Bijdrage Carla Dik-Faber aan het algemeen overleg Decentralisatie Wmo/Wlz - Hoofdinhoud

Bijdrage van ChristenUnie Tweede Kamerlid Carla Dik-Faber als lid van de vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport aan een algemeen overleg met staatssecretaris van Rijn van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Onderwerp:   Decentralisatie Wmo/Wlz

Kamerstuk:    33 891

Datum:           30 april 2015

Mevrouw Dik-Faber (ChristenUnie): Voorzitter. Dat de transitie in het algemeen soepel verloopt, is vooral te danken aan alle medewerkers in de zorg die overuren draaien om iedereen de benodigde zorg te geven. Ik spreek dan ook allereerst mijn grote waardering uit voor de medewerkers in de zorg. Er is op dit moment weliswaar continuïteit van zorg, maar nieuwe cliënten weten de weg niet goed te vinden. Dat baart mij zorgen. Wat doet de staatssecretaris daaraan? De weg naar het Wmo-loket en de voorzieningen is niet altijd duidelijk. Toen de ChristenUnie daarvan een punt maakte bij de wetsbehandeling, reageerde de staatssecretaris nogal laconiek. Nu blijkt dat het in de praktijk  toch niet goed loopt. Graag krijg ik een reactie.

Ook de toegang van nieuwe kinderen tot de Wlz loopt niet goed. Het Centrum indicatiestelling zorg (CIZ) verwijst  deze kinderen te snel  naar de Jeugdwet. Wat doet de staatssecretaris daaraan? Wil hij gemeenten eraan herinneren dat zij verantwoordelijk zijn voor het overgangsrecht zolang er geen Wlz-indicatie is? Kent de staatssecretaris de groep jongeren met een licht verstandelijke beperking, onder wie vaak ook tienermoeders, die nu tussen wal en schip vallen? Het betreft jongeren tussen 18 en 23 jaar, maar ook 23-plussers, die met begeleiding wonen maar niet onder de Wlz of onder de Wmo vallen. Wat doet de staatssecretaris daaraan?

Het vaststellen van de nieuwe profielen loopt vertraging op. Ik hecht aan zorgvuldigheid, maar ik vind die vertraging ontzettend jammer. Nieuwe profielen bieden immers meer ruimte voor maatwerk en dan nog passen mensen niet altijd in systemen en structuren. Onlangs heeft de Kamer een motie van de ChristenUnie aangenomen over het maatwerkprofiel. Is de staatssecretaris daarmee al aan de slag gegaan?

De inloopfunctie ggz en de dagbesteding, in het bijzonder voor specifieke doelgroepen zoals mensen met dementie en een niet-aangeboren hersenletsel, komen in de knel. De staatssecretaris voert het gesprek met de gemeenten, maar ik vrees dat dat de situatie niet verandert. De ChristenUnie zou graag meer zien, bijvoorbeeld een speciale taskforce met wethouders van kleine en grote steden. Wil de staatssecretaris dat bevorderen?

De staatssecretaris heeft met steun van de Kamer extra geld beschikbaar gesteld voor vrijwilligerswerk voor dit jaar en volgende jaren. Kan de staatssecretaris de stand van zaken schetsen? Kent de staatssecretaris het rapport Kopzorgen voor mantelzorgers? De titel lijkt me duidelijk. Wil de staatssecretaris hierop in een brief reageren?

Het antwoord op mijn Kamervragen over de progressieve spierziekte ALS stelt mij nog niet tevreden. Gemeenten hebben onvoldoende oog voor het progressieve karakter van de ziekte. De termijnen van het afhandelen van vragen zijn lang, zodat een patiënt vaak al in een volgende fase van de ziekte is beland als de zorg wordt geleverd. Patiëntenorganisaties en de VNG gaan samen informatie verspreiden. Ik denk dat er een handleiding moet komen. Wil de staatssecretaris bevorderen dat die beschikbaar komt?

Er komen bezuinigingen op jeugdhulp en de Wmo. Ik vind het terecht dat gemeenten woedend en ongerust zijn. De mensen die zorg nodig hebben, zijn er uiteindelijk de dupe van. Waarom laat de staatssecretaris dat gebeuren? Is het schuiven met budgetten wel realistisch, aangezien veel gemeenten al voor 2016 afspraken met zorgaanbieders hebben gemaakt? Hoe kunnen gemeenten zich op zorgvernieuwing richten als  zo'n grote korting op het Wmo-budget in de lucht hangt? Graag hoor ik een reactie.

Hoe loopt het met het persoonsgebonden budget (pgb)? Een pgb is heel belangrijk voor eigen regie, voor keuzevrijheid en voor zorg op maat. Toch gebeurt het dat gemeenten terughoudend zijn. Toch gebeurt het dat zorgverzekeraars een pgb afwijzen of, in strijd met de wet, geen combinatie met zorg in natura toestaan. Heeft de staatssecretaris al met de zorgverzekeraars gesproken over de aangenomen Kamermotie van de ChristenUnie en GroenLinks? Klopt het dat de overgangstermijn voor de mantelzorgtarieven is verlengd tot 1 september? Wil de staatssecretaris de zorgverzekeraars daaraan houden?

Nog niet de helft van de gemeenten maakt gebruik van de HHT. De komende maanden moet dat beter gaan. De staatssecretaris noemt heel veel redenen waarom de HHT nog niet overal wordt ingezet. Ik mis echter een heel belangrijke reden: het ministerie van VWS heeft misschien een onmogelijke regeling opgetuigd. Ik baseer mij op signalen van wethouders uit het land.

Keer op keer heeft de ChristenUnie in debatten aandacht gevraagd voor de problemen bij beschermd wonen. De kortingen waarmee gemeenten worden geconfronteerd, zijn zo groot dat gemeenten zich genoodzaakt voelen om honderden plaatsen voor beschermd wonen te sluiten. Ik ben blij dat de staatssecretaris de roep van de centrumgemeenten serieus neemt. Erkent de staatssecretaris dat het niet alleen een verdeelvraagstuk betreft, maar dat ook het macrobudget toereikend moet zijn?

Mijn motie over de WTZi-certificering van logeervoorzieningen heb ik aangehouden, omdat de staatssecretaris in januari met Per Saldo een oplossing zou bedenken en de Kamer hierover in februari zou informeren. Het is vandaag 30 april en er is nog geen oplossing. Wat nu? Logeervoorzieningen worden gesloten; cliënten en hun mantelzorgers komen in de knel. Daarnaast is het kortdurend verblijf voor thuiswonende kinderen en jongeren nog niet goed op maat te leveren. De bepalingen in de Wlz zijn knellend. Wil de staatssecretaris dit in overleg met de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) oplossen?

Er is al veel gezegd over de administratieve lasten. Ik ben mijn blaadje kwijt, maar ik sluit mij aan bij de vragen en opmerkingen van voorgaande sprekers. We hebben met elkaar het Wmo-systeem afgesproken en het is heel belangrijk dat het vanaf volgend jaar van start gaat. Op dit moment gaat er vooral heel veel geld naar papier en niet naar zorg.

De staatssecretaris weet hoeveel waarde de ChristenUnie hecht aan keuzevrijheid. Ik lees daar in zijn brief niets over. Neemt de staatssecretaris dat punt mee in de volgende voortgangsrapportage?

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl.