Blog: Uit eurozonecrisis vergt de-escalatie en stappenplan voor de toekomst - Hoofdinhoud
De crisis rond Griekenland is in een cruciale fase beland. Inmiddels lijken een bankroet, een daarop volgende Grexit en tenslotte uittreding uit de Europese Unie onvermijdbaar geworden.
Eigenlijk wekt dat verbazing. Zeker, de situatie van Griekenland is uiterst penibel, maar niet onoplosbaar. Europa heeft al meer complexe situaties weten op te lossen. Als we mensen naar de maan kunnen sturen, kunnen we zeker ook een klein landje financieel-economisch weer op het spoor krijgen. Laten we zaken weer terug brengen tot hun werkelijke proporties. Voor het perspectief: op het hoogtepunt van de crisis, in 2010, kregen maar liefst 32 staten in de VS een "bail out" van de federale regering. Niemand opperde ooit dat die staten de dollarzone moesten verlaten.
Het werkelijke probleem is het gebrek aan politieke moed. De meeste nationale politieke leiders hebben de laatste jaren hun eigen manoeuvreerruimte om zich in te zetten voor het algemeen Europees belang drastisch ingeperkt door steeds verder in de eurosceptische hoek te trekken. Stellingen zijn betrokken en de standpunten zijn inmiddels onwrikbaar. Leiders weten eigenlijk prima wat ze moeten doen, maar ze hebben zichzelf de mogelijkheid ontnomen het te doen. Dus kijken ze lijdzaam toe hoe Europa in volle vaart op de afgrond afstevent.
Een Grexit lost geen enkel probleem op, maakt de meeste problemen juist groter. Armoede en schulden verdwijnen niet met een Grexit. Griekenland zal binnen of buiten de eurozone moeten hervormen. De kans dat Griekenland alle schulden terug betaalt wordt niet groter, maar kleiner bij een Grexit. Hervormingen en vermindering van de schuldenlast zijn beide onontkoombaar. Het wordt tijd dat de nationale politieke leiders in alle lidstaten dat aan hun achterban durven zeggen. Ze zijn niet alleen verantwoording schuldig aan de kiezer bij de laatste verkiezingen, maar ook aan toekomstige generaties wier welzijn afhangt van de beslissingen die vandaag worden genomen.
Een failliet van Griekenland betekent een Grexit en vrijwel zeker uittreding uit de EU. Dan zijn we terug bij de situatie voor 1981, toen Griekenland na jaren van militaire junta bij de Europese familie kwam. Toen als nu is lidmaatschap van Griekenland van groot geopolitiek belang. Voor ons aller welzijn is het noodzakelijk dat het gehele Europese continent politiek stabiel is. Een land in chaos aan de Europese buitengrens, economisch geruïneerd, worstelend met massale vluchtelingenstromen, een makkelijke prooi voor Poetin, is een grote risicofactor. Het moment zou komen dat Griekenland opnieuw kandidaatlidstaat zou worden, en dat er een plan zou worden opgesteld om toe te treden.
Het is tijd voor nuchterheid en pragmatisme. De sfeer tussen de onderhandelaars is zodanig vergiftigd, dat ze er samen niet meer gaan uitkomen. De-escalatie heeft nu de hoogste prioriteit. De onderhandelaars kunnen kiezen voor een technisch voorzitterschap, om de gesprekken weer vlot te trekken en op een constructieve koers te komen. Het gezamenlijk doel moet weer worden het bereiken van een resultaat dat alle deelnemers kunnen verdedigen. Een compromis is per definitie niet fraai, maar alleen een win-win uitkomst is levensvatbaar.
Daarnaast moet er een integraal plan komen waarmee stap voor stap en via een duidelijk tijdpad de problemen in Griekenland worden opgelost. Deze aanpak is ook gevolgd met kandidaat EU lidstaten om toe te werken naar toetreding.
Dit is het moment waarop de Europese Unie het hoofd koel moet houden, en moet bewijzen dat ze de bestuurskracht heeft om dit soort problemen op te lossen. Dit is de test. Deze verhitte sfeer van frustratie en verwijten is niet het juiste moment voor onomkeerbare besluiten met niet te overziene gevolgen. De toekomst is langer dan de zittingstermijnen van Tsipras, Merkel, Rutte, Dijsselbloem of Lagarde.