Verder investeren in gelijke kansen onderwijs

Vandaag mocht ik op drie plekken in het land het nieuwe jaar aftrappen. Op drie verschillende onderwijsinstellingen (mbo, hbo en universiteit) sprak ik over hét onderwijsthema: het bieden van gelijke kansen. Ik heb tijdens deze tour maatregelen aangekondigd om te stimuleren dat kinderen van laagopgeleide ouders dezelfde kansen krijgen als hun leeftijdsgenoten met ouders die wel hebben gestudeerd.

Ons onderwijs is van oudsher de stuwende kracht achter emancipatie. In 1960 was nog maar twee procent van de bevolking hoger opgeleid. Nu is dat 45 procent. Het is belangrijk om die vooruitgang steeds te blijven toetsen aan het ideaal van gelijke kansen. Zeker als de wereld voortdurend in beweging is. Elke verandering in de maatschappij is voelbaar in de klas, de studiezaal en de praktijkvloer. Als minister heb ik daarom veel aandacht gegeven aan wat het hoger onderwijs moet bieden om jongeren klaar te stomen voor die wereld: stevige persoonlijke vorming, een brede blik en in verbinding staan met de wereld. Maar daaronder moet een stevig fundament liggen van gelijke kansen voor iedereen.

Gelijke kansen staan onder druk: de onderwijskansen van kinderen van lager en hoger opgeleide ouders beginnen verder uit elkaar te lopen. De overgang van de basisschool naar de middelbare school verloopt niet gelijk en de verschillen naar sociale afkomst nemen op de middelbare school verder toe. En ook bij de overstap van hbo naar universiteit zijn die verschillen zichtbaar.

Tijdens mijn tour vandaag heb ik daarom drie maatregelen aangekondigd om te stimuleren dat kinderen van laagopgeleide ouders dezelfde kansen krijgen als hun leeftijdsgenoten met ouders die wel hebben gestudeerd. Om de overgang van mbo naar hbo te vergemakkelijken investeert ik €7,5 miljoen in betere overgangen tussen het mbo en het hbo, zodat het voor iedereen die het wil en kan mogelijk wordt om door te studeren aan een hogeschool. Ik wil hier vooral ideeën van studenten zelf bij betrekken- ze weten immers als geen ander wat er beter kan.

Daarnaast wil ik voorkomen dat er onnodige financiële belemmeringen zijn die de studiekeuze beïnvloeden, waardoor getalenteerde kandidaten niet aan een opleiding beginnen. Daarom sta ik niet langer meer toe dat selecterende opleidingen een eigen bijdrage vragen van kandidaten. In het hoger onderwijs mogen namelijke sommige opleidingen selecteren bij de toelating van studenten. Zo moet bij een kunstvak- en medische opleiding studenten laten zien dat zij aanleg en talent voor de opleiding hebben. Maar selectie mag nooit groepen benadelen of kansengelijkheid ondermijnen.

Ook heb ik vandaag bekend gemaakt dat docenten in het hoger onderwijs vanaf vandaag een aanvraag kunnen indienen voor de eerste tien Comeniusbeurzen van €50.000.

De beurzen zullen gaan naar docenten die door middel van onderwijsinnovatie gelijke kansen en ‘inclusief onderwijs' binnen een diverse studentenpopulatie bevorderen. De voorstellen moeten plannen bevatten om te komen tot een onderwijsomgeving die recht doet aan verschillende talenten, leerstijlen en achtergronden van studenten. Een onderwijsgemeenschap waarin alle studenten het gevoel hebben er bij te horen en die ten goede komt aan hun persoonlijke ontwikkeling en studieprestaties.

De drie speeches die ik vandaag hield bij de opening van het MBO-jaar op Lentiz Life College (MBO) in Schiedam, het hogeschooljaar op de Haagse Hogeschool en het academisch jaar aan de VU >

• 1. 

  Talentvolle, nogal serieuze PvdA-politica, die na onderzoeker, beleidsmedewerker en universitair docent te zijn geweest, al snel een gerespecteerd Tweede Kamerlid werd. Hield zich bezig met volksgezondheid, sociale zaken en cultuur en was bij de mislukte formatie van 2003 secondant van partijleider Wouter Bos. In het kabinet-Balkenende IV was zij als staatssecretaris verantwoordelijk voor onder meer medische ethiek, de wmo, zorg, ouderenbeleid en sport. Keerde, na ruim anderhalf jaar rector van de Hogeschool van Amsterdam te zijn geweest, in 2012 in Rutte II terug als minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Voerde het sociaal leenstelsel in. Werd in 2018 hoogleraar in Leiden aan de medische en de governance faculteit. Haar vader overleefde als jongen de Japanse kampen en zij schreef daar een boek over. Was al jong maatschappelijk betrokken.