Afsplitsingen PVV-fractie (2012-2017)

In de periode 2012-2017 hebben zeven PVV¹-Kamerleden (Hero Brinkman, Marcial Hernandez, Wim Kortenoeven, Jhim van Bemmel, Louis Bontes, Roland van Vliet en Joram van Klaveren) de PVV-fractie verlaten.

Hero Brinkman² stapte op 20 maart 2012 uit de Tweede Kamerfractie van de PVV. Hij voelde zich sterk gedwarsboomd in zijn pogingen om meer democratie binnen de PVV te brengen. Brinkman hoopte meer democratie in de partij te kunnen brengen, maar volgens hem liepen zijn pogingen daartoe op niks uit. Ook vond Brinkman dat de PVV bepaalde groepen mensen, waaronder Oost-Europeanen, te veel wegzette. Hij verzette zich daarom sterk tegen het ‘Polen-meldpunt’ en de manier waarop dit in de fractie werd besproken.

Een kritische mail van Brinkman over dit meldpunt werd door het fractiebestuur slechts ter kennisgeving aangenomen, maar een interne discussie over het meldpunt bleef uit.

Brinkman botste al eerder met PVV-leider Geert Wilders³. Zo probeerde Brinkman van de PVV een partij met leden te maken en een jongerenafdeling op te richten, maar voor beide plannen kreeg hij onvoldoende steun.

Brinkman behield zijn zetel in de Tweede Kamer en gaf aan het minderheidskabinet van CDA-VVD, met gedoogsteun van de PVV, te blijven gedogen.

De ex-PVV’er maakte op 24 april 2012 bekend mee te doen aan de Tweede Kamerverkiezingen van 2012 met zijn nieuw opgerichte partij, de Onafhankelijke Burgerpartij⁴. Deze partij fuseerde in juni 2012 met Trots op Nederland⁵, de partij van Rita Verdonk⁶, onder de naam Democratisch Politiek Keerpunt⁷. Het Democratisch Politiek Keerpunt behaalde bij de Kamerverkiezingen in september echter geen zetel, waardoor Brinkman de Kamer moest verlaten. In november dat jaar eindigde de samenwerking tussen de Onafhankelijke Burgerpartij en Trots op Nederland.

In april 2015 presenteerde Brinkman zichzelf als voorman van de Ondernemersparti⁸j, waarmee hij deel nam aan de Tweede Kamerverkiezingen van 2017. Ook toen bleef de partij van Brinkman zonder zetel.

In juli 2012 stapten de Tweede Kamerleden Marcial Hernandez¹⁰ en Wim Kortenoeven¹¹ gezamenlijk uit de PVV-fractie van de Tweede Kamer. Beiden leverden forse kritiek op PVV-leider Geert Wilders. Ze verweten Wilders alles in zijn eentje te bepalen binnen de partij; de PVV-Kamerleden zouden slechts ‘stemvee’ zijn. Zo hadden de leden van de PVV-fractie geen mogelijkheid om input te leveren in- en kritische kanttekeningen te plaatsen bij het verkiezingsprogramma voor de Tweede Kamerverkiezingen van september 2012.

De onvrede over het gebrek aan democratische structuur binnen de partij was de directe reden voor beide politici om uit de fractie te stappen.

Hernandez en Kortenoeven besloten geen eigen partij op te richten, maar ze behielden tot aan de Tweede Kamerverkiezing in september 2012 als de Groep-Kortenoeven/Hernandez¹² hun zetels in de Tweede Kamer. Kortenoeven vervulde de rol als fractievoorzitter van deze groep. De groep nam geen deel aan de Tweede Kamerverkiezingen van 2012.

