D66 wil bindend Europees pact voor democratische rechtsstaat - Hoofdinhoud

D66-leider in het Europees Parlement Sophie in ‘t Veld kondigde dinsdag in dagblad Trouw het liberale actieplan aan om grondrechten, de rechtsstaat en democratie binnen de Europese Unie te verstevigen.

In ‘t Veld: “Zelfs binnen de EU staan fundamentele rechten zoals de vrijheid van meningsuiting of persvrijheid nog steeds onder druk. Kijk naar Hongarije waar premier Orbán alle kritische stemmen en oppositie monddood maakt. Het mag niet zo zijn dat toetredende EU-landen hun zaken piekfijn op orde moeten hebben, en eenmaal bij de club carte blanche krijgen op grondrechtgebied. Daar wil D66 met dit voorstel verandering in brengen.” In ‘t Veld bood het plan ook aan aan Eurocommissaris Timmermans die de rechtsstaat en fundamentele rechten in zijn portefeuille heeft.

Europees Democratisch semester

Als een lidstaat systematisch en ernstig de grondrechten schendt kan nu alleen de ‘nucleaire’ artikel 7-procedure gestart worden waarbij de stemrechten van het land tijdelijk afgenomen worden. “Toetreden tot de EU is een groot goed. Terecht worden landen als Turkije onder een vergrootglas gelegd. Maar waarom dan wegkijken bij de situatie in landen die, soms al sinds de oprichting van de EU, lid zijn. Practice what you preach! Daarom stellen wij een jaarlijkse cyclus voor waarbij lidstaten langs de meetlat gelegd worden, naar het voorbeeld van het stabiliteitspact. Landen die de fout in gaan kunnen worden gecorrigeerd en hardleerse zondaars krijgen een schorsing, net zoals Euro-zondaars een boete krijgen.”

Sancties

Het voorstel van de liberalen vereist geen verdragswijziging en kan binnen de huidige EU-wetten worden uitgerold. In ‘t Veld wil dat het EU-handvest voor de Grondrechten bindend wordt op alle terreinen, alle wetten in lijn zijn met het handvest en dat het agentschap voor de Fundamentele Rechten (FRA) meer bevoegdheden krijgt om individuele lidstaten periodiek te beoordelen. De Commissie grijpt nu alleen in als specifieke Europese wetten worden overtreden. Met het bindend verklaren van het Handvest, krijgen ze de bevoegdheid tot ingrijpen ook als de democratie, rechtsstaat en grondrechten in het algemeen onder druk komen te staan. “Timmermans heeft altijd mooie woorden gesproken over de handhaving van de rechtsstaat en democratie maar in de praktijk ontbreken de instrumenten en politieke wil voor handhaving. Nu hij als supercommissaris precies hiervoor verantwoordelijk is, verwachten we dat hij woorden omzet in daden. Ons voorstel is een handreiking; ga aan de slag en zorg dat ook binnen Europa onze vrijgevochten waarden effectief worden beschermd.”