34412 - Bescherming namen en graden hoger onderwijs

Dit wetsvoorstel werd op 18 februari 2016 ingediend door de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Bussemaker¹.

Dit voorstel is gebaseerd op de overweging, dat het wenselijk is om het misleidend gebruik van de naam universiteit en hogeschool alsmede het ten onrechte verlenen en voeren van graden tegen te gaan; dat het tevens wenselijk is dat ook rechtspersonen voor hoger onderwijs verplicht worden maatschappelijk verantwoordelijkheidsbesef te bevorderen, en in verband hiermee; de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek, de Wet op het onderwijstoezicht en het Wetboek van Strafrecht te wijzigen.

Wijziging van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek, de Wet op het onderwijstoezicht en het Wetboek van Strafrecht, in verband met het tegengaan van misleidend gebruik van de naam universiteit en hogeschool, het onterecht verlenen en voeren van graden, alsmede het bevorderen van maatschappelijk verantwoordelijkheidsbesef door rpho’s (bescherming namen en graden hoger onderwijs)

Van deze pagina bestaat een uitgebreide versie met het inleidende gedeelte van de memorie van toelichting, alle documenten in dit dossier, een overzicht van Internetconsultatiedocumenten en reacties, een overzicht van door dit wetsvoorstel gewijzigde wetten, een overzicht van Kamerleden en bewindslieden die bij de behandeling van dit dossier het woord hebben gevoerd en een overzicht van verwante dossiers.

• 1. 

  Talentvolle, nogal serieuze PvdA-politica, die na onderzoeker, beleidsmedewerker en universitair docent te zijn geweest, al snel een gerespecteerd Tweede Kamerlid werd. Hield zich bezig met volksgezondheid, sociale zaken en cultuur en was bij de mislukte formatie van 2003 secondant van partijleider Wouter Bos. In het kabinet-Balkenende IV was zij als staatssecretaris verantwoordelijk voor onder meer medische ethiek, de wmo, zorg, ouderenbeleid en sport. Keerde, na ruim anderhalf jaar rector van de Hogeschool van Amsterdam te zijn geweest, in 2012 in Rutte II terug als minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Voerde het sociaal leenstelsel in. Werd in 2018 hoogleraar in Leiden aan de medische en de governance faculteit. Haar vader overleefde als jongen de Japanse kampen en zij schreef daar een boek over. Was al jong maatschappelijk betrokken.
   
• 2. 

  Eppo Bruins (1969) is sinds 2 juli 2024 namens NSC minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in het kabinet-Schoof. Hij maakte vijf jaar deel uit van de Tweede Kamerfractie van de ChristenUnie. Was voor hij Kamerlid werd directeur van de Technologiestichting STW, voorzitter van ForumC, het christelijk forum voor geloof, wetenschap en samenleving, en tot 2016, hoofdredacteur van het blad van het wetenschappelijk instituut van de ChristenUnie. In de Kamer was de heer Bruins woordvoerder financiën, economische zaken, sociale zaken, onderwijs en luchtvaart. Na zijn Kamerlidmaatschap onder meer zelfstandig adviseur en voorzitter van Adviesraad voor Wetenschap, Technologie en Innovatie.
   
• 3. 

  Bedachtzame SGP-afgevaardigde met een onderwijskundige achtergrond. Sprak in de ruim elf jaar dat hij Tweede Kamerlid was dan ook geregeld over onderwijs en was betrokken bij diverse parlementaire initiatieven op dat gebied. Was voor zijn Kamerlidmaatschap onder meer leraar geschiedenis en sectordirecteur op een school en directeur van het Wartburg College, locatie Revius in Rotterdam. Had geruime tijd zitting in zowel de gemeenteraad van Veenendaal als Provinciale Staten van Utrecht. In de Tweede Kamer hield hij zich ook bezig met binnenlandse zaken en Koninkrijksrelaties, politie, waterstaat, landbouw, wonen, cultuur en Europese zaken. Belangenbehartiger van de landbouwsector.
   
• 4. 

  Michel Rog (1973) was van 20 september 2012 tot 12 januari 2021 Tweede Kamerlid voor het CDA. Daarna was hij van december 2020 tot november 2021 wethouder in Haarlem. Sinds oktober 2024 is bij burgemeester van Bloemendaal. De heer Rog was in 2008-2012 voorzitter van CNV Onderwijs. Daarvoor was hij vakbondsbestuurder en teamleider burgerluchtvaart bij vakbond De Unie en leraar maatschappijleer in het voortgezet onderwijs. Als Kamerlid was hij woordvoerder onderwijs van de CDA-fractie. De heer Rog was voorzitter van de vaste commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid en van de parlementaire ondervragingscommissie Ongewenste beïnvloeding uit onvrije landen.
   