Ook Jhim van Bemmel¹³ stapte op 6 juli 2012 uit de Kamerfractie van de PVV. Aanleiding voor zijn besluit was het feit dat Van Bemmel niet op de kandidatenlijst voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2012 bleek te staan. Net als Brinkman, Hernandez en Kortenoeven uitte Van Bemmel, na het verlaten van de fractie, forse kritiek op het gesloten karakter van de PVV. Ook hij behield zijn zetel in de Tweede Kamer tot aan de verkiezingen van 2012.

Van Bemmel had in 2010 al eens aan Wilders aangeboden om de PVV-fractie te verlaten, omdat hij in opspraak was geraakt vanwege een eerder veroordeling wegens valsheid in geschrifte. Dat hoefde toen niet van Wilders.

Tegenwoordig is hij werkzaam als webondernemer.

Louis Bontes¹⁵ werd in oktober 2013 door PVV-leider Geert Wilders³ uit de PVV gezet nadat hij in de media kritiek had geleverd op het beleid van de PVV in het algemeen en van Geert Wilders in het bijzonder.

In 2013 stapte Bontes uit het fractiebestuur van de PVV, omdat hij niet langer verantwoordelijk wilde zijn voor de wijze waarop de partij omsprong met overheidsgeld dat bedoeld is voor fractieondersteuning. Volgens hem werden van dat geld diverse onrechtmatige uitgaven gedaan. Daarnaast was Bontes het niet eens met de werkwijze van het fractiebestuur: hij vond namelijk dat hij onvoldoende betrokken werd bij de besluitvorming en dat het de PVV ontbrak aan een democratische structuur. Ondanks deze organisatorische conflicten wilde Bontes lid van de fractie blijven, maar hij werd door Wilders, vanwege de vermeende vertrouwensbreuk, uit de partij gezet.

Bontes gaf zijn Kamerzetel niet op en vormde, tot aan de vorming van de fractie Bontes/Van Klaveren op 15 april 2014, de eenmansfractie Lid-Bontes¹⁴.

Roland van Vliet¹⁶ stapte op 20 maart 2014 uit de PVV-fractie. De directe aanleiding voor zijn vertrek waren de uitspraken die PVV-leider Geert Wilders op de avond van de gemeenteraadsverkiezingen deed. Wilders zei namelijk te werken aan een Nederland met minder Marokkanen. In een mail aan Wilders liet Van Vliet weten de PVV-lijn als ‘een glijdende schaal’ te ervaren.

Van Vliet nam, vanwege het feit dat hij zich volledig wilde concentreren op zijn werk als voorzitter van de parlementaire enquêtecommissie die onderzoek ging doen naar woningcorporaties, geen deel aan de vorming van de nieuwe fractie Bontes/Van Klaveren. Van Vliet bleef zelfstandig Kamerlid.

Ook Joram Van Klaveren¹⁷ stapte op nadat Wilders op de avond van de gemeenteraadsverkiezingen van 2014 de PVV-achterban ‘minder Marokkanen’ beloofde. De omstreden uitspraken van Wilders waren de directe aanleiding voor het besluit van Van Klaveren om de fractie te verlaten, maar in een brief aan de PVV-fractie meldde Van Klaveren dat hij zich al langer niet meer herkende in de weg van de PVV. Volgens hem stelde de PVV de verschillende politieke problemen, zoals de multiculturele samenleving, niet langer centraal, maar focuste de partij zich voornamelijk op het genereren van media-aandacht en het groeien in zetelaantal.

Van Klaveren en ex-PVV’er Bontes vormden samen de fractie-Bontes/Van Klaveren¹⁸. Op 28 mei 2014 presenteerden Bontes, Van Klaveren en oud-Tweede Kamerlid voor de PVV Johan Driessen¹⁹, die zich bij de tweemansfractie had aangesloten, de partij VoorNederland²⁰, waarmee ze deelnamen aan de Tweede Kamerverkiezingen van 2017²¹. De partij won geen zetels.

Meer over

• 1. 

