34702 - Verandering in de Grondwet mbt een constitutionele basis voor Caribische openbare lichamen en een kiescollege voor de Eerste Kamer

Dit wetsvoorstel werd op 23 maart 2017 ingediend door de minister van Algemene Zaken, Rutte¹, en de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Plasterk².

Dit voorstel is gebaseerd op de overweging, dat de wet van 15 november 2016 (Stb. 458), zoals gewijzigd bij de wet van 26 oktober 2016 (Stb. 426), heeft verklaard dat er grond bestaat een voorstel in overweging te nemen tot het opnemen van een constitutionele basis voor Caribische openbare lichamen en het regelen van een kiescollege voor de Eerste Kamer.

De eerste lezing van dit voorstel vond plaats door middel van wetsvoorstel Constitutionele basis voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba (Grondwetswijziging, eerste lezing)³.

Verandering in de Grondwet, strekkende tot het opnemen van een constitutionele basis voor Caribische openbare lichamen en het regelen van een kiescollege voor de Eerste Kamer

Van deze pagina bestaat een uitgebreide versie met alle documenten in dit dossier, een overzicht van door dit wetsvoorstel gewijzigde wetten, een overzicht van Kamerleden en bewindslieden die bij de behandeling van dit dossier het woord hebben gevoerd en een overzicht van verwante dossiers.

• 1. 

  Mark Rutte (1967) is sinds 1 oktober 2024 secretaris-generaal van de NAVO. Hij was van 14 oktober 2010 tot 2 juli 2024 minister-president en minister van Algemene Zaken. Sinds 2006 was hij politiek leider van de VVD. In 2006-2010 was de heer Rutte fractievoorzitter van de VVD in de Tweede Kamer. Hij was van 17 juni 2004 tot 28 juni 2006 staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap belast met wetenschapsbeleid, beroepsonderwijs en studiefinanciering. Daarvoor was hij bijna twee jaar staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid belast met onder andere volksverzekeringen, bijstand en arbeidsomstandigheden. De heer Rutte was eerder voorzitter van de JOVD en manager bij een werkmaatschappij van Unilever.
   
• 2. 

  Gerenommeerd wetenschapper en libertair politiek commentator, die in 2007 als PvdA'er de overstap maakte naar de landspolitiek. Hij werd toen, in het kabinet-Balkenende IV, minister van OCW. Enigszins flamboyante bewindsman, die een koerswijziging in het onderwijs nastreefde, maar die allereerst onvrede onder leerkrachten en afnemend onderwijspeil moest aanpakken. Als Tweede Kamerlid financieel woordvoerder. Dong in 2012 mee naar het partijleiderschap en werd in Rutte II minister van BZK. Kreeg onvoldoende steun voor de vorming van landsdelen, maar bracht wel een nieuwe wet op de inlichtingen- en veiligheidsdienst tot stand. Voor hij minister werd, was hij directeur van de onderzoekschool van het Nederlands Kanker Instituut en hoogleraar ontwikkelingsgenetica. Sinds 2017 is hij actief in de farmacie en in 2018 werd hij hoogleraar Novel Strategies to Access to Therapeutics aan de UvA. Was columnist van de De Telegraaf.
   
• 3. 

  Dit voorstel is gebaseerd op de overweging, dat Bonaire, Sint Eustatius en Saba zijn toegetreden tot het staatsbestel van Nederland en dat er derhalve grond bestaat een voorstel in overweging te nemen tot verandering in de Grondwet, strekkende tot het opnemen van een constitutionele basis voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba en het regelen van de betrokkenheid van hun algemeen vertegenwoordigende organen bij de verkiezing van de leden van de Eerste Kamer.
   
• 4. 

