Richtlijn (EU) 2016/2102 van het Europees Parlement en de Raad van 26 oktober 2016 inzake de toegankelijkheid van de websites en mobiele applicaties van overheidsinstanties (Voor de EER relevante tekst ) - Hoofdinhoud

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

L 327/1

Door de ontwikkeling naar een digitale maatschappij kunnen gebruikers op nieuwe manieren toegang tot informatie en diensten krijgen. De aanbieders van informatie en diensten, zoals overheidsinstanties, maken steeds meer gebruik van het internet om een grote verscheidenheid aan voor het publiek essentiële informatie en diensten online te produceren, verzamelen en verstrekken.

In het kader van deze richtlijn moet onder toegankelijkheid worden verstaan het geheel van principes en technieken die in acht moeten worden genomen bij het ontwerpen, bouwen, beheren en bijwerken van websites en mobiele applicaties om hen voor gebruikers toegankelijker te maken, met name voor personen met een beperking.

Op de snel groeiende markt voor het toegankelijker maken van digitale producten en diensten zijn diverse economische actoren actief, zoals die welke websites of software ontwikkelen voor het maken, beheren en testen van webpagina's of mobiele applicaties, die welke useragents zoals webbrowsers en aanverwante hulptechnologie ontwikkelen, die welke certificeringsdiensten uitvoeren en die welke opleidingen aanbieden.

Zoals werd benadrukt in de mededeling van de Commissie van 19 mei 2010 met als opschrift „Een digitale agenda voor Europa”, moeten overheidsinstanties ertoe bijdragen de markten voor onlinecontent te bevorderen. Overheden kunnen de markten voor onlinecontent stimuleren door overheidsinformatie onder transparante, efficiënte en niet-discriminerende voorwaarden ter beschikking te stellen. Dit is een belangrijke bron voor potentiële groei van innovatieve onlinediensten.

Verscheidene lidstaten hebben maatregelen genomen die zijn gebaseerd op internationaal gebruikte richtsnoeren voor het ontwerp van toegankelijke websites, maar die maatregelen hebben vaak betrekking op verschillende versies of conformiteitsniveaus van die richtsnoeren, of hebben geleid tot technische verschillen op nationaal niveau wat betreft toegankelijke websites.

Onder de aanbieders van toegankelijke websites, mobiele applicaties en aanverwante software en technologie bevinden zich veel kleine en middelgrote ondernemingen (kmo's). Dergelijke aanbieders, en met name kmo's, worden ontmoedigd om buiten hun nationale markt zaken te doen. Door de verschillen in de specificaties en voorschriften voor toegankelijkheid tussen de lidstaten moeten zij extra kosten maken voor het ontwikkelen en op de markt brengen van grensoverschrijdende producten en diensten op het gebied van webtoegankelijkheid, waardoor hun concurrentievermogen en groei worden belemmerd.

Door de beperkte concurrentie worden kopers van websites, mobiele applicaties en aanverwante producten en diensten geconfronteerd met hoge prijzen voor dienstverlening of zijn zij afhankelijk van één aanbieder. De aanbieders gebruiken vaak varianten van propriëtaire normen, waardoor achteraf de mogelijkheden voor de interoperabiliteit met useragents en algehele Uniebrede toegang tot de content van websites en mobiele applicaties worden belemmerd. Versnippering van nationale regelingen leidt ertoe dat minder voordeel kan worden geput uit het delen van ervaringen die op nationaal en internationaal niveau zijn opgedaan bij het inspelen op maatschappelijke en technische ontwikkelingen.

Een geharmoniseerd kader moet ervoor zorgen dat ontwerpers en ontwikkelaars van websites en mobiele applicaties op de interne markt met minder obstakels worden geconfronteerd; daarnaast moeten de kosten dalen voor overheidsinstanties en anderen die producten en diensten op het gebied van toegankelijkheid van websites en mobiele applicaties verkrijgen.

Deze richtlijn moet erop gericht zijn te waarborgen dat de websites en mobiele applicaties van overheidsinstanties op basis van gemeenschappelijke toegankelijkheidseisen toegankelijker worden. Nationale maatregelen moeten, op basis van de overeengekomen toegankelijkheidseisen voor de websites en mobiele applicaties van overheidsinstanties, op Unieniveau onderling worden aangepast om een eind te maken aan de versnippering van de interne markt. Hierdoor zou de onzekerheid voor ontwikkelaars afnemen en de interoperabiliteit worden bevorderd. Het gebruik van technologieneutrale toegankelijkheidseisen zal innovatie niet belemmeren, en misschien zelfs bevorderen.

Met een onderlinge aanpassing van nationale maatregelen moeten overheidsinstanties en ondernemingen uit de Unie economisch en sociaal voordeel kunnen halen uit een uitbreiding van hun online- of mobiele diensten naar een groter aantal burgers en klanten. Hierdoor moet het potentieel van de interne markt voor producten en diensten op het gebied van de toegankelijkheid van websites en mobiele applicaties toenemen. Dankzij de daaruit resulterende marktgroei moeten ondernemingen kunnen bijdragen aan economische groei en het scheppen van banen in de Unie. Versterking van de interne markt moet investeren in de Unie aantrekkelijker maken. Overheidsinstanties zouden profiteren van de goedkopere producten en diensten op het gebied van webtoegankelijkheid.