  De Partij voor de Vrijheid (PVV) is een populistische partij, met zowel conservatieve, 'rechtse' als 'linkse' standpunten. De PVV is op 22 februari 2006 geregistreerd bij de Kiesraad door Geert Wilders, na zijn vertrek bij de VVD. Hij is sindsdien ook de politiek leider.
   
• 2. 

  Amsterdamse politieagent, die als PVV-dissident veel van zich deed spreken. Na de verkiezingswinst van de PVV kwam hij in november 2006 in de Tweede Kamer. Als woordvoerder binnenlandse zaken, politie, defensie, maar vooral Koninkrijksrelaties schuwde hij ferme uitspraken niet. Dat zorgde voor spanningen tijdens een delegatiebezoek aan de Antillen. In 2011 PVV-lijsttrekker bij de Statenverkiezingen in Noord-Holland en tot maart 2015 Statenlid. Kwam in 2012 in conflict met Wilders, toen hij kritisch was over organisatie en opereren van de PVV. Hij ging toen in politieke zin zijn eigen weg met nieuwe politieke bewegingen, maar zonder electoraal succes. Keerde daarna terug naar de politie, waarmee hij later echter in conflict kwam en opende later zijn eigen restaurant.
   
• 3. 

  Geert Wilders (1963) is sinds november 2006 politiek leider van de PVV. Hij is sinds 25 augustus 1998 (met een korte onderbreking in 2002) Tweede Kamerlid. Aanvankelijk was hij dat voor de VVD, maar op 2 september 2004 werd hij een onafhankelijk Kamerlid. In 2023 was hij voor de zesde keer lijsttrekker. De heer Wilders was medewerker van de afdeling Verdragen bij de Ziekenfondsraad, wetstechnisch medewerker van de Sociale Verzekeringsraad en beleidsmedewerker en speechschrijver van de VVD-Tweede Kamerfractie. In 2010 zat hij enige tijd in de gemeenteraad van Den Haag.
   
• 4. 

  Op 24 april 2012 kondigde ex-PVV-Tweede Kamerlid Hero Brinkman de oprichting van de Onafhankelijke Burgerpartij (OBP) aan. Dit is een rechts-populistische partij. De partij is geregistreerd bij de Kiesraad. OBP zou fuseren met Trots op Nederland tot Democratisch Politiek Keerpunt (DPK), maar dat is niet doorgegaan.
   
• 5. 

  Trots op Nederland (TROTS) was een politieke beweging die ontstond rond oud-Tweede Kamerlid en oud-VVD-minister Rita Verdonk. De beweging werd op 3 april 2008 formeel gelanceerd. Bij de verkiezingen van 9 juni 2010 behaalde TROTS geen zetel. Rita Verdonk maakte op 21 oktober 2010 haar vertrek uit de landelijke politiek bekend.
   
• 6. 

  Spraakmakende politica in het post-Fortuyn-tijdperk. Kreeg na haar studie in Nijmegen leidinggevende functies bij onder meer het gevangeniswezen en werd in 2003 als 'buitenstaander' minister voor Vreemdelingenbeleid en Integratie in het tweede kabinet-Balkenende. Was daarna het boegbeeld van het strengere asielbeleid en greep haar toenemende populariteit aan om zich te mengen in de leiderschapsstrijd bij de VVD. Zij werd echter verslagen door Rutte, maar kreeg bij de Kamerverkiezingen in 2006 als nummer twee wel meer stemmen. Claimde toen een leidende rol in de VVD en werd later uit de fractie gezet. De door haar in 2008 opgerichte beweging 'Trots op Nederland' bleek uiteindelijk geen succes. Sinds 2022 is zij raadslid voor Hart voor Den Haag.
   
• 7. 

  Democratisch Politiek Keerpunt (DPK) was een rechts-populistische partij, met Hero Brinkman als politiek leider. De partij was een samenwerkingsverband van de eerder in 2012 door Brinkman opgerichte Onafhankelijke Burgerpartij (OBP) en Trots op Nederland. Hun samenwerking werd op 19 juni 2012 aangekondigd, maar eindigde in november dat jaar.
   
