor vier jaar Kamerlid. Gerespecteerd woordvoerder op het gebied van buitenlandse zaken, vreemdelingenbeleid en (internationaal) milieubeleid, wiens bijdragen in debatten zich enerzijds kenmerkten door principiële stellingname en anderzijds door een zekere bezadigdheid en milde wijsheid.
- 5.Martijn van Helvert (1978) was van 12 november 2014 tot 31 maart 2021 Tweede Kamerlid voor het CDA. Hij was fractievoorzitter van het CDA in Provinciale Staten van Limburg en onder meer persoonlijk medewerker van een gedeputeerde, gemeenteraadslid en campagneleider van het CDA in Limburg. Hij werkte als beleidsmedewerker bij de gemeente Heerlen en was zelfstandig adviseur. De heer Van Helvert was buitenland- en defensie-woordvoerder van de CDA-fractie. In 2021-2022 was hij wethouder van Roerdalen.
- 6.Vasthoudend Tweede Kamerlid voor de SP, dat zich vastbeet in dossiers als de burgerslachtoffers van het NAVO-bombardement in Hawija (Irak), de affaire met de giftige verfstof Chroom-6, de schuldenproblematiek en mensenrechtenschendingen in Turkije. Dochter uit een Turks-Koerdisch gastarbeidersgezin. Was, voor zij eind 2006 Kamerlid werd, coördinator drugsbeleid in de Bijlmermeer en gemeenteraadslid in Amsterdam. Hield zich aanvankelijk bezig met sociale zaken (onder meer sociale werkvoorziening, koopkracht, bijstand), inburgering en wonen, en later met ontwikkelingssamenwerking, buitenlandse zaken en defensie. Fel en bedreven in het debat, waarin zij zich als studentenleidster al had bekwaamd. Was vaak slachtoffer van (online) bedreigingen.
- 7.Sjoerd Sjoerdsma (1981) was van 20 september 2012 tot 6 december 2023 lid van de Tweede Kamerfractie van D66. Hij was als diplomaat betrokken bij de uitzending van Nederlandse militairen naar Soedan en bij het opstarten van de missie in Kunduz. In de Palestijnse gebieden was hij verantwoordelijk voor de mensenrechtenprojecten en rapportages over de politieke situatie en het vredesproces. De heer Sjoerdsma was woordvoerder buitenlandse zaken, vredesmissies, meervoudige nationaliteit, internationaal strafrecht en mediabeleid.
- 8.Lilianne Ploumen (1962) was van 23 maart 2017 tot 22 april 2022 Tweede Kamerlid voor de PvdA. Van 14 januari 2021 tot en met 12 april 2022 was zij fractievoorzitter en bij de verkiezingen van 2021 lijsttrekker. Van 5 november 2012 tot 26 oktober 2017 was mevrouw Ploumen minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking in het kabinet-Rutte II. Eerder was zij van 6 oktober 2007 tot 22 januari 2011 voorzitter van de PvdA. Daarvoor was mevrouw Ploumen onder meer werkzaam bij Plan International, Mama Cash en Cordaid. Bij laatstgenoemde organisatie was zij directeur in de periode 2004-2007. In de Tweede Kamer was zij tevens woordvoerster buitenlandse zaken en zorg (cure).
- 9.Gedurende ruim veertien jaar een sociaal bewogen Tweede Kamerlid voor de ChristenUnie. Begon zijn loopbaan als hulpverlener in Irak en was later actief in de Christelijke hulpverleningsorganisatie Dorcas. Was korte tijd werkzaam voor enkele Tweede Kamerleden van de PvdA, maar verliet in 1994 die partij. Na onder meer fractiemedewerker en voorlichter van de CU te zijn geweest, werd hij in november 2006 Tweede Kamerlid. Hield zich bezig met buitenlandse zaken, immigratie en asiel, defensie, ontwikkelingssamenwerking, schulden, jeugdzorg en alcoholbeleid. Tevens was hij fractiesecretaris en vicefractievoorzitter en lid van het Presidium. Zette zich in het bijzonder in voor minderjarige asielzoekers. Na zijn Kamerlidmaatschap was hij enige tijd wethouder in Alkmaar. Vanaf 1 juli 2023 is hij directeur-bestuurder van de Stichting Tot Heil des Volks
- 10.Martin van Rooijen (1942) is sinds 11 juni 2019 lid van 50PLUS-fractie in de Eerste Kamer. Eerder was hij dat in 2015-2017. Hij werd in 1973 als 31-jarige voor de KVP staatssecretaris voor fiscale zaken in het kabinet-Den Uyl. In maart 2017 was de heer Van Rooijen op bijna 74-jarige leeftijd voor de tweede keer Tweede Kamerlid geworden. Eerder, in 1977, kwam via een opvolgersplaats voor het CDA in de Tweede Kamer, maar hij stapte toen na drie jaar over naar het bedrijfsleven. Daarna bekleedde hij diverse managementsfuncties, onder andere bij Shell Nederland, de NAM en NUON, en was partner en consultant bij Coopers & Lybrand. Hij is fractievoorzitter van 50PLUS en sinds 17 juni 2021 politiek leider.
