Samen ten strijde tegen ongelijkheid - Hoofdinhoud

In mijn strijd tegen ongelijkheid in het (hoger) onderwijs kan ik altijd vertrouwen op Ron Bormans, voorzitter van de hogeschool Rotterdam. Als er een is die de urgentie van dit probleem onderkent, is hij het wel. Vaak zijn we het ook eens over de analyse van de problemen. Helaas niet altijd over de oplossing.

Een paar weken geleden schreef hij een blog over de Rotterdamse aanpak. Hij constateerde daarin dat de emancipatiefunctie van het hoger onderwijs onder druk staat. Ik deel zijn zorgen daarover. Op dit punt vinden we elkaar blind. Een van de oorzaken waar Bormans de vinger op legt is een stokkende doorstroom. De overgang tussen voorbereidend en hoger onderwijs verloopt niet altijd goed.

Ook met de analyse ben ik het in grote lijnen eens, hoewel ik Bormans’ opvatting over het studievoorschot nuanceer. Volgens hem schrikt het studievoorschot eerstegeneratiestudenten af. Los van de vraag of dat echt zo is, vind ik dat het onderwijs - en dus ook Bormans - samen met mij de belangrijke taak heeft om leenangst bij mbo’ers te voorkomen. In plaats van keer op keer te wijzen op de leenangst moeten we de aanvullende beurs als gift en de soepele aflossingsvoorwaarden onder de aandacht brengen, om de twijfelaars over de streep te trekken!

Waar onze opvattingen verder uiteen lopen, is bij de oplossing. Bormans stelt (in een interview in het AD) voor om mbo-studenten een schakeljaar aan te bieden om de overstap te kunnen maken. Hij vraagt mij om experimenteerruimte en om de basisbeurs (deels) weer in te voeren.

Ik sta niet afwijzend tegenover een schakelprogramma. Ik heb dat ook zelf al eens voorgesteld: waarom organiseren hogescholen geen summerschools voor mbo-studenten waarvan zij verwachten dat ze het moeilijk krijgen in het eerste jaar?

Maar een schakeljáár? Hier raken wij elkaar kwijt. Met een schakeljaar zet je mbo’ers alleen maar op achterstand. Zij moeten dan na vier jaar vmbo en veelal vier jaar mbo nog een jaar extra overbruggen voordat ze toegang krijgen tot het hoger onderwijs. Dat is bepaald geen stimulans om door te stromen.

Ik vind het ook principieel onjuist: door studenten een schakeljaar aan te bieden, leg je het probleem bij hen neer. Zij mogen kiezen: nóg een jaar in de schoolbanken of de arbeidsmarkt op. Ik zou liever zien dat onderwijsinstellingen in mbo en hbo deze studenten naar binnen trekken en hen motiveren om een hbo-studie af te maken. Dan maak je als onderwijsinstelling je rol als emancipatiemotor waar.

Als daar experimenteerruimte voor nodig is, dan ga ik daar graag het gesprek over aan. De uitnodiging naar Bormans is onderweg. En ik weet zeker dat hij die aanneemt.