34534 - Initiatiefvoorstel Klimaatwet

Dit wetsvoorstel werd op 12 september 2016 aanhangig gemaakt door de Tweede Kamerleden Klaver (GroenLinks)¹ en Samsom (PvdA)² en werd laatstelijk verdedigd door de Tweede Kamerleden Klaver, Asscher (PvdA)³, Beckerman (SP)⁴, Jetten (D66)⁵, Dik-Faber (CU)⁶, Geleijnse (50PLUS)⁷, Mulder en Yeşilgöz-Zegerius (VVD)⁸.

Dit voorstel is gebaseerd op de overweging, dat het wenselijk is doelstellingen voor Nederland te formuleren voor het terugdringen van de Nederlandse emissies van broeikasgassen en een wettelijk kader te scheppen voor het ontwikkelen van beleid hiervoor ter invulling van de eigenstandige verantwoordelijkheid die Nederland heeft om de mondiale stijging van temperatuur en de verandering van het klimaat te beperken, en dat het wenselijk is de bindende verplichtingen die Nederland met de op 12 december 2015 te Parijs tot stand gekomen Overeenkomst van Parijs is aangegaan in te vullen.

Voorstel van wet van de leden Klaver, Asscher, Beckerman, Jetten, Dik-Faber, Yesilgöz-Zegerius, Agnes Mulder en Geleijnse houdende een kader voor het ontwikkelen van beleid gericht op onomkeerbaar en stapsgewijs terugdringen van de Nederlandse emissies van broeikasgassen teneinde wereldwijde opwarming van de aarde en de verandering van het klimaat te beperken (Klimaatwet)

Van deze pagina bestaat een uitgebreide versie met het inleidende gedeelte van de memorie van toelichting, alle documenten in dit dossier, een overzicht van door dit wetsvoorstel gewijzigde wetten, een overzicht van Kamerleden en bewindslieden die bij de behandeling van dit dossier het woord hebben gevoerd en een overzicht van verwante dossiers.

• 1. 

  Jesse Klaver (1986) is sinds 17 juni 2010 Tweede Kamerlid. Tot 27 oktober 2023 was dat voor GroenLinks en sindsdien is hij lid van de Tweede Kamerfractie van GroenLinks-PvdA. Van 27 oktober 2023 tot 6 december 2023 was hij voorzitter van de gezamenlijke fracties van PvdA en GroenLinks en eerder (sinds 12 mei 2015) fractievoorzitter en politiek leider van GroenLinks. Bij de verkiezingen van 2017 en 2021 was hij lijsttrekker van GroenLinks. Jesse Klaver is sedert 17 juni 2010 lid van de Tweede Kamer. Hij was voorzitter van CNV-jongeren en was eerder voorzitter van DWARS, de jongerenorganisatie van GroenLinks. Hij is woordvoerder Europese zaken van de GL-PvdA-fractie en voorzitter van de vaste commissie voor Buitenlandse Zaken.
   
• 2. 

  Uit de milieubeweging afkomstige politiek leider van de PvdA in de periode 2012-2017. Was campagneleider bij Greenpeace en directeur van een 'groen' energiebedrijf en stapte in 2003 over naar de politiek. Met Dijsselbloem en Depla één van de drie 'rode' ingenieurs in de fractie. Als Kamerlid woordvoerder duurzaamheid en later asielbeleid. Nadat hij begin 2012 via een interne verkiezing Job Cohen was opgevolgd, leidde hij zijn partij naar nieuwe regeringsdeelname in het kabinet-Rutte II. Werkte goed samen met premier Rutte en droeg sterk bij aan veel beleidsresultaten van dat kabinet, maar kon neergang van zijn partij niet keren. Nadat hij eind 2016 de strijd om het lijsttrekkerschap van Lodewijk Asscher had verloren, verliet hij de Nederlandse politiek. Stond bekend als slim, inventief, dossiertijger en vasthoudend debater. In 2019-2024 was hij kabinetschef van de Nederlandse eurocommissaris en nu voorzitter van de Raad van Commissarissen van de Gasunie.
   
• 3. 

