Geen tijd te verliezen met Europees leger - Hoofdinhoud
‘Niet meer van deze tijd’, zei Donald Trump onlangs over de Navo. Ook trok hij de kern van het bondgenootschap in twijfel, namelijk dat lidstaten elkaar te allen tijde beschermen. Eerder meende hij al dat de Amerikaanse troepen in Europa zouden moeten worden teruggetrokken. Nu Trump is gekozen tot president, moet blijken of hij echt zegt wat hij doet en doet wat hij zegt. Als dat zo is, heeft dat grote gevolgen. De Amerikaanse veiligheidsparaplu boven Europa wordt dan ingeklapt. Natuurlijk zal de Europese Unie ook dan blijven samenwerken met de VS. Maar het betekent vooral dat de EU-lidstaten meer op zichzelf zijn aangewezen.
Tot nog toe hebben de Europese landen flink geprofiteerd van de Amerikaanse veiligheidsgarantie. We zijn verzekerd van een zeer sterke bondgenoot, die ons kan én zal bijstaan, mocht het ooit zover komen. Met een Russische beer die steeds harder gromt is dat een fijne gedachte. Poetin heeft zijn ware aard al vaak genoeg getoond. Zo viel hij Georgië binnen en annexeerde hij de Krim. In Syrië bombardeert de Russische luchtmacht zelfs scholen, hulpkonvooien en ziekenhuizen. Ondertussen houdt Rusland grootschalige, vaak onaangekondigde, militaire oefeningen aan de grens met de Baltische staten.
Door Trumps’ uitspraken wankelt de onderlinge bijstand van de Navo-lidstaten. Daarmee staat de deur op een kier voor Poetin. De EU kan daarom geen afwachtende houding aannemen. We zullen ons moeten herbezinnen op ons buitenlands beleid. Om een rol te spelen op het wereldtoneel hebben we een effectieve Europese krijgsmacht nodig. Diplomatie is alleen geloofwaardig wanneer dat wordt geruggesteund door een robuust militair apparaat.
De afgelopen jaren zijn we al vaker met de neus op de feiten gedrukt. ISIS zaait dood en verderf in Syrië en Irak, staten in Afrika vallen uiteen en er waren terroristische aanslagen in Europese steden. Sommige Europese leiders zijn daardoor de noodzaak van een betere verdediging gaan inzien. Afgelopen maandag is nogmaals de intentie uitgesproken voor verdergaande Europese defensiesamenwerking. Eerder al lanceerde de Hoge Vertegenwoordiger van de EU, Federica Mogherini, een nieuwe veiligheidsstrategie, terwijl Frankrijk en Duitsland een plan presenteerde voor een kerngroep voor Europese defensie. De Duitse minister van defensie, Ursula von der Leyen, heeft bovendien onomwonden gezegd dat zij een Europees leger nastreeft. De ambitie is er, het wordt nu tijd om de daad bij het woord te voegen.
In Nederland pleiten partijen als VVD en CDA vooralsnog alleen voor investeren in defensie, na jarenlang flink te hebben bezuinigd. Het getuigt van weinig realisme dat zij blijven weglopen voor Europese defensiesamenwerking. D66 wil dat de defensie-uitgaven toegroeien naar het Europees gemiddelde. Maar alleen op voorwaarde dat we Europees ook op militair gebied de handen ineenslaan. Het wordt tijd dat VVD en CDA dit ook gaan inzien.
Op dit moment willen de verschillende Europese krijgsmachten nog steeds alles zelf doen. Dat is niet efficiënt, noch effectief. Door samenvoeging heb je uiteindelijk meer slagkracht. Nederland kan als voorloper op het gebied van defensiesamenwerking daarbij het goede voorbeeld geven. Zo zijn de Duitse en Nederlandse landmacht vergaand geïntegreerd en hebben Nederland en België plannen om samen nieuwe marineschepen aan te schaffen.
De verkiezing van de nieuwe president van de Verenigde Staten leidt tot veel onzekerheden. Stil blijven staan en niets doen is daarop geen antwoord. We moeten vooruit kijken. We moeten de samenwerking zoeken met onze Europese partners. Het is de hoogste tijd voor een Europese krijgsmacht.