Prinsjesdag 2023

Met dank overgenomen van Parlement.com.
Prinsjesdag 2022 [Foto gemaakt door Kevin Bergenhenegouwen]
Bron: Kevin Bergenhenegouwen

Op dinsdag 19 september 2023 was het Prinsjesdag1. Prinsjesdag vond vanwege de renovatie van het Binnenhof niet in de Ridderzaal2 plaats, maar, net als in 2022, in de Koninklijke Schouwburg3 in Den Haag. Koning Willem-Alexander4 heeft daar de troonrede5 voorgelezen. De troonrede symboliseert de start van het nieuwe werkjaar van de Eerste6 en Tweede Kamer7.

De koninklijke stoet reed, hoewel de restauratie van de Gouden Koets al voltooid is, niet met de Gouden Koets. Dit was vanwege de maatschappelijke discussie omtrent enkele onderdelen van de koets, die verband houden met het slavernijverleden. In plaats daarvan gebruikte het koninklijk paar wederom de Glazen Koets1.

Na het voorlezen van de troonrede door de Koning presenteerde Sigrid Kaag8 als de minister van Financiën9 de Miljoenennota10 en de begrotingen aan de Tweede Kamer. De Miljoenennota geeft een overzicht van het budgettaire beleid van het kabinet voor het komende begrotingsjaar, inclusief meerjarenramingen.

Bijzonder aan deze editie van Prinsjesdag was dat prinses Alexia voor het eerst de troonrede bijwoonde11.

 

Achtergronden

Meer over

  • 1. 
    De derde dinsdag van september is het Prinsjesdag. Normaal gesproken reed de koning op die dag in de Glazen Koets naar het Binnenhof en las in de Ridderzaal de troonrede voor. Zolang de verbouwing van het Binnenhof gaande is, is de Koninklijke Schouwburg in Den Haag tot ten minste eind 2028 de plaats waar de Verenigde Vergadering van Eerste en Tweede Kamer plaatsvindt en de troonrede wordt voorgelezen. In de troonrede staan de plannen van de regering voor het komende jaar.
     
  • 2. 
    Het Binnenhof is een van oorsprong middeleeuws gebouwencomplex. Aan het Binnenhof zijn de Tweede en Eerste Kamer en het ministerie van Algemene Zaken gevestigd. Ook de ministerraad en de Raad van State vergaderden in gebouwen aan het Binnenhof. Beide Kamers zijn tijdens het zomerreces van 2021 verhuisd naar tijdelijke huisvesting.
     
  • 3. 
    In 2022 is Prinsjesdag gehouden in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag. De Koninklijke Schouwburg is gelegen aan het Korte Voorhout. Het gebouw werd in 1766 ontworpen als paleis en wordt sinds 1802 gebruikt als theater.
     
  • 4. 
    Koning Willem-Alexander bekleedt sinds 30 april 2013 het koningschap. Hij werd in 1967 geboren als oudste zoon van prinses Beatrix en prins Claus. Hij volgde onder meer een opleiding aan het Atlantic College in Wales en bij de Nederlandse Marine en studeerde geschiedenis in Leiden. De koning was bestuurslid van het Internationaal Olympisch Comité en was actief op het gebied van internationaal watermanagement. Sinds 2002 is hij gehuwd met de in Argentinië geboren Máxima Zorreguieta. De koning heeft drie dochters, van wie prinses Catharina-Amalia (de Prinses van Oranje) de vermoedelijke troonopvolgster is. Hij staat bekend als sportief, spontaan en open en ziet samenbinden, vertegenwoordigen en aanmoedigen als belangrijkste taken.
     
  • 5. 
    De troonrede is de rede die de Koning jaarlijks op de derde dinsdag van september (Prinsjesdag) voorleest. Hij geeft in de troonrede een uiteenzetting van het regeringsbeleid voor het komende jaar. De Koning schrijft de tekst van de troonrede niet zelf; dat doen de ministers. Het voorlezen van de troonrede vloeit voort uit artikel 65 van de Grondwet.
     
  • 6. 
    De Eerste Kamer is deel van de volksvertegenwoordiging en heeft met name een rol op wetgevend gebied. Over een wetsvoorstel moet, als de Tweede Kamer het heeft aangenomen, ook door de Eerste Kamer worden gestemd. De Eerste Kamer kan een wetsvoorstel nog tegenhouden.
     
  • 7. 
    De Tweede Kamer is deel van de volksvertegen­woor­di­ging. Zij speelt een belangrijke rol bij de totstandkoming van wetten, controleert de regering en beslist over de vraag of een kabinet (of bewindspersoon) genoeg vertrouwen heeft.
     
  • 8. 
    Sigrid Kaag (1961) was van 10 januari 2022 tot 8 januari 2024 minister van Financiën en viceminister-president in het kabinet-Rutte IV. Zij was eerder tot 29 mei 2021 minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelings­samenwerking en van 25 mei 2021 tot 17 september 2021 minister van Buitenlandse Zaken. Van 31 maart 2021 tot 10 januari 2022 was zij Tweede Kamerlid en in 2020-2023 was zij politiek leider van D66. Mevrouw Kaag was voor haar ministerschap diplomate bij de VN. Sinds januari 2015 was zij VN-coördinator in Libanon en daarvoor onder meer betrokken bij de VN-missie ter vernietiging van chemische wapens in Syrië. Eerder werkte zij onder andere bij de VN-organisatie voor Palestijnse vluchtelingen en bij UNICEF. Mevrouw Kaag begon haar loopbaan bij Shell en het ministerie van Buitenlandse Zaken. Sinds 2024 is zij namens de VN humanitair- en wederopbouwcoördinator voor Gaza.
     
  • 9. 
    Dit ministerie speelt een centrale rol bij het vertalen van het algemeen regeringsbeleid in financieel beleid. Daarnaast coördineert het de openbare uitgaven en zorgt het ministerie voor de inning van de belastinggelden. Het ministerie is verantwoordelijk voor het beleid ten aanzien van de financiën van lagere overheden als provincies en gemeenten. Het monetaire beleid is eveneens een zorg van dit ministerie. Het ministerie behartigt de Nederlandse, financiële belangen in Europa en de rest van de wereld.
     
  • 10. 
    De Miljoenennota geeft een overzicht van het budgettaire beleid van het kabinet voor het komende begrotingsjaar, inclusief meerjarenramingen. In de vorm van Vermoedelijke Uitkomsten bevat de Miljoenennota tevens geactualiseerde ramingen over de lopende begroting. De Miljoenennota wordt jaarlijks op de derde dinsdag in september (Prinsjesdag) door de minister van Financiën aangeboden aan het parlement.
     
  • 11. 
    Op Prinsjesdag wordt de troonrede voorgelezen en het nieuwe parlementaire jaar geopend. Vaak waren behalve de koning(in) andere leden van het koninklijk huis aanwezig. De zonen van koning Willem III bleven echter soms weg. De dochter(s) van de koninginnen Wilhelmina en Juliana en zonen van koningin Beatrix waren wel vaak aanwezig.
     
  • 12. 
    Op Prinsjesdag maakt de regering de plannen voor het komende jaar bekend. Deze dag, de derde dinsdag van september, verloopt volgens een aantal vaste rituelen. Zo rijdt de Koning in de Glazen Koets naar de Verenigde Vergadering - dat zijn de Tweede en Eerste Kamer tezamen - en leest de troonrede voor. Tot 2020 gebeurde dat in de Ridderzaal, daarna op andere plaatsen in Den Haag.