Burgers zouden profiteren van een bredere toegang tot overheidsinstanties via websites en mobiele applicaties, en zouden diensten en informatie krijgen waarmee zij in de hele Unie hun dagelijks leven en de uitoefening van hun rechten kunnen vergemakkelijken, met name hun recht om zich vrij op het grondgebied van de Unie te bewegen en daar te verblijven, hun vrijheid om zich te vestigen en hun vrijheid om diensten te verlenen.

Door het op 13 december 2006 goedgekeurde Verdrag van de Verenigde Naties inzake de rechten van personen met een beperking („het VN-verdrag”) te ratificeren respectievelijk te sluiten, hebben een meerderheid van de lidstaten en de Unie zich ertoe verbonden passende maatregelen te nemen om personen met een beperking op voet van gelijkheid met anderen de toegang te garanderen tot onder meer informatie- en communicatietechnologieën en -systemen, de toepassing van minimumnormen en richtsnoeren voor de toegankelijkheid tot voorzieningen en diensten die openstaan voor of verleend worden aan het publiek te ontwikkelen, te verspreiden en te monitoren, en de toegang voor personen met een beperking tot nieuwe informatie- en communicatietechnologieën en -systemen, met inbegrip van het internet, te bevorderen, en hebben zij toegezegd zich te onthouden van elke handeling of praktijk die niet strookt met dat verdrag, en ervoor te zorgen dat overheidsdiensten en -instellingen dienovereenkomstig handelen. In het VN-verdrag is ook bepaald dat producten, omgevingen, programma's en diensten zodanig moeten worden ontworpen dat zij door iedereen in de ruimst mogelijke zin kunnen worden gebruikt zonder dat een aanpassing of een speciaal ontwerp nodig is. Dit „universeel ontwerp” mag niet uitsluiten dat indien nodig voor specifieke groepen van personen met een beperking in ondersteunende middelen wordt voorzien. Overeenkomstig het VN-verdrag zijn personen met een beperking onder meer personen met langdurige fysieke, mentale, intellectuele of zintuiglijke beperkingen die hen in combinatie met andere belemmeringen kunnen beletten volledig, effectief en op voet van gelijkheid met anderen te participeren in de samenleving.

De mededeling van de Commissie van 15 november 2010 met als opschrift „Europese strategie inzake handicaps 2010-2020: Een hernieuwd engagement voor een onbelemmerd Europa” bouwt voort op het VN-verdrag en is bedoeld om belemmeringen uit de weg te ruimen die personen met een beperking beletten om op gelijke basis aan het maatschappelijk leven deel te nemen. De mededeling schetst de maatregelen die moeten worden genomen op verschillende prioritaire gebieden, onder meer inzake de toegankelijkheid van informatie- en communicatietechnologieën en -systemen, en heeft tot doel te „zorgen voor toegankelijkheid van goederen, diensten (waaronder publieke diensten) en hulpmiddelen voor personen met een handicap”.

Verordeningen (EU) nr. 1303/2013 (3) en (EU) nr. 1304/2013 (4) van het Europees Parlement en de Raad bevatten bepalingen over de toegankelijkheid van informatie- en communicatietechnologie (ICT). Zij gaan echter niet in op de specifieke aspecten van de toegankelijkheid van websites of mobiele applicaties.

Horizon 2020 — Het kaderprogramma voor onderzoek en innovatie, ingevoerd bij Verordening (EU) nr. 1291/2013 van het Europees Parlement en de Raad (5), ondersteunt onderzoek naar, en de ontwikkeling van, technische oplossingen voor toegankelijkheidsproblemen.

In haar mededeling van 15 december 2010 met als opschrift „Het Europese actieplan inzake e-overheid 2011-2015 — Benutten van de ICT om een slimme, duurzame en innovatieve overheid te bevorderen” riep de Commissie op om e-overheidsvoorzieningen te ontwikkelen die inclusiviteit en toegankelijkheid waarborgen. Dit omvat maatregelen om de achterstand op het gebied van ICT-gebruik te verkleinen en het ICT-gebruik te bevorderen teneinde uitsluiting te overwinnen, zodat alle gebruikers in staat zijn de geboden mogelijkheden ten volle te benutten. In haar mededeling van 19 april 2016 met als opschrift „EU-actieplan inzake e-overheid 2016-2020 — Voor een snellere digitalisering van overheidsdiensten” wijst de Commissie opnieuw op het belang van inclusiviteit en toegankelijkheid.

In de digitale agenda voor Europa heeft de Commissie aangekondigd dat overheidswebsites in 2015 volledig toegankelijk moeten zijn, daarmee de ministeriële verklaring van Riga van 11 juni 2006 weerspiegelend.

In de digitale agenda voor Europa heeft de Commissie benadrukt dat gecoördineerde acties nodig waren om ervoor te zorgen dat nieuwe elektronische content volledig toegankelijk was voor personen met een beperking, zodat de levenskwaliteit van de Europeanen verbetert door bijvoorbeeld een vlottere toegang tot overheidsinstanties en culturele content. Zij pleitte in die agenda ook voor het faciliteren van het Memorandum van Overeenstemming over digitale toegang voor personen met een beperking.