  Liesbeth van Tongeren (1958) was in 2018-2022 wethouder van duurzaamheid en energietransitie van Den Haag. Van 17 juni 2010 tot 13 juni 2018 was zij Tweede Kamerlid voor GroenLinks. Mevrouw Van Tongeren was algemeen directeur van Greenpeace Nederland. Daarvoor werkte zij in Australië, bij enkele gemeenten en als directeur van een opvanghuis in Den Haag. Mevrouw Van Tongeren hield zich in de Tweede Kamer bezig met diverse onderwerpen, zoals energie, mijnbouw, milieu, infrastructuur, mobiliteit, justitie en koninkrijksrelaties.
   
• 5. 

  Diplomaat en jurist, die vier jaar Tweede Kamerlid voor de VVD was. Was in de periode 2017-2021 eerst woordvoerder constitutionele zaken en later buitenlands beleid en voorts voorzitter van de commissie voor de verzoekschriften en burgerinitiatieven. Gepromoveerd in internationaal recht aan de Universiteit van Oxford en advocaat bij Clifford Chance in Amsterdam. Was daarna voor de Verenigde Naties en de Europese Unie onder andere betrokken bij vredesonderhandelingen in Darfur, Kosovo, Mali en Syrië. Keerde in 2021 niet terug op de kandidatenlijst. Was na zijn vertrek speciale vertegenwoordiger van de Europese Unie voor het vredesproces in het Midden-Oosten.
   
• 6. 

  Voorman van 50PLUS, die een niet onopgemerkte loopbaan als Tweede Kamerlid had. Was enige jaren voorlichter van de VVD-Tweede Kamerfractie en later oprichter en hoofdredacteur van 'De Gay Krant' en een bekend voorvechter van homorechten. Zo zette hij zich in voor opstelling van het huwelijk. Vanaf 2011 boegbeeld van 50PLUS en een jaar lid van Provinciale Staten van Noord-Brabant. Werd in september 2012 Tweede Kamerlid en fractievoorzitter van 50PLUS en bleef dat, met een onderbreking in 2013-2014, tot mei 2020. Was in 2014 ook raadslid in Eindhoven. Populair bij zijn eigen achterban, maar ook betrokken bij conflicten in zijn fractie en partij. In mei 2020 kwam het zelfs tot een breuk, waarna hij korte tijd als Kamerlid optrok met Femke Merel van Kooten. Eindigde echter als eenling en behaalde in 2021 met zijn Lijst Henk Krol geen zetel. Was bij de Tweede Kamerverkiezingen 2023 kandidaat voor BVNL (Belang van Nederland).
   
• 7. 

  Ingrid van Engelshoven (1966) was van 26 oktober 2017 tot 10 januari 2022 minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in het kabinet-Rutte III. Zij was van 23 maart tot 26 oktober 2017 Tweede Kamerlid voor D66. In 2007-2013 was zij voorzitter van D66 en in 2010-2017 wethouder van onder meer onderwijs in Den Haag. Mevrouw Van Engelshoven was directeur van de Stichting Verantwoord Alcoholgebruik (STIVA) en partner bij adviesbureau Dröge & Van Drimmelen. Eerder was zij onder meer secretaris van de fractievoorzitter van D66 in de Tweede Kamer.
   
• 8. 

  Energieke, strijdbare en debatvaardige Brabantse SP-politicus; eerst drie jaar in de Eerste Kamer en daarna, vanaf 2006, ruim veertien jaar in de Tweede Kamer. Was als docent geschiedenis verbonden aan de Universiteit van Amsterdam en daarna directeur van het wetenschappelijk bureau van de SP, waarvan hij later voorzitter werd. Als Kamerlid woordvoerder op het gebied van het binnenlands bestuur, constitutionele zaken, koninklijk huis, kiesrecht, beloning ambtsdragers, werkwijze van de Kamer, Koninkrijksaangelegenheden en veiligheid. Was tevens lid van het Presidium. Bracht in 2016 een wet over bescherming van klokkenluiders tot stand en had in 2020 succes met een voorstel in eerste lezing over het correctief referendum. Sinds 1 april 2021 is hij hoogleraar 'Erasmiaanse waarden' aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij promoveerde eerder op een studie over het 19-eeuwse conservatisme.
   