- 11.Kees van der Staaij (1968) is sinds 1 juni 2024 staatsraad bij de Afdeling advisering van de Raad van State. Hij was van 19 mei 1998 tot 6 december 2023 Tweede Kamerlid voor de SGP. De heer Van der Staaij was in 2010-2023 politiek leider van de SGP. Hij was eerder adjunct-chefjurist bij de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. In de Tweede Kamer hield hij zich onder meer bezig met algemene politiek onderwerpen, veiligheid en justitie, buitenlandse zaken, Koninklijk Huis en volksgezondheid, welzijn en sport. Hij zat verder een werkgroep voor die de herziening van het Reglement van Orde van de Tweede Kamer voorbereidde en in 2021 een werkgroep over versterking van de positie van de Tweede Kamer. Bij zijn vertrek was hij de nestor van de Kamer.
- 12.Medeoprichter en voorman van DENK, waarvan hij fractievoorzitter en in 2017 lijsttrekker was. Van september 2012 tot november 2014 maakte hij deel uit van de PvdA-fractie, waarna hij, na een conflict, samen met Selcuk Öztürk een tweemansfractie vormde. Werd in Istanbul geboren en groeide op in Maassluis. Was zelfstandig adviseur publieke sector bij adviesbureau 'Beproefd Recept' en in 2008-2012, maart-juli 2018 en maart-december 2022 (tevens) gemeenteraadslid in Rotterdam. Hield zich als Kamerlid onder meer bezig met zorg, buitenlandse zaken, defensie, volksgezondheid, welzijn en sport. Verder was hij voorzitter van de commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid, een functie die hij kundig vervulde.
- 13.In de Stellingwerven geboren VVD-politicus die het tot staatssecretaris, fractievoorzitter en minister van Buitenlandse Zaken bracht, maar zijn politieke loopbaan abrupt moest afbreken. Voor hij in 2006 Tweede Kamerlid werd onder meer werkzaam bij Shell, directeur van een projectmanagmentsbureau en fractievoorzitter van de VVD in de gemeenteraad van Utrecht. Als Kamerlid hield hij zich bezig met de zorg en hoger onderwijs en was hij lid van de onderzoekscommissie onderwijsvernieuwingen. Voerde als staatssecretaris in het kabinet-Rutte I, ondanks veel protest, krachtdadig forse bezuinigingen in de cultuursector door. Tijdens Rutte II was hij als fractievoorzitter een belangrijke steunpilaar voor dat kabinet. Buitenlandse Zaken in Rutte III was als 'beloning' daarvoor te beschouwen, maar ontmaskering van een door hemzelf opgeklopt verhaal over de Russiche dreiging, dat hij in 2016 op het VVD-congres had verteld, ondermijnde zijn gezag en dwong hem tot vertrek.
- 14.Geert Wilders (1963) is sinds november 2006 politiek leider van de PVV. Hij is sinds 25 augustus 1998 (met een korte onderbreking in 2002) Tweede Kamerlid. Aanvankelijk was hij dat voor de VVD, maar op 2 september 2004 werd hij een onafhankelijk Kamerlid. In 2023 was hij voor de zesde keer lijsttrekker. De heer Wilders was medewerker van de afdeling Verdragen bij de Ziekenfondsraad, wetstechnisch medewerker van de Sociale Verzekeringsraad en beleidsmedewerker en speechschrijver van de VVD-Tweede Kamerfractie. In 2010 zat hij enige tijd in de gemeenteraad van Den Haag.
