Sta experimenteren met wietteelt bij gemeenten toe - Hoofdinhoud

Foto Flickr / NiederlandeNet

Het softdrugsbeleid werkt niet. Schep ruimte voor proeven met gereguleerde hennepteelt. Dat schrijven Guusje ter Horst en ik in een opiniestuk in NRC Handelsblad.

Het volledige opiniestuk, zoals verschenen in NRC Handelsblad op 27 mei 2015:

'Het repressieve en conservatieve softdrugsbeleid heeft de laatste jaren geleid tot een patstelling in de Haagse discussie. Tegelijkertijd geven veel gemeenten aan te willen experimenteren met legale hennepteelt en blijkt uit peilingen dat een meerderheid van de Nederlanders ook voor is. Maar vorige week dinsdag gaf een minimale conservatieve meerderheid in de Kamer deze gemeenten weer een klap in het gezicht.

Bij een hoofdelijke stemming werd een motie van het CDA aangenomen die gemeenten verbiedt te experimenteren met een werkend softdrugsbeleid. Deze verdeeldheid verlamt en helpt gemeenten die te maken hebben met de consequenties van het huidige beleid geen steek verder. Daarom doen wij een oproep om de dogma’s op dit dossier opzij te zetten en te kijken naar wat werkt.

In Nederland kennen we de situatie dat de productie en levering van cannabis aan coffeeshops verboden is, terwijl verkoop via die coffeeshops gedoogd wordt. Juridisch gezien ‘ontstaat’ de wiet dus spontaan bij de achterdeur van de coffeeshop.

In de praktijk wordt een ideale toegang tot de bovenwereld voor de onderwereld gecreëerd. Aangezien er niet legaal geteeld mag worden kunnen criminele organisaties de productie monopoliseren, terwijl hun afzetmarkt gewoon legaal en dus verzekerd is. De verweving van boven- en onderwereld is een feit, grote politie-inzet ten spijt.

Veel gemeenten, vooral in het zuiden van het land, luiden de noodklok. De situatie loopt uit de hand. Want panden worden gesloten maar de grote drugscriminelen nauwelijks gepakt. Levensgevaarlijke situaties ontstaan als illegale kwekerijen op zolderkamer ingericht worden. In de wijken groeit de overlast en onveiligheid.

Gemeenten als Utrecht, Eindhoven, Heerlen, Nijmegen en Rotterdam hebben aangegeven te willen onderzoeken of er toch mogelijkheden zijn voor recreatieve gemeentelijke wietteelt. Al in 2009 is er een advies van de commissie Van der Donk uitgekomen die heeft voorgesteld op lokale schaal de achterdeur te reguleren.

Meer dan de helft van de burgemeesters met een of meer coffeeshops in hun gemeente zijn voorstander van een proef om de hennepteelt voor die telers die leveren aan coffeeshops te reguleren en te certificeren. Juist lokale besturen ervaren de problemen die voortvloeien uit het huidige beleid.

Experimenten met regulering om criminelen de wind uit de zeilen te nemen worden echter consequent getorpedeerd door een conservatieve meerderheid in de Kamer. Deze partijen vrezen cannabisproductie voor de export, terwijl juist gereguleerde teelt valt te monitoren.

Van een aantal partijen is deze houding niet verbazingwekkend, maar van een aantal andere partijen zou men toch hopen dat ze bereid zijn deze experimenten toe te staan. Alleen al omdat het de mogelijkheid biedt om uit de impasse te komen. Alleen al omdat veel van hun lokale politici hier ook om vragen.

We doen daarom een oproep aan deze conservatieve partijen om uit de patstelling te komen. Het huidige beleid werkt niet. Laten we daarom experimenten toestaan. Door te kijken naar hoe gemeentelijke experimenten uitpakken kunnen we leren. Als uit die experimenten blijkt dat er teveel nadelen kleven aan gereguleerde teelt, zullen wij ons standpunt herzien. Die toezegging doen we. Ook voor ons geldt: geen dogma’s.

Maar als blijkt dat regulering zorgt voor betere resultaten op het gebied van volksgezondheid, minder overlast en veiligere buurten hopen wij dat andere partijen hun standpunt ook durven te heroverwegen. Dan hopen wij dat zij hun dogma’s ook durven los te laten op basis van bewezen resultaten uit de praktijk.

Op die manier kunnen we uit de patstelling komen en lokale bestuurders tegemoet komen.

Experimenteren met praktische oplossingen die wel effectief zijn - het is een kans om een vervolgstap te zetten naar een verstandiger softdrugsbeleid. We moeten iets doen om te komen tot een beleid dat kansen biedt om zicht te krijgen op teelt, op betere controle van de werkzame stoffen en zicht te krijgen op gebruikers en met name risicogroepen.

Gemeenten waar geëxperimenteerd wordt met gereguleerde hennepteelt kunnen we dan vergelijken met gemeenten waar het huidige gedoogbeleid blijft bestaan.

Wij durven die vergelijking zeker aan. De vraag is of de collega's ter rechterzijde dat ook durven.