  Lodewijk Asscher (1974) was van 23 maart 2017 tot 31 maart 2021 lid van de Tweede Kamer voor de PvdA. Tot 14 januari 2021 was hij tevens fractievoorzitter, totdat hij die functie neerlegde vanwege zijn vertrek als beoogd lijsttrekker. Van 5 november 2012 tot 26 oktober 2017 was de heer Asscher vicepremier en minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in het kabinet-Rutte II. Hij was in 2006-2012 wethouder van Amsterdam (sinds 2010 was hij belast met financiën, onderwijs en jeugdbeleid). Eerder deed hij onderzoek naar communicatiegrondrechten. In 2010 was hij enige maanden waarnemend burgemeester van Amsterdam. Sinds maart 2022 is hij consultant bij organisatiebureau Van der Bunt.
   
• 4. 

  Sandra Beckerman (1983) is sinds 23 maart 2017 lid van de Tweede Kamerfractie van de SP. Zij is gepromoveerd archeoloog en was op dat vakgebied docent aan de Rijksuniversiteit Groningen. Verder was zij fractievoorzitter van de SP in de Provinciale Staten van Groningen. In de Tweede Kamer houdt mevrouw Beckerman zich bezig met wonen, economie, klimaat, milieu, gaswinning, landbouw, onderwijs, cultuur
   
• 5. 

  Rob Jetten (1987) is sinds 23 november 2023 voorzitter van de D66-fractie in de Tweede Kamer. Hij is sinds 6 december 2023 Tweede Kamerlid. Daarvoor was hij dat van 23 maart 2017 tot 10 januari 2022. Van 9 oktober 2018 tot 8 maart 2021 en van 25 mei tot 28 september 2021 was hij eveneens voorzitter van D66 in de Tweede Kamer. Van 10 januari 2022 tot 2 juli 2024 was de heer Jetten minister voor Klimaat en Energie in het kabinet-Rutte IV en van 12 januari tot 2 juli 2024 tevens vicepremier. Eerder was de heer Jetten gemeenteraadslid (fractievoorzitter) in Nijmegen en voorzitter van de Jonge Democraten. Hij werkte bij ProRail als regiomanager bouwmanagement in Noord-Oost Nederland. Bij de verkiezingen van 2017 en 2023 was hij lijsttrekker.
   
• 6. 

  Toegewijde politica van de ChristenUnie, betrokken op mens en natuur, die achtenhalf jaar Tweede Kamerlid was. Was werkzaam als freelance kunsthistorica en begon haar politieke loopbaan als raadslid in Veenendaal en lid van Provinciale Staten in Utrecht. In de Tweede Kamer woordvoerster landbouw, natuur, water, milieu en klimaat, wonen en ruimtelijke ordening, cultuur, zorg, preventie en medische ethiek. Volksvertegenwoordigster in de volle betekenis van het woord, die werkbezoeken nog belangrijker vond dan de vele debatten waaraan zij deelnam. Zette zich - geregeld met succes - in voor concrete doelen, zoals het invoeren van statiegeld om afval te beperken. Ging na haar Kamerlidmaatschap theologie studeren.
   
• 7. 

  In Zeeland geboren Tweede Kamerlid. Was van 7 november 2018 tot 27 februari 2019 en van 12 maart tot 27 juni 2019 vervanger van Léonie Sazias in de fractie van 50PLUS. Daarvoor ambtelijk secretaris van de 50PLUS-Tweede Kamerfractie. Eerder werkte hij bij een zorgverzekeraar, op het CDA-partijbureau en was hij voorlichter van de CDA-Tweede Kamerfractie en van de directie van de Haagse vervoersmaatschappij HTM. Was tevens voor het CDA raadslid in Borsele. Begon zijn loopbaan als eigenaar van een bloemenwinkel. In 2023-2024 was hij ambtelijk secretaris van de groep-Lid Omtzigt en nu is hij politiek assistent van minister Uitermark.
   
• 8. 

  Dilan Yeşilgöz (1977) is sinds 23 november 2023 fractievoorzitter van de VVD in de Tweede Kamer. Sinds 6 december 2023 is zij Tweede Kamerlid. Eerder was zij lid van 23 maart 2017 tot 3 september 2021. Van 10 januari 2022 tot 2 juli 2024 was mevrouw Yesigöz minister van Justitie en Veiligheid in het kabinet-Rutte IV. In het (demissionaire) kabinet-Rutte III was zij van 25 mei 2021 tot 10 januari 2022 staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat. Mevrouw Yeşilgöz was eigenaar/senior adviseur van Bureau DenW in Amsterdam en daar raadslid. Eerder was zij bestuursadviseur veiligheid en zorg van het college van B&W van Amsterdam. Zij was lijsttrekker bij de Tweede Kamerverkiezingen 2023.
   
