Bezoek aan Kiev - Hoofdinhoud

Het is twee weken na het referendum, en ik loop met Kateryna over het beroemde Maidan plein in Kiev. Zij raakt niet uitgepraat over haar glorieuze rol bij de opstand, over de stress, de spanning en de slapeloze nachten, en over de tragedie van de honderd slachtoffers, slachtoffers die vielen omdat de toenmalige Oekrainse president weigerde het Associatie Verdrag met de EU te tekenen.

Ik heb heel wat uit te leggen aan haar, en aan de andere deelnemers aan een nationale jongerenconferentie die via Sophie in ’t Veld met succes een D66 spreker zochten. Een echte Senator van een echt bevriende partij kan wel een potje breken, maar goed begrijpen doen ze het toch niet. Kwam het nu door al die geraffineerde Russische propaganda? Moesten de Nederlanders misschien nog wennen aan het nieuwe speelgoed van een referendum? Wat weten ze eigenlijk over Oekraine?

In alle eerlijkheid: niet zo heel veel. Alleen al daarom is het een voorrecht om in korte tijd bijgepraat te worden over verleden, heden en toekomst van dit onrustige land. Over het gecompliceerde verleden, met Kiev als 1500 jaar oude moederstad van hetzelfde Rusland dat onlangs de Krim inlijfde en geluidloos zijn militaire positie in het Oosten van het land blijft versterken. Over het chaotische heden, met een kleine corrupte elite die de politieke en de economische macht nog steeds stevig in handen heeft. En over een onvoorspelbare toekomst, met dubbelzinnige vrienden in het Westen, argwanende buren in het Oosten en Minsk II als achterhaald vredesakkoord.

Kansen zijn er ook. Oekraine, ooit de graanschuur van Europa, zou met steun uit Wageningen die rol gemakkelijk kunnen hervatten, en de arbeidskosten liggen, met academische startsalarissen van een paar honderd euro, inmiddels op Chinese hoogte. Maar de affiche bij de paspoortcontrole op het vliegveld die beoogt omkoping te ontmoedigen (“Het is strafbaar!”) spreekt boekdelen. Veel rechtszekerheid is er niet in dit land, een groot deel van de economie is zwart en de oligarchen laten niet met zich spotten.

En toch, als ik Anna, de energieke voorzitter van de “Europese Jeugd” die de conferentie heeft georganiseerd, vraag welke positie zij over vijf jaar bereikt wil hebben, aarzelt ze geen seconde met haar bemoedigende antwoord: parlementslid! Ze verdient sympathie en steun en heeft die ook hard nodig: van D66 voor haar partij in oprichting, van Europa voor de corruptiebestrijding in haar veelgeplaagde land. De Maidan revolutie was een belangrijke eerste stap, maar wel een op een hele lange weg.

Een onrustig en veelgeplaagd land. Op de valreep van mijn bezoek word ik nog even rondgeleid langs de prachtig gerestaureerde kerken van Kiev door een welbespraakte 70-jarige gids. Ze moppert heel wat af - over haar pensioen, over de huur, over de wegblijvende toeristen - en verlangt terug naar de saaie welvaart onder Breznjew. En het verbaast haar niets dat alle kerken volgestouwd zijn met deemoedige Palmzondagvierders: op de wereldlijke machten van politiek en economie, zegt ze, zijn vele Oekraïners inmiddels wel uitgekeken.