Vijf vragen over EU-Japan handelsverdrag - Hoofdinhoud
Wat is het EU-Japan handelsverdrag?
De Europese Unie en Japan onderhandelen al meer dan vier jaar over een handelsverdrag. Japan is de derde economie van de wereld en samen zijn de EU en Japan goed voor een derde van het wereldwijde BBP. Het doel van het handelsverdrag is om de wederzijdse handel en investeringen gemakkelijker te laten verlopen, door bureaucratische barrières weg te nemen en tarieven te verlagen. Tegelijkertijd kunnen we samen met Japan hoge standaarden zetten die andere landen moeten volgen. Japan is een hoog ontwikkelde economie en een land dat qua waarden dicht bij Europa staat. Omdat Trump kiest voor protectionisme en zich terugtrekt van het internationale toneel, moeten Europa en Japan samen optrekken om de open wereldeconomie te verdedigen en versterken.
Waarom wordt er nu over gepraat?
Onderhandelingen tussen de EU en Japan begonnen in maart 2013. Handelsonderhandelingen zijn zeer technisch en gecompliceerd en daarom heeft het lang geduurd voordat het einde in zicht was. Nu wordt verwacht dat de EU en Japan morgen (donderdag 6 juli) op een gezamenlijke top een zogenaamd politiek akkoord bereiken. Japanse en Europese leiders zullen hoogstwaarschijnlijk bevestigen dat het verdrag nagenoeg rond is en dat het later dit jaar volledig af moet zijn. De anti-handel groepen hebben zich vooral op het verdrag met Amerika gericht, maar het was allang bekend dat de Japan onderhandelingen ook in een eindfase terecht waren gekomen. Het Europees Parlement is al vanaf het begin van de onderhandelingen betrokken en houdt nauw toezicht op de onderhandelaars. Voor en na elke onderhandelingsronde werden Europarlementariërs gebriefd over de voortgang van de onderhandelingen. Er wordt verwacht dat alle beschikbare teksten nog deze week openbaar online zullen worden gepubliceerd.
Waarom hebben we dit verdrag nodig?
Het rijke en ontwikkelde Japan is een cruciale afzetmarkt voor Europese producten en diensten. Jaarlijks exporteert de EU 58 miljard aan goederen en 28 miljard aan diensten naar Japan. Door bureaucratische drempels en tarieven weg te nemen vergroten we de kansen voor Europese bedrijven op de Japanse markt, die 127 miljoen consumenten telt. Die economische kansen zijn belangrijk voor zowel Japan als Europa. Hoewel een handelsverdrag technische procedures en protectionistische maatregelen weg kan nemen, worden standaarden er niet door verlaagd.
Naast economische kansen, is een verdrag met Japan ook van strategisch belang. Japan hecht net als de EU aan op regels en waarden gebaseerde handel. Het land heeft hoge eisen voor voedselveiligheid, dierenwelzijn, arbeidsomstandigheden en duurzaamheid. In een handelsverdrag kunnen we samen zulke normen en standaarden vastleggen. Japan is op dat gebied onze sterkste bondgenoot in Azië. Bovendien wil Japan graag de banden met Europa aanhalen omdat het handelsverdrag dat het had gesloten met onder andere de VS is getorpedeerd door Trump. In een instabiele regio, met China als buurland, wil Japan graag een sterk bondgenootschap met andere democratieën. In een wereld van toenemend protectionisme en ondermijning van het internationale systeem kunnen Europa en Japan samen een duidelijk signaal geven dat we staan voor een eerlijke, open en vrije wereldeconomie.
Zit er ook weer ISDS in?
De Europese Commissie heeft op aandringen van het Europees Parlement in alle handelsonderhandelingen een nieuwe aanpak voor investeringsbescherming gekozen. Niemand in de EU wil nog ISDS en het is duidelijk dat het Parlement een verdrag waar dat in zou zitten niet zou goedkeuren. Omdat er wel afspraken over investeringen in het verdrag zitten moet er waarschijnlijk wel een clausule komen over investeringsbescherming. Het model daarvoor is het volledig transparante en moderne investeringshof dat de Europese Commissie ook in het verdrag met Canada heeft opgenomen.
Hoe nu verder?
Als er morgen een politiek akkoord ligt, gaat het verdrag er komen. Maar, de details van een aantal hoofdstukken moeten nog verder worden uitgewerkt. Als dat eenmaal is gedaan, moet er nog een juridische controle worden gedaan alvorens het verdrag echt kan worden getekend. Dat kan nog maanden duren. Vervolgens moet het verdrag worden goedgekeurd door de Lidstaten, het Europees Parlement en wellicht ook door nationale parlementen, afhankelijk van de uiteindelijke inhoud van alle hoofdstukken. Dat biedt nog meer dan genoeg tijd om de inhoud van het verdrag te bespreken.