• 9. 

  Opgewekte D66-afgevaardigde, Tweede Kamerlid in de periode 2017-2021 en eerder gemeenteraadslid in Utrecht. Was werkzaam op het gebied van de digitale media en later zelfstandig digitaal publicist over duurzaamheid. In de Tweede Kamer hield hij zich bezig met wegen en mobiliteit, scheepvaart, waterkwaliteit en waterveiligheid, vaak in relatie tot de energietransitie, duurzaamheid en het klimaatbeleid.
   
• 10. 

  Tom van der Lee (1964) is sinds 23 maart 2017 Tweede Kamerlid. Tot 27 oktober 2023 was dat voor GroenLinks en sindsdien maakt hij deel uit van de Tweede Kamerfractie van GroenLinks-PvdA. Hij was hoofd voorlichting en politiek strateeg van GroenLinks en in die functie adviseur van Paul Rosenmöller en Femke Halsema. In 2009 werd hij campagne-directeur bij Oxfam Novib. De heer Van der Lee was voorzitter van de parlementaire enquêtecommissie Aardgaswinning Groningen. Hij is financieel woordvoerder van de fractie van GroenLinks-PvdA.
   
• 11. 

  Lammert van Raan (1962) was van 23 maart 2017 tot 6 december 2023 lid van de Tweede Kamerfractie van de PvdD (Partij voor de Dieren). Hij was werkzaam op het gebied van ICT en docent economie en management en organisatiekunde. De heer Van Raan was verder duo-raadslid in Amsterdam, bestuurslid van het waterschap Amstel, Gooi en Vecht en lid van Provinciale Staten van Noord-Holland. De heer Van Raan hield zich in de Tweede Kamer onder andere bezig met financiën, klimaat, energie, luchtvaart en ICT en privacy. Verder was hij lid van de enquêtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening.
   
• 12. 

  Jaco Geurts (1970) was van 20 september 2012 tot 10 mei 2023 Tweede Kamerlid voor het CDA. Hij was eigenaar van een varkenshouderij in Kootwijkerbroek. Tevens was hij fractievoorzitter van het CDA in de gemeenteraad van Barneveld. De heer Geurts was als Kamerlid woordvoerder infrastructuur, ruimtelijke ordening en Omgevingswet en eerder van landbouw. Van juni 2019 tot januari 2022 was hij fractiesecretaris en in 2022 werd hij voorzitter van de vaste commissie voor Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Was in 2023-2024 waarnemend burgemeester van Maasdriel en in 2025 werd hij dat in Culemborg.
   
• 13. 

  Frank Futselaar (1979) was in de periode 2017-2021 Tweede Kamerlid voor de SP. In 2023 verving hij tijdelijk Jasper van Dijk. Na beleidsmedewerker bij de Europese fractie te zijn geweest was hij onder meer docent politiek en cultuur bij Saxion Hogeschool. Was voorts was hij lid van Provinciale Staten van Overijssel en gemeenteraadslid in Zwolle. Als Kamerlid hield de heer Futselaar zich onder meer bezig met natuur, buitenlandse zaken en defensie.
   
• 14. 

  Als historicus opgeleide VVD'er die met onderbreking van een half jaar tussen 2014 en 2021 in de Tweede Kamer zat. Was geruime tijd beleidsmedewerker bij diverse gemeenten, waaronder Eindhoven en Arnhem en in 2010-2014 eigenaar van een eigen adviesbureau. Daanaast was hij fractievoorzitter van de VVD in de gemeenteraad van Nijmegen. Hield zich als Tweede Kamerlid met uiteenlopende zaken bezig, zoals de Omgevingswet, drugs en voedselkwaliteit, maar kreeg vooral in de periode 2020-2021 bekendheid als 'coronawoordvoerder' van zijn fractie. Was toen ook de woordvoerder zorg, waaronder de Zorgverzekeringswet, zorgtoeslag en het gezondheidstoezicht vielen. Van februari 2019 tot maart 2021 was hij tevens voorzitter van de commissie voor Europese Zaken, waardoor hij nauw betrokken was bij de (toen) aanstaande brexit en de gevolgen voor Nederland.
   