• 5. 

  Harm Beertema (1952) was van 17 juni 2010 tot 6 december 2023 lid van de Tweede Kamerfractie van de PVV. Hij was 34 jaar werkzaam in het middelbaar beroepsonderwijs en vier jaar bestuurslid van Beter Onderwijs Nederland. De heer Beertema was woordvoerder onderwijs. Hij was eerder Statenlid in Zuid-Holland. In 2024 was hij interim-voorzitter van omroep Ongehood Nederland.
   
• 6. 

  In Ghana geboren PvdA-politica, die ruim een half jaar Tweede Kamerlid was. Dochter van een fabrieksarbeider en een kamermeisje. Kwam met haar moeder naar Nederland. Zij studeerde internationale betrekkingen en werkte onder meer bij het Centraalorgaan Opvang Asielzoekers, bij de Veiligheids- en Gezondheidsregio Midden-Gelderland en als adviseur en projectleider bij BMC Implementatie. Verder was zij acht jaar raadslid in Amsterdam. Hield zich in de Tweede Kamer vooral bezig met internationaal onderwijs. Is nu voorzitter van het Commissariaat voor de Media.
   
• 7. 

  Paul van Meenen (1956) is sinds 13 juni 2023 fractievoorzitter van de D66-Eerste Kamerfractie. Daarvoor was hij van 20 september 2012 tot 7 juni 2023 lid van de Tweede Kamer. Hij was eerder bestuursvoorzitter van een groep van tien scholen voor voortgezet onderwijs in de regio Den Haag. Daarvoor was de heer Van Meenen leraar wiskunde en rector. Hij was verder fractievoorzitter van D66 in de gemeenteraad van Leiden. Hij was onderwijswoordvoerder van zijn fractie en hield zich ook bezig met kinderopvang. Verder was hij voorzitter van de vaste commissie voor Justitie en Veiligheid en lid van het Presidium.
   
• 8. 

  Jasper van Dijk (1971) was van 30 november 2006 tot 6 december 2023 lid van de Tweede Kamerfractie van de SP. In de periode maart-juli 2023 werd hij tijdelijk vervangen door Frank Futselaar. Hij was medewerker van de SP-fracties in de Tweede Kamer en het Europees Parlement en gemeenteraadslid in Amsterdam. De heer Van Dijk was eerst woordvoerder onderwijs, sociale zaken en integratie en werd later woordvoerder defensie, buitenlandse zaken, ontwikkelingssamenwerking, Europa en asiel en migratie.
   
• 9. 

  Pieter Duisenberg (1967) is sinds 1 september 2023 president van de Algemene Rekenkamer. Daarvoor was hij voorzitter van UNL (Vereniging Universiteiten van Nederland). Van 2003 tot 2006 was hij VVD-Tweede Kamerlid, dat zich vooral inzette voor beter toezicht op overheidsuitgaven. Nam daartoe ook enkele opmerkelijke initiatieven, zoals het uitnodigen van honderd burgers om jaarrekeningen van ministeries te controleren, bekend als de 'V100'. Introduceerde een methode ('methode Duisenberg') voor betere parlementaire controle van begroting en verantwoording van ministeries.
   
• 10. 

  Theologe, die tien jaar namens het CDA in het Europees Parlement zat en daarna acht jaar Eerste Kamerlid was. Na lerares levensbeschouwing te zijn geweest, werd zij onder meer secretaris buitenland van de Nederlandse Missieraad en studiesecretaris van het Verband van Katholieke Maatschappelijke Organisaties. In het Europees Parlement, waarin zij met voorkeurstemmen was gekozen, hield zij zich vooral bezig met hoger onderwijs, zorg en ontwikkelingssamenwerking. In de Eerste Kamer was zij voorzitter van de vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport en woordvoerder zorg van haar fractie. Actieve en maatschappelijke betrokken politica, met een warme persoonlijkheid.
   
• 11. 

  Jan Anthonie Bruijn (1958) is sinds 2 juli 2019 voorzitter van de Eerste Kamer. Hij is sinds 6 november 2012 Eerste Kamerlid voor de VVD. De heer Bruijn was hoogleraar immunopathologie (gespecialiseerd in nierziekten) in Leiden. Hij was in 2010, 2012 en 2017 voorzitter van de commissie die het VVD-verkiezingsprogramma opstelde. Voor hij Kamervoorzitter werd, hield de heer Bruijn zich als Eerste Kamerlid met name bezig met onderwijs en zorg.
   
• 12. 

