Export controle herziening hard nodig - Hoofdinhoud

D66-Europarlementariër Marietje Schaake is blij dat de Europese Commissie eindelijk een voorstel heeft uitgebracht om het Europees export controle regime te herzien voor goederen die zowel een militair als civiel gebruik hebben. Systemen die kunnen gebruikt worden voor het hacken en bespioneren van mobiele telefoons en computers zullen ook onder het voorstel vallen.

Schaake: "We vragen al heel lang om deze herziening van de wetgeving. We hebben heldere export controle regels nodig om te zorgen dat strategische en gevaarlijke items niet in de verkeerde handen vallen. Europese producten moeten niet kunnen worden gebruikt tegen de EU voor cyberaanvallen, bedrijfsspionage, of om mensenrechten te schenden in het buitenland. Ik heb altijd gepleit voor respect voor mensenrechten als een criterium voor exportvergunningen en ik ben blij dat de Europese Commissie daar gehoor aan geeft."

Nationale autoriteiten

Een cruciaal aspect van hoe deze wetgeving wordt toegepast is hoe de lidstaten een aanvraag voor een exportvergunning behandelen. Schaake: "In het verleden hebben we te vaak gezien dat gevaarlijke software is geëxporteerd naar landen met een zeer slechte track record op het gebied van mensenrechten. Nationale export controle autoriteiten knijpen te vaak een oogje dicht, ze moeten hun verantwoordelijkheid serieuzer nemen."

Vorig jaar werd bekend dat het Italiaanse spyware bedrijf Hacking Team producten heeft verkocht aan Bahrein, Marokko en Oezbekistan, waar ze zijn gebruikt om journalisten en mensenrechtenactivisten te bespioneren. Schaake: "Door de export controle criteria, transparantie en het delen van informatie te versterken kunnen we zorgen dat de lidstaten een betere controle uitvoeren."

Veiligheidsonderzoek

Het is belangrijk dat export controle regimes gericht zijn en niet de verkeerde items tegenhouden. Schaake: "De snelle veranderingen in technologie vereisen modern en flexibel beleid. We moeten zorgen dat legitiem veiligheidsonderzoek of de export van producten die juist activisten kunnen beschermen tegen cyberaanvallen niet wordt verhinderd. Door alle belanghebbenden te betrekken, zowel uit het maatschappelijk middenveld als uit het bedrijfsleven, moeten we zorgen dat de definities in de wet helder en specifiek zijn."

Uitzondering encryptie

Het herzieningsproces is niet alleen een kans om nieuwe producten te controleren, maar ook om andere producten juist uit te zonderen. Schaake: "Hoewel de Commissie positieve stappen zet om de export van encryptie producten te faciliteren, kunnen we meer doen. Het is de vraag of cryptografie nog op de export controle lijsten moet staan, voor mij is het antwoord in elk geval duidelijk nee."

Nu de Europese Commissie een voorstel heeft gedaan, moeten zowel het Europees Parlement als de Lidstaten zich erover buigen. Hierna komen er onderhandelingen tussen de drie instituties om tot een uiteindelijke wet te komen.

Een interactieve timeline over export controle van gevaarlijke software vindt u hier.

Het debat in het Europees Parlement over Hacking Team vindt u hier.

Vorig jaar organiseerde Schaake een bijeenkomst met cybersecurity onderzoekers (video).

In 2015 nam het Europees Parlement een resolutie van Schaake aan over de impact van spionage en hacking software op mensenrechten in derde landen.