Beperking faciliteiten en spreektijd afsplitsers

Op basis van een advies van een werkgroep kwam het Presidium met een voorstel om de bepalingen over fracties te wijzigen, zowel in het reglement van orde als in de regeling financiële ondersteuning fracties Tweede Kamer 2014. Doel was het enigszins beperken van de faciliteiten voor afgesplitste fracties.

Het betreft het verminderen van de personele en financiële ondersteuning en beperking van de spreektijd. Bij een afsplitsing wordt gesproken van 'groep' in plaats van 'fractie'. Na een splitsing in een bestaande fractie kan eventueel wel een nieuwe fractie worden gevormd. De wijziging geldt vanaf maart 2017.

Het voorstel werd op 7 december 2016 besproken, waarbij naast presidiumvoorzitter Khadija Arib¹ de voorzitter van de werkgroep, Roelof Bisschop², als verdedigers optraden. Het voorstel werd op 13 december 2016 aangenomen, waarbij de fracties-Klein, -Houwers, -Van Vliet, -Groep-Bontes/Van Klaveren en Groep-Kuzu/Öztürk tegen stemden.

Er werden drie amendementen en drie moties verworpen. Wel aangenomen werd een amendement-Zijlstra c.s³. om het lidmaatschap van de Commissie voor de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten op vijf te stellen, met de mogelijkheid om nog twee extra leden te benoemen.

Artikel 10

Bij afzonderlijk op voordracht van het Presidium door de Kamer vast te stellen reglement worden regels gesteld voor het toekennen van geldelijke middelen aan fracties en voor het beheer van die middelen door fracties en groepen.

Hoofdstuk V opschrift

De fracties en groepen

Artikel 11

Nieuwe leden 4, 5 en 6

• 4. 

  Andere fracties dan die bedoeld in het eerste lid kunnen gedurende een zitting niet worden gevormd, tenzij door samenvoeging van twee of meer van die fracties, of door een splitsing in twee of meer fracties als bedoeld in het vijfde lid.

• 5. 

  Indien niet duidelijk is na een splitsing in een fractie welk deel kan worden beschouwd als voortzetting van een fractie als bedoeld in het eerste lid, kan het presidium bepalen dat in afwijking van het vierde lid twee of meer nieuwe fracties zijn gevormd.

• 6. 

  Leden die niet tot een fractie behoren worden beschouwd als groepen.

Artikel 12

1 Vindt in een fractie een splitsing als bedoeld in artikel 11, vijfde lid, plaats die leidt tot de vorming van een of meer nieuwe fracties, dan worden de financiële tegemoetkomingen van de daarbij betrokken fracties vastgesteld op de bedragen die worden gevonden door de tegemoetkoming, welke aan de ongesplitste fractie zou toekomen, te verdelen naar evenredigheid van de aantallen bij de splitsing betrokken leden.

Artikel 43

Voor de plenaire afronding van het begrotingsoverleg stelt de Kamer een maximumspreektijd per fractie en groep vast.

Artikel 44a, derde lid

In afwijking van artikel 64 bedraagt de maximumspreektijd per fractie twee minuten en per groep een minuut, met inbegrip van de benodigde tijd voor de indiening van moties.

Artikel 64

Onverminderd artikel 43, eerste lid, kan de Kamer voor de behandeling van een onderwerp maximumspreektijden vaststellen per fractie en groep met inachtneming van de omvang van de fracties en groepen, en voor de ministers. Daarbij kan tevens worden bepaald dat de beraadslaging zal worden beperkt tot één termijn.

Artikel 138, vijfde lid

Tijdens het vragenuur zijn interrupties niet toegestaan, en kunnen de leden van een fractie gezamenlijk ten hoogste tweemaal, en de leden van een groep gezamenlijk ten hoogste eenmaal, een vraag als bedoeld in het vierde lid stellen.

Artikel 10

Bij afzonderlijk op voordracht van het Presidium door de Kamer vast te stellen reglement worden regels gesteld voor het toekennen van geldelijke middelen aan fracties en voor het beheer van die middelen door fracties.

Hoofdstuk V opschrift

De fracties

Artikel 11

1 De leden, die door het centraal stembureau op dezelfde lijst verkozen zijn verklaard, worden bij de aanvang van de zitting als één fractie beschouwd. Is onder een lijstnummer slechts één lid verkozen, dan wordt dit lid als een afzonderlijke fractie beschouwd.

2 Van veranderingen die nadien in de samenstelling van een fractie optreden, doet deze fractie mededeling aan de Voorzitter.

3 Elke fractie doet van de samenstelling van haar bestuur mededeling aan de Voorzitter.

Artikel 12, eerste lid

Vindt in een fractie een splitsing plaats die leidt tot de vorming van een of meer nieuwe fracties, dan worden de financiële tegemoetkomingen van de daarbij betrokken fracties vastgesteld op de bedragen die worden gevonden door de tegemoetkoming, welke aan de ongesplitste fractie zou toekomen, te verdelen naar evenredigheid van de aantallen bij de splitsing betrokken leden.

Artikel 43, eerste lid

Voor de plenaire afronding van het begrotingsoverleg stelt de Kamer een maximumspreektijd per fractie vast.

Artikel 44a, derde lid

In afwijking van artikel 64 bedraagt de maximumspreektijd per fractie twee minuten, met inbegrip van de benodigde tijd voor de indiening van moties.