Content van websites en mobiele applicaties omvat zowel tekst als andere informatie, downloadbare documenten en formulieren, en wederzijdse interactie, zoals het verwerken van digitale formulieren en het afwikkelen van authenticatie-, identificatie- en betalingsprocedures.

De in deze richtlijn omschreven toegankelijkheidseisen mogen niet van toepassing zijn op content die enkel te vinden is op mobiele toestellen, noch op useragents daarvoor, die ontwikkeld zijn voor een gesloten gebruikersgroep of voor specifiek gebruik in bepaalde omgevingen, en die niet beschikbaar zijn voor en gebruikt worden door het brede publiek.

Deze richtlijn doet geen afbreuk aan Richtlijn 2014/24/EU van het Europees Parlement en de Raad (6) en met name aan artikel 42 daarvan, noch aan Richtlijn 2014/25/EU van het Europees Parlement en de Raad (7) en met name aan artikel 60 daarvan, die vereisen dat de technische specificaties voor alle aanbestedingen die zijn bedoeld voor gebruik door natuurlijke personen, hetzij door het grote publiek, hetzij door het personeel van de aanbestedende dienst, zodanig worden opgesteld dat zij, uitgezonderd in naar behoren gemotiveerde gevallen, rekening houden met de toegankelijkheidscriteria voor personen met een beperking en de geschiktheid van het ontwerp voor alle gebruikers.

Gezien het ontbreken van geautomatiseerde, efficiënte en gebruiksvriendelijke middelen om sommige types gepubliceerde content toegankelijk te maken en teneinde het toepassingsgebied van deze richtlijn te beperken tot content van websites en mobiele applicaties die daadwerkelijk onder het gezag van overheidsinstanties staan, voorziet deze richtlijn in een tijdelijke of permanente uitsluiting van haar toepassingsgebied voor sommige types content van websites of mobiele applicaties. Bij de evaluatie van deze richtlijn moeten die uitsluitingen worden herbezien in het licht van de technologische vooruitgang.

Het recht van personen met een beperking en van ouderen om te participeren en te integreren in het maatschappelijke en culturele leven van de Unie is onlosmakelijk verbonden met de beschikbaarheid van toegankelijke audiovisuele mediadiensten. Dat recht kan evenwel beter worden ontwikkeld in het kader van sectorspecifieke wetgeving of toegankelijkheidswetgeving van de Unie die ook voor de commerciële omroepen geldt, teneinde de voorwaarden voor een eerlijke concurrentie te waarborgen zonder afbreuk te doen aan de betekenis van audiovisuele mediadiensten voor het algemeen belang. Deze richtlijn mag derhalve niet van toepassing zijn op de websites en mobiele applicaties van publieke omroepen.

Niets in deze richtlijn is bedoeld om de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid en het pluralisme van de media te beknotten, zoals deze met name overeenkomstig artikel 11 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie („het Handvest”) in de Unie en in de lidstaten zijn gewaarborgd.

Sommige niet-gouvernementele organisaties (ngo's) die op basis van vrijwilligheid en autonomie zijn opgericht voor hoofdzakelijk niet-winstgevende doeleinden, verlenen diensten die niet essentieel zijn voor het publiek, zoals diensten die niet rechtstreeks in opdracht van de staat, regionale of lokale overheden worden verricht of diensten die niet specifiek zijn gericht op de behoeften van met name personen met een beperking, en zouden binnen de werkingssfeer van deze richtlijn kunnen vallen. Om te vermijden dat deze ngo's een onevenredige last wordt opgelegd, mag deze richtlijn niet op hen van toepassing zijn.

Onder kantoorbestandsformaten moet worden verstaan documenten die niet primair voor gebruik op het internet zijn bestemd en die in webpagina's zijn verwerkt, zoals het Adobe Portable Document Format (PDF), het documentformaat van Microsoft Office of (open source) equivalenten daarvan.

Live uitgezonden op tijd gebaseerde media die online blijven of na de live-uitzending opnieuw beschikbaar worden gesteld, moeten vanaf de datum van de oorspronkelijke uitzending of vanaf het opnieuw beschikbaar stellen van de op tijd gebaseerde media, onverwijld worden beschouwd als vooraf opgenomen op tijd gebaseerde media, waarbij de strikt noodzakelijke termijn om de op tijd gebaseerde media toegankelijk te maken niet mag worden overschreden en voorrang moet worden verleend aan essentiële informatie over de gezondheid, het welzijn en de veiligheid van de burgers. Die noodzakelijke termijn mag in beginsel niet meer dan 14 dagen duren. In gerechtvaardigde gevallen, zoals wanneer het onmogelijk is de betrokken diensten tijdig te leveren, mag die termijn bij uitzondering worden verlengd tot de kortst mogelijke termijn die nodig is om de content toegankelijk te maken.