• 9. 

  Actief Tweede Kamerlid voor het CDA. Zat met enige onderbrekingen in de periode 2017-2023 in de Kamer en voerde daar met name het woord over volksgezondheid (waaronder over corona) en Koninkrijksrelaties. Bracht onder meer initiatiefnota's uit over geneesmiddelen en mondzorg. Woonachtig in Goes en als zodanig behartiger van Zeeuwse belangen. Was eerder sinds 2008 directeur sociale zaken bij Bouwend Nederland en daarvoor onder meer werkzaam in personeelsfuncties bij Unilever en advocatenkantoor NautaDutilh. Kordate afgevaardigde met een brede maatschappelijke achtergrond.
   
• 10. 

  Wetenschapper in de CDA-Eerste Kamerfractie, met bijzondere belangstelling voor het staatsbestel in alle delen van het Koninkrijk. Universitair hoofddocent Europees en Internationaal Publiekrecht in Tilburg en daar sinds oktober 2010 tevens bijzonder hoogleraar religie, rechtsstaat en samenleving. Was lid van de Raad voor het Openbaar Bestuur en had bestuursfuncties op het raakvlak van kerk en maatschappij. In de Eerste Kamer hield zij zich behalve met constitutionele zaken onder meer bezig met bestuurlijke organisatie, kiesrecht, justitie en rechtsstaat. Stond bekend als een consciëntieus, principieel en vasthoudend Kamerlid.
   
• 11. 

  Thom de Graaf (1957) is sinds 1 november 2018 vicepresident van de Raad van State. Daarvoor was hij van 7 juni 2011 tot 20 september 2018 Eerste Kamerlid voor D66. Van juni 2015 tot juni 2018 was hij tevens fractievoorzitter. In 2007-2012 was hij burgemeester van Nijmegen en van 1 februari 2012 tot 26 september 2018 was hij voorzitter van de Vereniging Hogescholen. De heer De Graaf werd op jonge leeftijd gemeenteraadslid in Leiden en was daarnaast topambtenaar op Binnenlandse Zaken. In 1994 werd hij Tweede Kamerlid. Hij was lid van de enquêtecommissie IRT. In 1997 volgde hij Wolffensperger op als fractievoorzitter en hij leidde de D66-fractie tijdens paars II en Balkenende I, maar stapte na de verkiezingsnederlaag van 2003 op. Keerde in het kabinet-Balkenende II terug als vicepremier en minister voor Bestuurlijke vernieuwing. Zag in 2005 zijn voorstel voor de gekozen burgemeester stranden in de Senaat en trad toen af.
   
• 12. 

  Bedachtzaam Eerste Kamerlid voor de PvdA in de periode december 2016-juni 2019. Was, als geboren Marokkaan en zoon van een gastarbeider, aanvankelijk werkzaam op het gebied van culturele minderheden. Werd in 1998 in Utrecht gemeenteraadslid en bleef dat acht jaar. Was daarna bestuurder in het beroepsonderwijs en strategisch adviseur van de Korpsleiding van de Nationale Politie, een functie die hij onderbrak tijdens zijn Eerste Kamerlidmaatschap. Sprak in de Eerste Kamer hoofdzakelijk over constitutionele zaken, zoals over de intrekking van de Wet raadgevend referendum.
   
• 13. 

  Generaal-majoor b.d. der Mariniers, met een grote staat van dienst op het gebied van defensie en veiligheid. Werd in de Eerste Kamer, waarvan hij voor de VVD twaalf jaar deel uitmaakte, dan ook algemeen als autoriteit op dat gebied erkend. Hij was onder meer adviseur van de secretaris-generaal van de Verenigde Naties op het gebied van vredesoperaties en verbonden aan het Haagse Centrum voor Strategische Studies. In 2011-2015 was hij voorzitter van de vaste commissie voor buitenlandse zaken, defensie en ontwikkelingssamenwerking en daarnaast maakte hij deel uit van onder meer de parlementaire vergaderingen van NAVO en OVSE. Behalve met buitenlandse zaken hield hij zich ook bezig met Koninkrijksrelaties.
   
