Verkiezingen in Myanmar/Birma: We moeten het in perspectief zien - Hoofdinhoud
Er zijn parlementsverkiezingen in Myanmar/Birma en voor het eerst zijn er ook internationale waarnemers welkom. De Europese Unie nam de uitnodiging aan en nu ben ik dus in Yangon als waarnemer. Tijdens en na de verkiezingen op zaterdag 7 november zal ik weer bloggen.
Aung San Suu Kyi (Foto: Claude Truong-Ngoc)
Wat is er gebeurd in Myanmar/Birma? In enorme reuzenstappen: Birma was een Britse kolonie, in de jaren zeventig werd het een socialistische staat in naam, maar feitelijk een militaire junta. Die junta veranderde de naam van het land in Myanmar. In 1988 kwam het volk in opstand. In 1990 waren er verkiezingen, die werden gewonnen door de politieke partij van Aung San Suu Kyi, maar de legerleiding annuleerde de verkiezingen. Aung San Suu Kyi - ze noemen haar 'The Lady' - kreeg huisarrest, activisten die niet op tijd in balingschap gingen, verdwenen in het gevang. In 2008, twee dagen na een verschrikkelijk overstroming, vond er een referendum plaats over een nieuwe grondwet. De uitkomst was Noord-Koreaans: De stembureaus hadden dan ook twee stembussen: een bus voor de ja-stem en een voor de nee-stem.
De oppositie boycotte de verkiezingen van 2010. Een week na de verkiezingen werd het huisarrest van Aung San Suu Kyi opgeheven. Zij deed daarna wel mee in de tussentijdse verkiezingen van 2012 en haar partij NLD won 43 van de 44 kiesdistricten.
Langste burgeroorlog in de wereld
Het land heeft de langstdurende burgeroorlog in de wereld. Het leger is in gevecht met meerdere etnische legertjes in de grensregio's. De bevolking wordt gemiddeld niet ouder dan vijfenzestig jaar. Tweehonderd op de duizend geboren kinderen sterft en meer dan vier jaar onderwijs zit er voor de meeste Birmezen niet in. Maar het land gaat vooruit. Het land hervormt en de hernieuwde openheid leidt tot enige economische groei. Sinds anderhalf jaar is het land direct verbonden met het internet. Er zijn eindelijk onafhankelijke mobiele aanbieders. Telenor uit Noorwegen en een aanbieder uit Qatar hebben telefoneren heel veel goedkoper gemaakt en daarmee toegankelijker. Een simkaart kostte twee jaar terug nog rustig vijfhonderd dollar. De smartphone rukt op. Dat wil zeggen, in stedelijk gebied.
En nu is het november 2015. En er zijn verkiezingen waar een heleboel partijen aan meedoen. De belangrijkste strijd gaat tussen. USDP, de partij van de generaal en de NLD van Aung San Suu Kyi. Dat er campagne gevoerd wordt, en dat er ook wat te kiezen valt, is goed nieuws. Maar het zin die op ieders lippen ligt is “je moet het in perspectief zien”.
Waardevol perspectief
Iemand zei tegen me: “Iedereen wil graag verkiezen, maar alleen de USDP is er klaar voor.”
Dat is een waardevol perspectief. Vijfentwintig procent van de zetels in het parlement blijft voor de militairen. Het parlement kiest de president. Presidenstkandidaten mogen geen buitenlandse familieleden hebben (en dat sluit 'The Lady' dus uit). We weten niet hoeveel kiesgerechtigden er precies zijn, want de kiesregisters worden lokaal beheerd. (Dat is op zich niet zo gek in een voormalig Britse kolonie met een systeem van first past the post).
Er zijn geen betrouwbare kiezersonderzoeken. De TV is in handen van de staat, en daarop zien we de regering lintjes knippen, maar geen lijsttrekkersdebatten. Er zijn regio's die door de kiesraad zijn uitgesloten van verkiezingen omdat het er te onrustig zou zijn. Er zijn mensen die zijn uitgesloten van de verkiezingen: arbeidsmigranten in Thailand en elders, binnenlandse vluchtelingen en de Rohinga. Die laatsten, een moslimminderheid op de grens met Bangladesh wordt door de regering, en door de etnische meerderheid van het land, Birmees sprekende Boeddhisten, de Bamar, gezien als buitenlanders, Bengali, al zijn ze al generaties in het land. De discriminatie die hen ten deel valt wordt wel vergeleken met Apartheid. De bootvluchtelingencrisis in Zuid-Oost Azië van de laatste maanden, ging om Rohinga's opzoek naar veiligheid.
Er is eigenlijk helemaal geen rechtspraak in het land. De president - een generaal - is de trias politica in zijn eentje. En zo kan ik nog wel even doorgaan. De lijst van problemen die inclusieve en transparante verkiezingen in de weg kan staan, is lang. En toch doet Myanmar/Birma de komende dagen een stap vooruit. Er zijn verkiezingen. Er valt iets te kiezen. Dus we moeten het in perspectief zien, en we moeten het benoemen, want een waarnemingsmissie geeft feedback voor verbeteringen voor de volgende keer. En dat is mijn perspectief: op naar de volgende verkiezingen.