Hoewel deze richtlijn overheidsinstanties aanmoedigt om alle content toegankelijk te maken, is deze er niet op gericht de content die overheidsinstanties op hun websites of mobiele applicaties mogen plaatsen, te beperken tot toegankelijke content. Wanneer niet-toegankelijke content wordt toegevoegd, moeten overheidsinstanties, voor zover dat redelijkerwijs mogelijk is, toegankelijke alternatieven aan hun websites of mobiele applicaties toevoegen.

Als kaarten worden gebruikt voor navigatiedoeleinden kan, in tegenstelling tot geografische beschrijvingen, toegankelijke informatie nodig zijn om personen te helpen die visuele informatie of ingewikkelde navigatiefuncties niet correct kunnen gebruiken, bijvoorbeeld voor het lokaliseren van gebouwen of gebieden waar diensten worden aangeboden. Derhalve moet, in een voor de meeste gebruikers eenvoudige en leesbare vorm, een toegankelijk alternatief worden geboden, zoals postadressen en nabije haltes van het openbaar vervoer of de namen van plaatsen of gebieden, die meestal reeds voor de overheidsinstanties beschikbaar zijn.

Ingesloten content, zoals ingesloten beelden of video's, moet ook onder deze richtlijn vallen. Soms worden websites en mobiele applicaties gemaakt waarop vervolgens extra content kan worden geplaatst, bijvoorbeeld een e-mailprogramma, een blog, een artikel waarop gebruikers commentaar kunnen plaatsen of toepassingen die door gebruikers aangeleverde content ondersteunen. Een ander voorbeeld is een webpagina, zoals een portaal of nieuwssite met content die afkomstig is van verschillende contribuanten, of sites die op gezette tijden automatisch content uit andere bronnen opnemen, zoals automatisch ingevoerde advertenties. Dit soort van derden afkomstige content moet worden uitgesloten van het toepassingsgebied van deze richtlijn op voorwaarde dat deze niet door overheidsinstanties wordt gefinancierd of ontwikkeld en evenmin onder hun gezag staat. Deze content mag in beginsel niet worden gebruikt indien hij de werking van de op de betrokken websites of mobiele applicaties aangeboden overheidsdienst hindert of beperkt. Indien het doel van de content op websites of mobiele applicaties van overheidsinstanties bestaat in het organiseren van raadplegingen of van forumdiscussies, kan die content niet als van derden afkomstige content worden beschouwd en moet hij derhalve toegankelijk zijn, uitgezonderd in het geval van content uit bijdragen van gebruikers waarover de betrokken overheidsinstantie geen gezag heeft.

Met betrekking tot metadata in verband met de reproductie van stukken uit erfgoedcollecties moeten sommige toegankelijkheidseisen voor websites en mobiele applicaties wel worden nageleefd.

Deze richtlijn mag niet van de lidstaten verlangen dat zij de content van gearchiveerde websites en mobiele applicaties toegankelijk maken indien deze niet langer actueel is of wordt bijgewerkt en indien het niet noodzakelijk is voor administratieve procedures. Voor de toepassing van deze richtlijn mag louter technisch beheer niet worden beschouwd als een bijwerking of aanpassing van een website of mobiele applicatie.

Essentiële administratieve onlinefuncties van scholen, kinderdagverblijven of crèches moeten toegankelijk worden gemaakt. Indien die essentiële content op een toegankelijke wijze via een andere website wordt verstrekt, hoeft deze content niet meer opnieuw op de website van de betrokken inrichting toegankelijk te worden gemaakt.

De lidstaten moeten over de mogelijkheid beschikken om de toepassing van deze richtlijn uit te breiden tot andere soorten websites en mobiele applicaties, in het bijzonder intranet- of extranetwebsites en mobiele applicaties die niet onder deze richtlijn vallen en die voor een beperkt aantal personen op de werkvloer of in het onderwijs zijn ontworpen en door hen worden gebruikt, alsmede om overeenkomstig het Unierecht maatregelen te handhaven of in te voeren die verder gaan dan de minimale toegankelijkheidseisen voor websites en mobiele applicaties. De lidstaten moeten ook worden aangemoedigd om de toepassing van deze richtlijn uit te breiden tot particuliere entiteiten die faciliteiten en diensten aanbieden die openstaan voor of worden verleend aan het publiek, onder meer op het gebied van gezondheidszorg, kinderzorg, sociale inclusie en sociale zekerheid, maar ook in de sectoren vervoer, elektriciteit, gas, verwarming, water, elektronische communicatie en postdiensten, met bijzondere aandacht voor de in de artikelen 8 tot en met 13 van Richtlijn 2014/25/EU bedoelde diensten.

Hoewel deze richtlijn niet van toepassing is op de websites en mobiele applicaties van instellingen van de Unie, worden die instellingen ertoe aangemoedigd de toegankelijkheidseisen van deze richtlijn in acht te nemen.

De toegankelijkheidseisen van deze richtlijn beogen technologieneutraal te zijn. Zij beschrijven waaraan moet zijn voldaan om ervoor te zorgen dat de gebruiker een website, een mobiele applicatie en de daaraan gerelateerde content kan waarnemen, bedienen, begrijpen en interpreteren. In de eisen wordt niet gespecificeerd welke technologie er moet worden gekozen voor een bepaalde website, online-informatie of mobiele applicatie. Zodoende wordt de innovatie niet belemmerd.