• 14. 

  Peter Ester (1953-2022) was van 7 juni 2011 tot zijn overlijden op 11 december 2022 Eerste Kamerlid voor de ChristenUnie. Hij was lector arbeidsmarktvraagstukken en innovatief ondernemerschap aan de Hogeschool Rotterdam. Daarvoor was hij onder meer hoogleraar sociologie in Tilburg, directeur van onderzoeksinstituten, gasthoogleraar in de VS en plaatsvervangend kroonlid van de SER. In de Eerste Kamer hield hij zich bezig met sociale zaken en werkgelegenheid, financiën en Koninkrijksrelaties.
   
• 15. 

  Ruard Ganzevoort (1965) was van 7 juni 2011 tot 13 juni 2023 Eerste Kamerlid voor GroenLinks. Sinds 2005 was hij hoogleraar praktische theologie en decaan aan de Vrije Universiteit. Sinds augustus 2023 is hij rector van het Insternational Institute of Sociale Studies. Eerder was hij onder meer Nederlands-Gereformeerd predikant, docent en lector. De heer Ganzevoort was binnen GroenLinks voorzitter van "De Linker Wang", platform voor religie en politiek. Hij is expert op het gebied van pastorale zorg en trauma. De heer Ganzevoort was voorzitter van de vaste commissie voor Koninkrijksrelaties en van de commissie die een parlementair onderzoek uitvoerde naar effectiviteit van antidiscriminatie­wetgeving. Hij hield zich verder bezig met volksgezondheid, zorg, onderwijs, wetenschapsbeleid, cultuur en sport.
   
• 16. 

  Strijdbare Amsterdamse SP-politica, lange tijd actief in de milieubeweging. Begon haar politieke loopbaan als raadslid in de hoofdstad en was later fractievoorzitter van de SP in de stadsdeelraad Amsterdam-Oost. Was tot 2016 werkzaam bij Milieudefensie en onder meer betrokken bij de campagne 'Autoloze Zondag'. Sinds 2017 is zij personeelsfunctionaris van de SP-Tweede Kamerfractie. Bij die fractie was zij ook een jaar persvoorlichter. Hield zich in de Eerste Kamer onder meer bezig met ruimtelijke ordening, infrastructuur, milieu en Koninkrijksrelaties.
   
• 17. 

  Fries Eerste Kamerlid voor de Onafhankelijke Senaatsfractie en in perioden (eerst acht jaar en later nog eens vier jaar) een eenling in de Senaat. Hield zich dan ook met uiteenlopende onderwerpen bezig, waarbij Europa, maar ook onderwijs, cultuur en de Antillen zijn speciale belangstelling hadden. Lid en voorzitter zijnde van de Fryske Nasjonale Partij, een partij waarvoor hij in de Staten van Fryslân zat, kwam hij tevens op voor de Friese taal en cultuur. Hij was als leraar economie, conrector en lid van de Centrale Directie van het Dockingacollege in Dokkum lange tijd werkzaam in het onderwijs.
   
• 18. 

  Alexander van Hattem (1983) is sinds 9 juni 2015 Eerste Kamerlid voor de PVV en sinds 16 januari 2024 tevens fractievoorzitter. Hij is verder fractievoorzitter van de PVV in Provinciale Staten van Noord-Brabant. Eerder was hij projectmedewerker bij gemeenten en liep hij stage bij de PVV-Tweede Kamerfractie. In maart 2018 werd hij tot gemeenteraadslid in Den Bosch gekozen. Als Kamerlid houdt hij zich bezig met binnenlandse zaken, koninkrijksrelaties en europese zaken. Hij is voorzitter van de vaste commissie voor Immigratie en Asiel/JBZ-raad.