• 8. 

  De Ondernemerspartij was een politieke partij voor en door ondernemers. De standpunten kwamen voort uit de ondernemerspraktijk. Rode draad in het programma was het principe van gelijke handelsmogelijkheden voor ondernemend Nederland.
   
• 9. 

  De fractie lid-Brinkman ontstond op 20 maart 2012, nadat Hero Brinkman uit de PVV-fractie stapte uit onvrede over koers en organisatie van de PVV. De fractie was tot 20 september 2012 vertegenwoordigd in de Tweede Kamer.
   
• 10. 

  Voormalige officier van de Koninklijke Landmacht, die twee jaar Tweede Kamerlid was. Defensie-woordvoerder van de PVV tot hij zich in juli 2012 uit onvrede met de fractieleiding samen met Wim Kortenoeven van de PVV-fractie afsplitste. Was voor hij Kamerlid werd onder meer als militair actief in Kosovo en Afghanistan en later adviseur gezondheidheidszorg bij de directie Operaties van de Defensiestaf. In de Kamer hield hij zich met name bezig met militaire uitzendingen, materieel en defensiepersoneel.
   
• 11. 

  Sterk op Israël georiënteerd Tweede Kamerlid van de PVV. Werkte enige tijd in Israël in twee Kibboetsen en was vervolgens werkzaam in de toeristenindustrie, de maatschappelijke dienstverlening, het bedrijfsleven en de journalistiek. Daarna was hij tien jaar verbonden aan het CIDI, het Centrum voor Informatie en Documentatie Israël. Als Tweede Kamerlid woordvoerder buitenlandse zaken en defensie van de PVV-fractie en een half jaar voorzitter van de vaste commissie voor Immigratie, Integratie en Asiel. Stapte in juli 2012 samen met Marcal Hernandez uit de PVV-fractie vanwege kritiek op de fractieleiding.
   
• 12. 

  De groep-Kortenoven/Hernandez ontstond op 3 juli 2012, nadat Marcial Hernandez en Wim Kortenoeven de PVV-fractie verlieten uit onvrede over de leiding en gang van zaken in de fractie. De feitelijke betekenis van het bestaan van deze fractie was gering, vanwege het aanstaande lange zomerreces en einde van de parlementaire periode.
   
• 13. 

  Jhim van Bemmel (1959) was van 17 juni 2010 tot 20 september 2012 Tweede Kamerlid voor de PVV. In juli 2012 verliet hij de PVV-fractie. Hij is webondernemer en woont in Zoetermeer. In de Kamer hield hij zich onder meer bezig met het beleid op het gebied van ruimtelijke ordening, consumenten, toerisme, telecom, postmarkt, administratieve lasten en omgevingsrecht.
   
• 14. 

  De fractie lid-Van Bemmel ontstond op 6 juni 2012, nadat Jhim van Bemmel uit de PVV-fractie stapte toen hij niet op de kandidatenlijst voor de Tweede Kamerverkiezingen 2012 was gezet. De fractie was van tot 20 september 2012 vertegenwoordigd in de Tweede Kamer.
   
• 15. 

  Politicus op de rechtervleugel, die zich liet typeren als 'politieman in hart en nieren'. Zat een jaar voor de PVV in het Europees Parlement en was daarna (sinds 2010) vier jaar lid van de PVV-Tweede Kamerfractie. Na een breuk vormde hij in april 2014 de fractie-Bontes/Van Klaveren, waarvan hij voorzitter was. Werkte aanvankelijk bij scheepswerven, maar was vervolgens geruime tijd in dienst bij de politie. De laatste periode was hij districtscommandant haven in de veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond. In de Kamer een lid dat in ronde bewoordingen, met Rotterdamse tongval, aandacht vroeg voor veiligheid en bestrijding van criminaliteit, maar dat zich tevens roerde in debatten over de nasleep van het drama met de MH17.
   