De vier beginselen inzake toegankelijkheid zijn: waarneembaarheid, waaronder wordt verstaan dat de informatie en de componenten van de gebruikersinterface zodanig aan gebruikers moeten kunnen worden gepresenteerd dat zij kunnen worden waargenomen; bedienbaarheid, waaronder wordt verstaan dat de componenten van de gebruikersinterface en de navigatie bedienbaar moeten zijn; begrijpelijkheid, waaronder wordt verstaan dat de informatie en de werking van de gebruikersinterface begrijpelijk moeten zijn, en robuustheid, waaronder wordt verstaan dat content voldoende robuust moet zijn opdat hij op betrouwbare wijze wordt geïnterpreteerd door uiteenlopende useragents, waaronder hulptechnologieën. Die toegankelijkheidsbeginselen zijn via geharmoniseerde normen en een gemeenschappelijke methode vertaald naar toetsbare succescriteria, zoals die welke aan de basis liggen van Europese norm EN 301 549 V1.1.2 „Toegankelijkheidseisen voor overheidsopdrachten voor ICT-producten en -diensten in Europa” (2015-04) ( Europese norm EN 301 549 V1.1.2 (2015-04)) teneinde na te gaan of de content van websites en mobiele applicaties aan deze beginselen voldoen. In afwachting van de bekendmaking van de referentienummers van geharmoniseerde normen of delen daarvan in het Publicatieblad van de Europese Unie, moeten de toepasselijke bepalingen van Europese norm EN 301 549 V1.1.2 (2015-04) worden beschouwd als de minimale middelen om deze beginselen in de praktijk te brengen.

Indien de in deze richtlijn uiteengezette toegankelijkheidseisen niet van toepassing zijn, blijven de eisen inzake „redelijke aanpassingen” overeenkomstig Richtlijn 2000/78/EG van de Raad (8), het VN-verdrag of andere toepasselijke wetgeving toch nog van toepassing en moet daaraan waar nodig worden voldaan, met name op de werkvloer en in het onderwijs.

Overheidsinstanties moeten de in deze richtlijn uiteengezette toegankelijkheidseisen toepassen voor zover zij voor hen geen onevenredige last met zich brengen. Dit betekent dat het in gerechtvaardigde gevallen voor een overheidsinstantie redelijkerwijs onmogelijk kan zijn om specifieke content volledig toegankelijk te maken. Deze overheidsinstantie moet die content echter nog steeds zo toegankelijk mogelijk maken en andere content volledig toegankelijk maken. Uitzonderingen op de naleving van de toegankelijkheidseisen wegens de erdoor opgelegde onevenredige last mogen niet verder gaan dan hetgeen strikt noodzakelijk is om die last met betrekking tot de desbetreffende specifieke content en elk individueel geval te beperken. Onder maatregelen die een onevenredige last zouden vormen, moet worden verstaan maatregelen die een overheidsinstantie een buitensporige organisatorische of financiële last zouden opleggen, of die afbreuk zou doen aan het vermogen van de instantie om haar doelstelling te verwezenlijken of informatie bekend te maken die nodig of relevant is voor haar taken en diensten, een en ander rekening houdend met het waarschijnlijke voor- of nadeel daaruit voor burgers, met name voor personen met een beperking. Bij de beoordeling van de mate waarin niet aan de toegankelijkheidseisen kan worden voldaan omdat zij een onevenredige last met zich zouden brengen, mag alleen rekening worden gehouden met legitieme redenen. Het ontbreken van prioriteit, tijd of kennis mogen niet als legitieme redenen worden beschouwd. Evenzo mogen er geen legitieme redenen zijn voor het niet leveren of ontwikkelen van softwaresystemen om de content op websites en mobiele applicaties op een toegankelijke wijze te beheren, aangezien er toereikende en aanvullende technieken beschikbaar zijn om aan de toegankelijkheidseisen van deze richtlijn te voldoen.

Interoperabiliteit op het gebied van toegankelijkheid moet ervoor zorgen dat de compatibiliteit van content met huidige en toekomstige useragents en hulptechnologieën zo groot mogelijk is. Meer in het bijzonder moet de content van websites en mobiele applicaties de useragents voorzien van een gemeenschappelijke interne codering van natuurlijke taal, structuren, relaties en reeksen, evenals de gegevens van eventuele ingebedde componenten van gebruikersinterfaces. Interoperabiliteit is daardoor voordelig voor de gebruikers, die met hun useragents toegang tot de meeste websites en mobiele applicaties kunnen krijgen; zij kunnen ook genieten van een ruimere keuze en lagere prijzen in de hele Unie. Interoperabiliteit zou ook aanbieders en afnemers van producten en diensten op het gebied van de toegankelijkheid van websites en mobiele applicaties ten goede komen.