- 15.Van jongsaf politiek betrokken SP-politica, die zes jaar politiek leider van haar partij was. Stapte daarmee in de voetsporen van haar vader Jan Marijnissen. Werd al op zeer jonge leeftijd tot gemeenteraadslid in Oss gekozen en moest enige tijd wachten voor zij zitting kon nemen. Was later onder meer cao-onderhandelaar voor Abvakabo FNV en later FNV. Werd al na een half jaar fractievoorzitter. Was sinds haar aantreden als Kamerlid in maart 2017 tevens woordvoerder zorg van de SP-fractie. Bepleitte onder meer succes een parlementair onderzoek naar dienstverlening van en fraudebestrijding door overheidsdiensten. Vriendelijk Kamerlid, dat echter fel oppositie voerde tegen in haar ogen doorgeschoten marktwerking.
- 16.Voorman van 50PLUS, die een niet onopgemerkte loopbaan als Tweede Kamerlid had. Was enige jaren voorlichter van de VVD-Tweede Kamerfractie en later oprichter en hoofdredacteur van 'De Gay Krant' en een bekend voorvechter van homorechten. Zo zette hij zich in voor opstelling van het huwelijk. Vanaf 2011 boegbeeld van 50PLUS en een jaar lid van Provinciale Staten van Noord-Brabant. Werd in september 2012 Tweede Kamerlid en fractievoorzitter van 50PLUS en bleef dat, met een onderbreking in 2013-2014, tot mei 2020. Was in 2014 ook raadslid in Eindhoven. Populair bij zijn eigen achterban, maar ook betrokken bij conflicten in zijn fractie en partij. In mei 2020 kwam het zelfs tot een breuk, waarna hij korte tijd als Kamerlid optrok met Femke Merel van Kooten. Eindigde echter als eenling en behaalde in 2021 met zijn Lijst Henk Krol geen zetel. Was bij de Tweede Kamerverkiezingen 2023 kandidaat voor BVNL (Belang van Nederland).
- 17.Lodewijk Asscher (1974) was van 23 maart 2017 tot 31 maart 2021 lid van de Tweede Kamer voor de PvdA. Tot 14 januari 2021 was hij tevens fractievoorzitter, totdat hij die functie neerlegde vanwege zijn vertrek als beoogd lijsttrekker. Van 5 november 2012 tot 26 oktober 2017 was de heer Asscher vicepremier en minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in het kabinet-Rutte II. Hij was in 2006-2012 wethouder van Amsterdam (sinds 2010 was hij belast met financiën, onderwijs en jeugdbeleid). Eerder deed hij onderzoek naar communicatiegrondrechten. In 2010 was hij enige maanden waarnemend burgemeester van Amsterdam. Sinds maart 2022 is hij consultant bij organisatiebureau Van der Bunt.
- 18.Jesse Klaver (1986) is sinds 17 juni 2010 Tweede Kamerlid. Tot 27 oktober 2023 was dat voor GroenLinks en sindsdien is hij lid van de Tweede Kamerfractie van GroenLinks-PvdA. Van 27 oktober 2023 tot 6 december 2023 was hij voorzitter van de gezamenlijke fracties van PvdA en GroenLinks en eerder (sinds 12 mei 2015) fractievoorzitter en politiek leider van GroenLinks. Bij de verkiezingen van 2017 en 2021 was hij lijsttrekker van GroenLinks. Jesse Klaver is sedert 17 juni 2010 lid van de Tweede Kamer. Hij was voorzitter van CNV-jongeren en was eerder voorzitter van DWARS, de jongerenorganisatie van GroenLinks. Hij is woordvoerder Europese zaken van de GL-PvdA-fractie en voorzitter van de vaste commissie voor Buitenlandse Zaken.
- 19.Esther Ouwehand (1976) is sinds 30 november 2006 lid van de Tweede Kamerfractie van de PvdD (Partij voor de Dieren) en sinds 9 oktober 2019 fractievoorzitter en partijleider (trad als zodanig op 24 september 2023 tijdelijk terug). Mevrouw Ouwehand verving eerder van 11 oktober 2018 tot 31 januari 2019 Marianne Thieme als fractievoorzitter en nam ook in januari-mei 2012 het fractievoorzitterschap al even waar. Mevrouw Ouwehand was eerder medewerker op het partijbureau van de Partij van de Dieren. Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november 2023 was zij opnieuw lijsttrekker van haar partij.