• 15. 

  Alexander Kops (1984) is sinds 23 maart 2017 lid van de Tweede Kamerfractie van de PVV. In 2014-2017 was hij Eerste Kamerlid. De heer Kops was leraar Duits in Leiderdorp en daarna medewerker van de PVV-delegatie in het Europees Parlement. In de Eerste Kamer hield hij zich bezig met buitenlands beleid, Europa en milieu, ruimtelijke ordening en infrastructuur. Als Tweede Kamerlid is de heer Kops woordvoerder energie, Groningen, klimaat en medisch-ethische kwesties.
   
• 16. 

  Chris Stoffer (1974) is sinds 11 april 2018 lid van de Tweede Kamerfractie van de SGP en sinds 5 september 2023 fractievoorzitter. Sinds augustus 2023 is hij politiek leider van de SGP. De heer Stoffer was directeur netwerkmanagement bij Rijkswaterstaat, een organisatie waar hij daarvoor diverse functies bekleedde. Daarnaast was hij raadslid (fractievoorzitter) in de gemeente Nunspeet. Als Kamerlid houdt hij zich onder meer bezig met het algemene regeringsbeleid, buitenlandse zaken, onderwijs, cultuur, jeugd, infrastructuur en waterstaat, fiscale zaken en digitalisering.
   
• 17. 

  Eppo Bruins (1969) is sinds 2 juli 2024 namens NSC minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in het kabinet-Schoof. Hij maakte vijf jaar deel uit van de Tweede Kamerfractie van de ChristenUnie. Was voor hij Kamerlid werd directeur van de Technologiestichting STW, voorzitter van ForumC, het christelijk forum voor geloof, wetenschap en samenleving, en tot 2016, hoofdredacteur van het blad van het wetenschappelijk instituut van de ChristenUnie. In de Kamer was de heer Bruins woordvoerder financiën, economische zaken, sociale zaken, onderwijs en luchtvaart. Na zijn Kamerlidmaatschap onder meer zelfstandig adviseur en voorzitter van Adviesraad voor Wetenschap, Technologie en Innovatie.
   
• 18. 

  Groningse bestuurder en vier jaar Tweede Kamerlid voor de PvdA. Begon zijn beroepsleven als bijrijder op een maaitractor bij een waterschap en was daarna ziekenverzorger en vakbondsbestuurder. In 2011 en 2015 lijsttrekker van de PvdA bij de Statenverkiezingen en in 2009-2015 gedeputeerde in Groningen. Was vervolgens directeur van een werkvoorzieningschap. In de Tweede Kamer hield hij zich bezig met economische zaken, klimaat, landbouw, natuur en voedselkwaliteit. Bevlogen en ongepolijste politicus.
   
• 19. 

  Thierry Baudet (1983) was van 23 maart 2017 tot 13 januari 2025 fractievoorzitter van Forum voor Democratie (FVD) in de Tweede Kamer. De rechtsfilosoof Baudet is publicist, journalist en opiniemaker. Hij was oprichter-directeur van Popup University en voorzitter van de denktank Forum voor Democratie en daarna partijvoorzitter. Als eurokritische denker was hij betrokken bij Burgerforum EU en bij de campagne voor een raadgevend referendum over het EU-associatieverdrag met Oekraïne. Van 6 februari tot 29 maart 2023 was hij tevens Statenlid in Noord-Holland.
   
• 20. 

  Eric Wiebes (1963) was van 26 oktober 2017 tot 15 januari 2021 minister van Economische Zaken en Klimaat in het kabinet-Rutte III. Daarvoor was hij van 4 februari 2014 tot 26 oktober 2017 staatssecretaris van Financiën in het kabinet-Rutte II. In 2010-2014 was de heer Wiebes namens de VVD wethouder van onder meer verkeer en vervoer van Amsterdam. Eerder werkte hij in het bedrijfsleven en bij het ministerie van Economische Zaken. Daar was hij onder meer plaatsvervangend secretaris-generaal.
   
• 21. 