Artikel 64

Onverminderd artikel 43, eerste lid, kan de Kamer voor de behandeling van een onderwerp maximumspreektijden vaststellen per fractie met inachtneming van de omvang van de fracties, en voor de ministers. Daarbij kan tevens worden bepaald dat de beraadslaging zal worden beperkt tot één termijn.

Artikel 138, vijfde lid

5Tijdens het vragenuur zijn interrupties niet toegestaan, en kunnen de leden van een fractie gezamenlijk ten hoogste tweemaal een vraag als bedoeld in het vierde lid stellen.

• 1. 

  Khadija Arib (1960) was vanaf 19 mei 1998 tot 4 november 2022, met een onderbreking van 30 november 2006 tot 1 maart 2007, lid van de Tweede Kamer voor de PvdA. Van 13 januari 2016 tot 7 april 2021 was zij voorzitter van de Tweede Kamer. Mevrouw Arib is van Marokkaanse afkomst en kwam op haar vijftiende naar Nederland. Zij was voor zij Kamerlid werd onder meer waarnemend hoofd en senior-beleidsmedewerker Maatschappelijke Opvang en Gezondheidszorg van de gemeente Amsterdam. In de Tweede Kamer hield zij zich bezig met gezondheidszorg, medisch-ethische vraagstukken, bestrijding van mensenhandel en zedenwetgeving. Zij was voorzitter van de algemene commissie voor Jeugdzorg en gedurende korte tijd van de tijdelijke commissie corona.
   
• 2. 

  Bedachtzame SGP-afgevaardigde met een onderwijskundige achtergrond. Sprak in de ruim elf jaar dat hij Tweede Kamerlid was dan ook geregeld over onderwijs en was betrokken bij diverse parlementaire initiatieven op dat gebied. Was voor zijn Kamerlidmaatschap onder meer leraar geschiedenis en sectordirecteur op een school en directeur van het Wartburg College, locatie Revius in Rotterdam. Had geruime tijd zitting in zowel de gemeenteraad van Veenendaal als Provinciale Staten van Utrecht. In de Tweede Kamer hield hij zich ook bezig met binnenlandse zaken en Koninkrijksrelaties, politie, waterstaat, landbouw, wonen, cultuur en Europese zaken. Belangenbehartiger van de landbouwsector.
   
• 3. 

  De indieners van dit amendement, tevens leden van de Commissie voor de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CIVD), dienen dit amendement in om een voorziening te treffen voor het lidmaatschap van die commissie, dat zich binnen het wijzigingsvoorstel blijft uitstrekken tot alle voorzitters van fracties als bedoeld in artikel 11, eerste lid.1 Het amendement beperkt het aantal commissieleden tot maximaal vijf, waarbij voor het lidmaatschap de grootte van de fractie doorslaggevend is. Een in omvang beperkte CIVD bevordert flexibiliteit, waardoor sneller en gemakkelijker ingespeeld kan worden op actualiteiten. Bovendien wordt de kans op een lek van staatsgeheime informatie bij een kleinere CIVD beperkt/verminderd. De beperking wordt vastgelegd in de nieuwe tweede volzin van het tweede lid van artikel 22. Het criterium voor lidmaatschap wordt daarbij dus - indien er meer dan vijf fracties in de Kamer zitting hebben - de fractiegrootte, waarmee is gegarandeerd dat een (zeer) groot deel van de Kamerleden in de CIVD is vertegenwoordigd. Voor de fractiegrootte wordt daarbij gekeken naar het aantal leden; bij fracties van gelijke grootte, wordt de fractie op wier kandidaten op de lijst, bedoeld in artikel 11, eerste lid, bij de verkiezingen het grootste aantal stemmen is uitgebracht, als grootste beschouwd. De desbetreffende fractievoorzitters worden na de aanvang van de zitting van rechtswege lid van de commissie. Een tussentijdse benoeming door de Voorzitter vindt dus niet plaats. Daarnaast kan de Kamer krachtens de nieuwe derde volzin van het artikellid op voordracht van de CIVD besluiten de CIVD uit te breiden met maximaal twee fractievoorzitters, waarbij de grootte van de fractie niet doorslaggevend is. Het maximeren van het aantal fractievoorzitters dat van rechtswege lid wordt van de CIVD, kan ertoe leiden dat er een ongelijke oppositie- en coalitieverhouding in de CIVD ontstaat. Immers, het is mogelijk dat de CIVD dan in (overgrote) meerderheid is samengesteld uit fracties die voortkomen uit een politieke groepering waaruit een Minister is benoemd in dat kabinet. Door uitbreiding met maximaal twee fractievoorzitters kan de coalitie- en oppositieverhouding meer in evenwicht worden gebracht. Ook is de situatie denkbaar dat een aantal fractievoorzitters dat van rechtswege lid wordt van de CIVD weinig affiniteit en betrokkenheid hebben met het werkterrein van de CIVD, bijvoorbeeld omdat ze nog niet eerder lid zijn geweest van de CIVD. Om de continuïteit en expertise binnen de CIVD te kunnen waarborgen is het wenselijk dat de Kamer op voordracht van de CIVD kan besluiten de CIVD uit te breiden met maximaal twee fractievoorzitters die over de nodige ervaring en expertise beschikken. Zijlstra Samsom Roemer Van Haersma Buma Wilders Pechtold Segers Klaver Van der Staaij Krol Noot 1 Zie Kamerstukken II, 2005/06, 30 619, nr. 1, voor de eerdere keuze in 2006 om de voorzitters van fracties als bedoeld in artikel 11, eerste lid, en geen afgesplitste fracties (binnen het huidig voorstel: groepen) lid te laten zijn.