Deze richtlijn stelt toegankelijkheidseisen aan de websites en mobiele applicaties van overheidsinstanties. Om de conformiteit van dergelijke websites en mobiele applicaties met die eisen te vergemakkelijken, moet worden voorzien in een vermoeden van conformiteit voor de betrokken websites en mobiele applicaties die voldoen aan geharmoniseerde normen of delen daarvan die zijn vastgesteld en bekendgemaakt in het Publicatieblad van de Europese Unie overeenkomstig Verordening (EU) nr. 1025/2012 van het Europees Parlement en de Raad (9) om gedetailleerde specificaties met betrekking tot die eisen vast te stellen. Krachtens die verordening moeten lidstaten en het Europees Parlement bezwaar kunnen maken tegen elke geharmoniseerde norm die naar hun mening niet volledig voldoet aan de toegankelijkheidseisen van deze richtlijn.

De Europese normalisatieorganisaties hebben Europese norm EN 301 549 V1.1.2 (2015-04) vastgesteld, waarin de functionele toegankelijkheidseisen voor ICT-producten en -diensten, met inbegrip van webcontent, nauwkeurig zijn omschreven en die kan worden gebruikt voor overheidsopdrachten of ter ondersteuning van ander beleid of wetgeving. Het vermoeden van conformiteit met de toegankelijkheidseisen van deze richtlijn moet gebaseerd zijn op de bepalingen 9, 10 en 11 van Europese norm EN 301 549 V1.1.2 (2015-04). Europese norm EN 301 549 V1.1.2 (2015-04) moet met betrekking tot mobiele applicaties door middel van op basis van deze richtlijn aangenomen technische specificaties verder worden verfijnd.

In de technische specificaties en normen die in verband met de toegankelijkheidseisen van deze richtlijn worden ontwikkeld, moet bovendien rekening worden gehouden met de conceptuele en technische specificaties van mobiele applicaties.

Overheidsinstanties moeten een toegankelijkheidsverklaring afleggen over de conformiteit van websites en mobiele applicaties met de toegankelijkheidseisen van deze richtlijn. Die toegankelijkheidsverklaring moet in voorkomend geval de geboden toegankelijke alternatieven bevatten.

Mobiele applicaties worden op uiteenlopende wijze aangeboden, onder meer door particuliere internetwinkels die applicaties aanbieden. Informatie moet worden verstrekt over de toegankelijkheid van de mobiele applicaties van overheidsinstanties die uit externe bronnen worden gedownload samen met de beschrijving van de mobiele applicatie die aan gebruikers wordt gegeven voordat de mobiele applicatie wordt gedownload. Daarbij wordt van grote aanbieders van platformen niet verlangd dat zij hun applicatiedistributiesystemen wijzigen, maar worden overheidsinstanties wel verplicht de toegankelijkheidsverklaring ter beschikking te stellen door gebruik te maken van bestaande of toekomstige technologieën.

Er moet een feedbackmechanisme worden ingesteld dat elke persoon in staat stelt om bij de betrokken overheidsinstantie melding te maken van eventuele niet-naleving door de website of mobiele applicaties van de toegankelijkheidseisen van deze richtlijn, en om uitgesloten informatie op te vragen. Die verzoeken om informatie kunnen ook betrekking hebben op content die van het toepassingsgebied van deze richtlijn is uitgesloten of anderszins is vrijgesteld van de toegankelijkheidseisen van deze richtlijn, zoals kantoorbestandsformaten, vooraf opgenomen op tijd gebaseerde media of de content van gearchiveerde websites. Door het met een handhavingsprocedure verbonden feedbackmechanisme moeten gebruikers van websites en mobiele applicaties van overheidsinstanties de benodigde informatie kunnen opvragen, met inbegrip van diensten en documenten. De betrokken overheidsinstantie moet naar aanleiding van een legitiem en redelijk verzoek, binnen een redelijke termijn op adequate en passende wijze informatie verstrekken.

Lidstaten moeten de maatregelen nemen die noodzakelijk zijn om bij de relevante belanghebbenden het bewustzijn te vergroten en opleidingsprogramma's te bevorderen met betrekking tot de toegankelijkheid van websites en mobiele applicaties, met name voor het personeel dat verantwoordelijk is voor de toegankelijkheid van websites of mobiele applicaties. De betrokken belanghebbenden moeten worden geraadpleegd of betrokken bij het samenstellen van de inhoud van opleidingen en bewustzijnsvergrotende maatregelen op het gebied van toegankelijkheid.

Het is belangrijk dat de lidstaten, in nauwe samenwerking met de Commissie, het gebruik van authoring tools stimuleren waarmee de toegankelijkheidseisen van deze richtlijn beter kunnen worden toegepast. Een dergelijke stimulans kan passieve vormen aannemen, zoals de bekendmaking van een lijst van compatibele authoring tools zonder een verplichting die te gebruiken, of actieve vormen, zoals de verplichting om compatibele authoring tools te gebruiken of de ontwikkeling daarvan te financieren.

Om ervoor te zorgen dat deze richtlijn correct wordt uitgevoerd, en dat met name de regels inzake de conformiteit met toegankelijkheidseisen worden uitgevoerd, is het van het grootste belang dat de Commissie en de lidstaten regelmatig overleg plegen met de relevante belanghebbenden. In deze richtlijn wordt onder relevante belanghebbenden ook verstaan organisaties die de belangen van personen met een beperking en van ouderen behartigen, de sociale partners, de bedrijfssector die toegankelijkheidssoftware voor websites en mobiele applicaties ontwikkelt en het maatschappelijke middenveld.