  Gom van Strien (1951) is sinds 7 juni 2011 Eerste Kamerlid voor de PVV. Hij was directeur van de faculteit diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht en algemeen directeur van Universiteit Utrecht Holding BV. Hij is voorzitter van de Eerste Kamercommissie voor de Verzoekschriften. De heer Van Strien is financieel woordvoerder van de PVV-fractie. In november 2023 was hij twee dagen 'verkenner' in de kabinetsformatie.
   
• 22. 

  Henk Pijlman (1955) was van 9 juni 2015 tot 13 juni 2023 Eerste Kamerlid voor D66. Hij was tien jaar wethouder van onder meer onderwijs en sport in Groningen en was tussen 2000 en 2020 bestuurder van de Hanzehogeschool in die stad. Hij vervult verder functies op cultuur en onderwijskundig gebied. De heer Pijlman hield zich in de Eerste Kamer onder meer bezig met onderwijs, cultuur, woningmarkt, energie en landbouw en natuur.
   
• 23. 

  Peter Ester (1953-2022) was van 7 juni 2011 tot zijn overlijden op 11 december 2022 Eerste Kamerlid voor de ChristenUnie. Hij was lector arbeidsmarktvraagstukken en innovatief ondernemerschap aan de Hogeschool Rotterdam. Daarvoor was hij onder meer hoogleraar sociologie in Tilburg, directeur van onderzoeksinstituten, gasthoogleraar in de VS en plaatsvervangend kroonlid van de SER. In de Eerste Kamer hield hij zich bezig met sociale zaken en werkgelegenheid, financiën en Koninkrijksrelaties.
   
• 24. 

  Peter Schalk (1961) is sinds 9 juni 2015 Eerste Kamerlid voor de SGP. Tevens is hij fractievoorzitter. De heer Schalk was vijfentwintig jaar bestuurder (Raad van Bestuur) van de Reformatorisch Maatschappelijke Unie, een belangenorganisatie voor werknemers, werkgevers en zelfstandigen die Bijbelse principes als uitgangspunt voor haar activiteiten heeft. Daarvoor werkte hij in het onderwijs.
   
• 25. 

  Politicus die ruim een halve eeuw actief was op vele fronten en bij meerdere partijen, vanaf 2011 bij 50PLUS. Begon bij de PvdA-jongeren, werd voorman van Nieuw Links en was later Eerste Kamerlid voor die partij. Was jarenlang programmamaker bij de VARA en lange tijd een prominent partijbestuurder van de PvdA. Stapte later uit die partij en richtte de lokale partij Leefbaar Hilversum op, die succesvol was bij de gemeenteraadsverkiezingen, waarna hij in 2001 wethouder werd. Medeoprichter van Leefbaar Nederland, waarvan hij ook voorzitter werd. Haalde Pim Fortuyn in de politiek. Na mislukte pogingen een nieuwe partij op te richten, keerde hij in 2011 terug in het politieke centrum als medeoprichter van 50PLUS. Was als voorzitter naast Henk Krol voorman van die partij en acht jaar Eerste Kamerlid. Schaker, die wist hoe in Hilversum en Den Haag 'de hazen liepen' en volop gebruikmaakte van die kennis.
   
• 26. 

  Mary Fiers (1968) is sinds 13 juni 2023 lid van de gezamenlijke PvdA/GroenLinks-fractie in de Eerste Kamer. Zij was sinds 12 oktober 2021 lid van de PvdA-Eerste Kamerfractie. Eerder was zij dat van 3 april 2018 tot 11 juni 2019. Zij was daarvoor zeven jaar wethouder (van onder meer wonen en ruimtelijke ordening) van Eindhoven en is directeur Groen Ontwikkelfonds Brabant. Mevrouw Fiers was eerder lange tijd werkzaam op de operatie-afdeling van het Máxima Medisch Centrum in Veldhoven en als leidinggevende in de verslavingszorg in Brabant. Als Kamerlid houdt zich bezig met binnenlandse zaken
   
• 27. 