  Ruard Ganzevoort (1965) was van 7 juni 2011 tot 13 juni 2023 Eerste Kamerlid voor GroenLinks. Sinds 2005 was hij hoogleraar praktische theologie en decaan aan de Vrije Universiteit. Sinds augustus 2023 is hij rector van het Insternational Institute of Sociale Studies. Eerder was hij onder meer Nederlands-Gereformeerd predikant, docent en lector. De heer Ganzevoort was binnen GroenLinks voorzitter van "De Linker Wang", platform voor religie en politiek. Hij is expert op het gebied van pastorale zorg en trauma. De heer Ganzevoort was voorzitter van de vaste commissie voor Koninkrijksrelaties en van de commissie die een parlementair onderzoek uitvoerde naar effectiviteit van antidiscriminatie­wetgeving. Hij hield zich verder bezig met volksgezondheid, zorg, onderwijs, wetenschapsbeleid, cultuur en sport.
   
• 13. 

  Wiskundige en econometrist die na een loopbaan in de wetenschap een gewaardeerd voorzitter van het ondernemersverbond werd. Was in 2006-2012 SER-voorzitter en in 2015-2019 Eerste Kamerlid voor D66 en is nu hoogleraar in Amsterdam. Promoveerde in Amsterdam en werd daarna lector en hoogleraar in Rotterdam. In 1986-1989 was hij rector-magnificus van die universiteit. In 1991 stapte hij over naar het VNO (later VNO/NCW). Als op consensus gerichte voorzitter werkte hij goed samen met onder meer FNV-voorman Stekelenburg. Werd in 1996 bestuurder van de ING Groep en leidde later ook een commissie die ingrijpende herziening van het omroepbestel voorstelde. Was in de Eerste Kamer voorzitter van de vaste commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid en hield zich vooral bezig met sociale en financieel-economische zaken.
   
• 14. 

  Jopie Nooren (1961) was van 9 juni 2015 tot 1 maart 2021 Eerste Kamerlid voor de PvdA. Zij is sinds 2021 voorzitter van de Raad van Bestuur van de Hogeschool van Amsterdam. Daarvoor was zij bestuursvoorzitter van Bartiméus en voorzitter van het College van Bestuur van de Stichting Bartiméus Onderwijs. Eerder was zij bestuurder van een zorginstelling en directeur van de brancheorganisatie in de zorg. Mevrouw Nooren bekleedde tevens diverse toezichtfuncties in de zorg. In de Eerste Kamer hield zij zich onder meer bezig met onderwijs, zorg en integratie. Mevrouw Nooren was voorzitter van de vaste commissie voor Infrastructuur, Waterstaat en Omgeving en in 2019-2021 eerste ondervoorzitter van de Kamer.
   
• 15. 

  Mirjam Bikker (1982) is sinds 31 maart 2021 lid van de Tweede Kamerfractie van de ChristenUnie. Op 17 januari 2023 volgde zij Gert-Jan Segers op als fractievoorzitter en politiek leider van de ChristenUnie. Daarvoor was zij van 9 juni 2015 tot 31 maart 2021 lid van de Eerste Kamer en in 2019-2021 fractievoorzitter. Mevrouw Bikker was zeven jaar gemeenteraadslid in Utrecht (tevens fractievoorzitter) en beleidsmedewerker van de ChristenUnie-fractie in de Tweede Kamer. In de Eerste Kamer was zij voorzitter van de vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Als Tweede Kamerlid houdt zij zich behalve met het algemene politieke beleid bezig met onder meer zorg, justitie en veiligheid, binnenlandse zaken, koninklijk huis, sport en Groningen.
   
• 16. 

  Arda Gerkens (1965) was van 14 mei 2013 tot 13 juni 2023 Eerste Kamerlid voor de SP. In de periode 2002-2010 was zij Tweede Kamerlid. Zij was onder meer woordvoerster verkeer, justitie en cultuur (popmuziek) en ICT. In 2008-2010 was zij tweede ondervoorzitter van de Tweede Kamer. Mevrouw Gerkens was eerder onder meer lerares, jongerenwerkster en hoofd personeelzaken bij Milieudefensie. Mevrouw Gerkens was voorzitter van de commissie voor Economische Zaken en Klimaat/Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en sinds 2021 eerste ondervoorzitter (in 2019-2021 tweede). In de Kamer hield zij zich bezig met volksgezondheid en welzijn, economische zaken en klimaat en Koninkrijksrelaties.
   
• 17. 

  Peter Schalk (1961) is sinds 9 juni 2015 Eerste Kamerlid voor de SGP. Tevens is hij fractievoorzitter. De heer Schalk was vijfentwintig jaar bestuurder (Raad van Bestuur) van de Reformatorisch Maatschappelijke Unie, een belangenorganisatie voor werknemers, werkgevers en zelfstandigen die Bijbelse principes als uitgangspunt voor haar activiteiten heeft. Daarvoor werkte hij in het onderwijs.