- 20.Sybrand van Haersma Buma (1965) is sinds 26 augustus 2019 burgemeester van Leeuwarden. Hij was van 12 oktober 2010 tot 21 mei 2019 fractievoorzitter van het CDA in de Tweede Kamer en van 23 mei 2002 tot 29 mei 2019 Tweede Kamerlid. Bij de verkiezingen in van 2012 en 2017 was hij lijsttrekker van het CDA. De heer Buma was beleidsmedewerker justitie en plaatsvervangend ambtelijk secretaris van de CDA-Tweede Kamerfractie. In de Tweede Kamer hield hij zich tot hij fractievoorzitter werd vooral bezig met justitie (veiligheidsbeleid). Hij was fractiesecretaris en had zitting in het Presidium van de Kamer.
- 21.Gert-Jan Segers (1969) was van 20 september 2012 tot 25 januari 2023 Tweede Kamerlid voor de ChristenUnie en van 10 november 2015 tot 17 januari 2023 fractievoorzitter en politiek leider. Bij de verkiezingen van 2017 was hij lijsttrekker en in 2021 was hij dat opnieuw. De heer Segers was in 2008-2012 directeur van het wetenschappelijk instituut van de ChristenUnie. Eerder werkte hij onder andere bij de EO en was hij zendingswerker in Egypte. Hij is kenner van de islamitische wereld. De heer Segers was woordvoerder algemene zaken/koninklijk huis, mensenhandel, maatschappelijke diensttijd, integratie en zorg.
- 22.Liberale politicus uit Breda, die als Tweede Kamerlid snel aan gezag won en vervolgens staatssecretaris en minister werd en in 2017-2021 de VVD-Tweede Kamerfractie leidde. Werd in 2010 Tweede Kamerlid, na docent recht aan de Universiteit van Tilburg en Hogeschool InHolland en eigenaar van een adviesbureau te zijn geweest. Was tot 2013 tevens lid van de gemeenteraad en fractievoorzitter van de VVD in Breda. Was van 20 maart 2015 tot 4 oktober 2017 staatssecretaris van Veiligheid en Justitie in het kabinet-Rutte II en daarna van 4 tot 26 oktober 2017 minister van Defensie. Als Kamerlid aanvankelijk woordvoerder justitie en Europese zaken. Goed debater, die vaak wat relativerend en nuchter zijn betogen opbouwde. Besloot in 2021 de politiek te verlaten en werd toen mede-eigenaar van een adviesbureau op strategisch gebied.
- 23.Alexander Pechtold (1965) was in 2006-2018 fractievoorzitter en politiek leider van D66. Hij was sinds november 2006 Tweede Kamerlid. De heer Pechtold was verder van 31 maart 2005 tot 3 juli 2006 minister voor Bestuurlijke Vernieuwing en Koninkrijksrelaties. Hij is opgeleid als kunsthistoricus en werkte onder andere bij een veilinghuis. Van 1997 tot 2002 was hij wethouder in Leiden. Vanaf eind 2002 tot 2005 was hij voorzitter van D66. en in de periode 2003-2005 burgemeester van Wageningen. De heer Pechtold was enige jaren woordvoerder Europese zaken en onderwerpen rond het koninklijk huis. Verder was hij voorzitter van de vaste commissie voor Koninkrijksrelaties. Per 1 november 2019 werd hij algemeen directeur van het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen.
- 24.Thierry Baudet (1983) was van 23 maart 2017 tot 13 januari 2025 fractievoorzitter van Forum voor Democratie (FVD) in de Tweede Kamer. De rechtsfilosoof Baudet is publicist, journalist en opiniemaker. Hij was oprichter-directeur van Popup University en voorzitter van de denktank Forum voor Democratie en daarna partijvoorzitter. Als eurokritische denker was hij betrokken bij Burgerforum EU en bij de campagne voor een raadgevend referendum over het EU-associatieverdrag met Oekraïne. Van 6 februari tot 29 maart 2023 was hij tevens Statenlid in Noord-Holland.