• 16. 

  Limburger, die in de Tweede Kamer na vier jaar deel te hebben uitgemaakt van de PVV-fractie drie jaar als eenling opereerde. Had in 2012 de leiding van de parlementaire enquêtecommissie woningcorporaties en leidde later een commissie die zich bezighield met parlementaire benoemingen. Hij is van huis uit bedrijfsfiscalist en was in 2011 Statenlid in Limburg. Was aanvankelijk woordvoerder belastingen en sociale zaken. Na zijn vertrek uit de PVV vooral actief als commissievoorzitter. Werd in de Kamer algemeen als een sympathieke, goedmoedige collega gezien, die met krachtig stemgeluid weliswaar fel kon debatteren, maar daarbij ook de nodige humor gebruikte.
   
• 17. 

  De fractie lid-Van Klaveren ontstond op 22 maart 2014, nadat Joram van Klaveren uit de PVV stapte vanwege onvrede met uitlatingen van fractievoorzitter Wilders. De fractie was tot 15 april 2014 in de Tweede Kamer vertegenwoordigd en ging daarna op in de gezamenlijke fractie Bontes/Van Klaveren.
   
• 18. 

  De fractie Groep Bontes/Van Klaveren ontstond op 25 april 2014, nadat Joram van Klaveren zich bij de groep-Bontes had gevoegd toen hij uit de PVV-fractie was gestapt. De fractie lid-Bontes bestond sinds 29 oktober 2013, nadat Louis Bontes uit de PVV-fractie was gezet. Bontes en van Klaveren wijzigden de naam van de fractie in Groep-Bontes/Van Klaveren.
   
• 19. 

  Johan Driessen (1981) was van 17 juni 2010 tot 20 september 2012 Tweede Kamerlid voor de PVV. Hij is advocaat en was in die hoedanigheid ook werkzaam voor de PVV-Tweede Kamerfractie. De heer Driessen hield zich als Kamerlid bezig met het beleid ten aanzien van ontwikkelingssamenwerking, subsidies en de vrijheid van meningsuiting. Na zijn Kamerlidmaatschap was hij ambtelijk secretaris en beleidsmedewerker van de fractie-Bontes/Van Klaveren. Mede-oprichter en penningmeester van de partij VoorNederland (VNL).
   
• 20. 

  VoorNederland was een politieke partij, die zich identificeerde als klassiek-liberaal en eurosceptisch. De partij werd in mei 2014 opgericht door Louis Bontes en Joram van Klaveren, die beiden eerder Tweede Kamerlid voor de PVV waren. Bontes verliet in april 2015 VNL, maar is daarin in 2016 teruggekeerd.
   
• 21. 

  Op 15 maart 2017 waren er Tweede Kamerverkiezingen. Het ging om een reguliere verkiezing na afloop van de volledige kabinetsperiode, maar er lagen ook drie grondwetsvoorstellen voor die in eerste lezing waren aanvaard door beide Kamers. Winnaars waren GroenLinks, D66, PVV en CDA, terwijl de twee regeringspartijen verloren. Voor de PvdA was dat verlies zelfs 29 zetels. De VVD bleef wel de grootste. Nieuw in de Kamer waren DENK en Forum voor Democratie.
   
• 22. 

  De fractie van de Partij voor de Vrijheid (PVV) telde na de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november 2023 37 leden en was daarmee voor het eerst de grootste partij in de Tweede Kamer.
  
   
• 23. 

  Zolang er fracties in de Tweede Kamer zijn (sinds het einde van de 19e eeuw), zijn er afsplitsingen voorgekomen. Vaak waren die het gevolg van meningsverschillen over de koers van de partij. In enkele gevallen lagen er persoonlijke tegenstellingen aan ten grondslag.