Conformiteit met de toegankelijkheidseisen van deze richtlijn moet periodiek worden getoetst. Een geharmoniseerde toezichtsmethodiek zou voor een beschrijving zorgen van de manier om op eenvormige basis in alle lidstaten na te gaan in hoeverre aan de toegankelijkheidseisen is voldaan, alsook om representatieve steekproeven te nemen en periodieke toezichtsactiviteiten te verrichten. De lidstaten moeten periodiek verslag uitbrengen over de resultaten van de toezichtsactiviteiten en minstens één maal over de lijst met maatregelen die ter uitvoering van deze richtlijn zijn genomen.

De door de Commissie op te stellen toezichtsmethodiek moet transparant, overdraagbaar, vergelijkbaar en reproduceerbaar zijn. De reproduceerbaarheid van de toezichtsmethodiek moet zo groot mogelijk worden gemaakt, ermee rekening houdend dat menselijke factoren zoals het testen door gebruikers, die reproduceerbaarheid kunnen beïnvloeden. Om de vergelijkbaarheid te bevorderen, moet de toezichtsmethodiek beschrijven op welke wijze de resultaten van de verschillende testen moeten of kunnen worden gepresenteerd. Om geen middelen te onttrekken aan de doelstelling om content toegankelijker te maken, moet de toezichtsmethodiek gebruiksvriendelijk zijn.

Teneinde innovatie met betrekking tot de wijzen waarop de toegankelijkheid van websites en mobiele applicaties wordt gemeten niet te belemmeren en zolang de vergelijkbaarheid van gegevens in de Unie niet in het gedrang komt, moeten de lidstaten meer geavanceerde toezichtstechnologieën op basis van een door de Commissie vast te stellen toezichtsmethodiek kunnen gebruiken.

Om te vermijden dat stelselmatig een beroep wordt gedaan op de rechter, moet worden voorzien in het recht op een adequate en doeltreffende procedure om naleving van deze richtlijn te waarborgen. Dit laat het recht op een doeltreffende voorziening in rechte als bedoeld in artikel 47 van het Handvest onverlet. Die procedure moet ook het recht omvatten om klacht in te dienen bij elke bestaande nationale instantie die bevoegd is daarop te beslissen.

Teneinde de correcte toepassing van het vermoeden van conformiteit met de toegankelijkheidseisen van deze richtlijn te waarborgen, moet aan de Commissie de bevoegdheid worden overgedragen om overeenkomstig artikel 290 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie handelingen vast te stellen ten aanzien van een wijziging van deze richtlijn door de verwijzingen naar Europese norm EN 301 549 V1.1.2 (2015-04) bij te werken. Het is van bijzonder belang dat de Commissie bij haar voorbereidende werkzaamheden tot passende raadplegingen overgaat, onder meer op deskundigenniveau, en dat die raadplegingen gebeuren in overeenstemming met de beginselen die zijn vastgelegd in het Interinstitutioneel Akkoord van 13 april 2016 over beter wetgeven (10). Met name om te zorgen voor gelijke deelname aan de voorbereiding van gedelegeerde handelingen ontvangen het Europees Parlement en de Raad alle documenten op hetzelfde tijdstip als de deskundigen van de lidstaten, en hebben hun deskundigen systematisch toegang tot de vergaderingen van de deskundigengroepen van de Commissie die zich bezighouden met de voorbereiding van de gedelegeerde handelingen.

Om eenvormige voorwaarden te waarborgen voor de uitvoering van de desbetreffende bepalingen van deze richtlijn, moeten aan de Commissie uitvoeringsbevoegdheden worden toegekend. De onderzoeksprocedure moet worden gebruikt voor het vaststellen van de technische specificaties voor de toegankelijkheidseisen, voor het vaststellen van de methodiek die lidstaten moeten gebruiken om na te gaan of de betrokken websites en mobiele applicaties aan deze eisen voldoen, en voor het vaststellen van de regeling aan de hand waarvan de lidstaten aan de Commissie over het resultaat van de toetsing rapporteren. Voor het vaststellen van de uitvoeringshandelingen die voorzien in een modelverklaring inzake toegankelijkheid moet de raadplegingsprocedure worden gevolgd, waarbij de aard en de werkingssfeer van de uit deze richtlijn voortvloeiende verplichtingen onverlet worden gelaten, en die moet dienen om de toepassing van de daarin neergelegde regels te vergemakkelijken. Die bevoegdheden moeten worden uitgeoefend in overeenstemming met Verordening (EU) nr. 182/2011 van het Europees Parlement en de Raad (11).