  Politicoloog en docent, die anderhalf jaar voor GroenLinks lid van de Eerste Kamer was. Promoveerde aan de Vrije Universiteit in Amsterdam op een proefschrift over politieke partijen en de EU en is als docent bestuur en beleid verbonden aan de Universiteit Utrecht. Van 2003 tot en met 2011 was hij Statenlid in Noord-Holland, waarvan de laatste vier jaar fractievoorzitter. Medeauteur van een boek over het provinciaal bestuur. Als Eerste Kamerlid hield hij zich met name bezig met klimaat, landbouw, natuur, belastingen en energie.
   
• 28. 

  SP-Eerste Kamerlid in twee perioden, eerst in 2007-2015 en daarna in 2018-2019. Docent economie aan de Universiteit van Amsterdam en directeur van de masteropleiding aan deze universiteit en een internationaal erkend Marx-expert. Schreef een handzame samenvatting van Das Kapital. In de Eerste Kamer was hij woordvoerder financiën en economische zaken en in debatten daarover hield hij altijd gedegen, wetenschappelijk onderbouwde bijdragen, vaak gebruikmakend van cijfers en tabellen.
   
• 29. 

  Tanja Klip (1954) is sinds 12 juli 2016 lid van VVD-fractie in de Eerste Kamer. Vanaf 14 januari 2025 is zij fractievoorzitter. Zij was in 2013-2021 dijkgraaf van het waterschap Vallei en Veluwe en was daarvoor onder meer wethouder in Coevorden en gedeputeerde in Drenthe. Mevrouw Klip is opgeleid als kunsthistorica en werkte onder meer bij het Noord-Brabants Museum. Als Eerste Kamerlid voert zij onder meer het woord over energie/mijnbouw, klimaat, waterstaat en infrastructuur.
   
• 30. 

  Christine Teunissen (1985) is sinds 31 maart 2021 lid van de Tweede Kamerfractie van de Partij voor de Dieren. Daarvoor was zij van 12 maart 2019 tot 31 maart 2021 Eerste Kamerlid. Eerder was zij dat van 9 juni 2015 tot 11 oktober 2018. In 2018 verving zij tijdelijk Marianne Thieme als Tweede Kamerlid. Mevrouw Teunissen was persvoorlichter van de Tweede Kamerfractie van de Partij voor de Dieren en een half jaar medewerker van de Eerste Kamerfractie. Verder was zij gemeenteraadslid (fractievoorzitter) in Den Haag. Als Kamerlid houdt zij zich onder meer bezig met klimaat, economie, biodiversiteit, vrijhandelsverdragen, ontwikkelingssamenwerking, buitenlandse zaken, Europese zaken, defensie en onderwijs. Tijdens het verlof van Esther Ouwehand (2022-2023) was zij fractievoorzitter.
   
• 31. 

  Joop Atsma (1956) was van 9 juni 2015 tot 13 juni 2023 Eerste Kamerlid voor het CDA. Hij was van 14 oktober 2010 tot 5 november 2012 staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu in het kabinet-Rutte I. Van 19 mei 1998 tot 14 oktober 2010 was hij Tweede Kamerlid. De heer Atsma was eigenaar van een pers- en publiciteitsbureau en was 12 jaar voorzitter van de KNWU (Koninklijke Nederlandse Wielrenunie). Daarnaast was hij lid van Provinciale Staten van Friesland. In 2013-2015 was hij voorzitter van het Productschap van Vee en Vlees. In de Tweede Kamer hield de heer Atsma zich bezig met sport, landbouw, voedselkwaliteit, media en de Waddenzee. Hij was voorzitter van de Tweede Kamercommissies voor Verkeer en Waterstaat en voor Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. In de Eerste Kamer hield hij zich onder meer bezig met milieu, klimaat en cultuur en was hij eerste ondervoorzitter.
   
• 32. 

  Fries Eerste Kamerlid voor de Onafhankelijke Senaatsfractie en in perioden (eerst acht jaar en later nog eens vier jaar) een eenling in de Senaat. Hield zich dan ook met uiteenlopende onderwerpen bezig, waarbij Europa, maar ook onderwijs, cultuur en de Antillen zijn speciale belangstelling hadden. Lid en voorzitter zijnde van de Fryske Nasjonale Partij, een partij waarvoor hij in de Staten van Fryslân zat, kwam hij tevens op voor de Friese taal en cultuur. Hij was als leraar economie, conrector en lid van de Centrale Directie van het Dockingacollege in Dokkum lange tijd werkzaam in het onderwijs.