- 25.Mark Rutte (1967) is sinds 1 oktober 2024 secretaris-generaal van de NAVO. Hij was van 14 oktober 2010 tot 2 juli 2024 minister-president en minister van Algemene Zaken. Sinds 2006 was hij politiek leider van de VVD. In 2006-2010 was de heer Rutte fractievoorzitter van de VVD in de Tweede Kamer. Hij was van 17 juni 2004 tot 28 juni 2006 staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap belast met wetenschapsbeleid, beroepsonderwijs en studiefinanciering. Daarvoor was hij bijna twee jaar staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid belast met onder andere volksverzekeringen, bijstand en arbeidsomstandigheden. De heer Rutte was eerder voorzitter van de JOVD en manager bij een werkmaatschappij van Unilever.
- 26.Sigrid Kaag (1961) was van 10 januari 2022 tot 8 januari 2024 minister van Financiën en viceminister-president in het kabinet-Rutte IV. Zij was eerder tot 29 mei 2021 minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking en van 25 mei 2021 tot 17 september 2021 minister van Buitenlandse Zaken. Van 31 maart 2021 tot 10 januari 2022 was zij Tweede Kamerlid en in 2020-2023 was zij politiek leider van D66. Mevrouw Kaag was voor haar ministerschap diplomate bij de VN. Sinds januari 2015 was zij VN-coördinator in Libanon en daarvoor onder meer betrokken bij de VN-missie ter vernietiging van chemische wapens in Syrië. Eerder werkte zij onder andere bij de VN-organisatie voor Palestijnse vluchtelingen en bij UNICEF. Mevrouw Kaag begon haar loopbaan bij Shell en het ministerie van Buitenlandse Zaken. Sinds 2024 is zij namens de VN humanitair- en wederopbouwcoördinator voor Gaza.
- 27.Stef Blok (1964) was van 25 mei 2021 tot 10 januari 2022 minister van Economische Zaken en Klimaat. Hij verving minister Van 't Wout. Zijn taken als minister van Buitenlandse Zaken, wat hij sinds 7 maart 2018 was, werden overgenomen door minister Kaag. In het kabinet-Rutte II was de heer Blok van 5 november 2012 tot 27 januari 2017 minister voor Wonen en Rijksdienst en van 27 januari tot 26 oktober 2017 minister van Veiligheid en Justitie. Van 25 augustus 1998 tot 5 november 2012 was de heer Blok Tweede Kamerlid. Hij was in de periode 2010-2012 fractievoorzitter van de VVD in de Tweede Kamer. Daarvoor was hij kredietanalist-secretaris Concern Krediet College en accountmanager Corporate Banking bij ABN/Amro. In de Tweede Kamer was hij woordvoerder sociale zekerheid, AOW, pensioenen en financiën. De heer Blok is sinds 2022 lid van de Europese Rekenkamer.
- 28.Bijna dertien jaar politiek leider van de in 2002 opgerichte Partij voor de Dieren, die er vanaf 2006 in slaagde haar partij in vier verkiezingen een vaste (en steeds sterkere) positie in het parlement te bezorgen. Stond bekend als een goede, vasthoudende debater, die haar bijdragen steeds afsloot met: "En voorts ben ik van mening dat er een einde moet komen aan de bio-industrie". Trachtte tevergeefs een wettelijk verbod op onverdoofd ritueel slachten in te voeren. Werkte voor zij Tweede Kamerlid werd bij Stichting Bont voor Dieren en de Stichting Wakker Dier. In 2022 werd zij directeur van het wetenschappelijk bureau van de Partij voor de Dieren.
- 29.Theo Hiddema (1944) was van 13 april 2021 tot 13 juni 2023 Eerste Kamerlid. Tot 31 maart 2022 was dit namens de FVD, daarna namens fractie-Frentrop. Eerder was hij van 23 maart 2017 tot 24 november 2020 Tweede Kamerlid voor de FVD. De heer Hiddema heeft sinds 1981 een eigen advocatenkantoor. Strafzaken waardoor hij bekendheid kreeg waren onder meer de zaak over het staatspensioen van de weduwe Rost van Tonningen, het proces tegen de Bende van Venlo en de Lancee-incestaffaire. Verder stond hij de familie Fortuyn bij in het proces tegen Volkert van der G. Als Tweede Kamerlid hield de heer Hiddema zich onder meer bezig met defensie, binnenlandse zaken, justitie, Koninkrijksrelaties, wonen en sociale zaken. In de Eerste Kamer sprak hij vooral over justitie.