Daar de doelstelling van deze richtlijn, namelijk de totstandbrenging van een geharmoniseerde markt voor de toegankelijkheid van de websites en mobiele applicaties van overheidsinstanties, niet voldoende door de lidstaten kan worden verwezenlijkt omdat zulks de harmonisatie vereist van een veelheid van verschillende voorschriften die thans in hun rechtsstelsels bestaan, maar beter door de Unie kan worden verwezenlijkt, kan de Unie, overeenkomstig het in artikel 5 van het Verdrag betreffende de Europese Unie neergelegde subsidiariteitsbeginsel, maatregelen nemen. Overeenkomstig het in hetzelfde artikel neergelegde evenredigheidsbeginsel, gaat deze richtlijn niet verder dan nodig is om deze doelstelling te verwezenlijken,

websites en mobiele applicaties van publieke omroepen of hun dochterondernemingen en van andere lichamen of hun dochterondernemingen die een publieke omroeptaak vervullen;

websites en mobiele applicaties van ngo's die geen diensten verstrekken die essentieel zijn voor het publiek, noch diensten die specifiek gericht zijn op de behoeften van, of bedoeld zijn voor, personen met een beperking.

kantoorbestandsformaten die zijn gepubliceerd vóór 23 september 2018, tenzij dergelijke content nodig is voor actieve administratieve processen met betrekking tot de door de betrokken overheidsinstantie vervulde taken;

vooraf opgenomen, op tijd gebaseerde media die zijn gepubliceerd vóór 23 september 2020;

live uitgezonden, op tijd gebaseerde media;

onlinekaarten en -karteringsdiensten, voor zover essentiële informatie op een toegankelijke, digitale wijze wordt verstrekt in het geval van voor navigatie bestemde kaarten;

van derden afkomstige content die niet door de betrokken overheidsinstantie wordt gefinancierd of ontwikkeld en evenmin onder haar gezag staat;

reproducties van stukken uit erfgoedcollecties die niet volledig toegankelijk kunnen worden gemaakt omwille van:

content van extra- en intranetten, te weten websites die enkel beschikbaar zijn voor een beperkt aantal personen, en niet voor het algemene publiek als zodanig, die is gepubliceerd vóór 23 september 2019, tot dergelijke websites een ingrijpende herziening ondergaan;

content van websites en mobiele applicaties die als archieven kunnen worden aangemerkt, wat betekent dat zij enkel content bevatten die niet noodzakelijk is voor actieve administratieve processen en die niet wordt bijgewerkt of aangepast na 23 september 2019.

de omvang, de middelen en de aard van de betrokken overheidsinstantie, en

de geraamde kosten en baten voor de betrokken overheidsinstantie in verhouding tot de geraamde voordelen voor personen met een beperking, rekening houdend met de frequentie en de duur van het gebruik van de specifieke website of mobiele applicatie.

een toelichting over de delen van de content die niet toegankelijk zijn, de redenen daarvoor, en in voorkomend geval, de toegankelijke alternatieven waarin is voorzien;

een beschrijving van, en een link naar, een feedbackmechanisme dat elke persoon in staat stelt bij de betrokken overheidsinstantie melding te maken van eventuele niet-naleving op haar website of mobiele applicatie van de in artikel 4 omschreven toegankelijkheidseisen, en om de uit hoofde van artikelen 1, lid 4, en artikel 5 uitgesloten informatie op te vragen, en

een link naar de in artikel 9 omschreven handhavingsprocedure, die kan worden toegepast in geval van een onbevredigend antwoord op de melding of het verzoek.

de toezichtsfrequentie, evenals het nemen van steekproeven van de websites en mobiele applicaties die aan toezicht dienen te worden onderworpen;

wat websites betreft, de steekproefname van webpagina's en van de content van die pagina's;

wat mobiele applicaties betreft, de te testen content, rekening houdend met het tijdstip van de eerste publicatie van de applicatie en van latere actualiseringen van de functies;

de beschrijving van de wijze waarop de naleving of niet-naleving van de in artikel 4 omschreven toegankelijkheidseisen op afdoende wijze kan worden aangetoond, met waar passend rechtstreekse verwijzingen naar de desbetreffende beschrijvingen in de geharmoniseerde norm of, bij ontstentenis daarvan, in de in artikel 6, lid 2, bedoelde technische specificaties, of in de in artikel 6, lid 3, bedoelde Europese norm;

indien tekortkomingen zijn vastgesteld, een mechanisme om gegevens en informatie te verstrekken over de naleving van de in artikel 4 omschreven toegankelijkheidseisen, in een formaat dat het overheidsinstanties mogelijk maakt die tekortkomingen te verhelpen, en

passende regelingen, waaronder indien noodzakelijk voorbeelden en advies voor automatische, manuele en gebruiksvriendelijkheidstesten, in combinatie met de steekproefinstellingen, op een wijze die verenigbaar is met de frequentie van het toezicht en de rapportage.

een beschrijving van de door de lidstaten ingestelde mechanismen voor de raadpleging van relevante belanghebbenden inzake de toegankelijkheid van websites en mobiele applicaties;

procedures ter bekendmaking van eventuele ontwikkelingen in het toegankelijkheidsbeleid in verband met websites en mobiele applicaties;

ervaringen en bevindingen die voortvloeien uit de tenuitvoerlegging van de regels inzake conformiteit met de in artikel 4 omschreven toegankelijkheidseisen, en

informatie over opleidings- en bewustmakingsactiviteiten.

op websites van overheidsinstanties die niet zijn gepubliceerd vóór 23 september 2018: met ingang van 23 september 2019;

op websites van overheidsinstanties die niet onder a) vallen: met ingang van 23 september 2020;

op mobiele applicaties van overheidsinstanties: met ingang van 23 juni 2021.