"Moedig voorwaarts, maar waarheen" - Hoofdinhoud
De kern van veel zaken zit vaak in kleine dingen. Neem de titel van het vandaag te bespreken coalitieakkoord. “Samen voor Nijmegen: sociaal, duurzaam en ondernemend.” Eén woord maakt in deze titel veel duidelijk. Het had zo mooi kunnen zijn. Samen met Nijmegen aan de slag gaan. Maar helaas, er staat Samen voor Nijmegen. Dit ene woord, dit verschil zien we ook terug in het proces dat zich de afgelopen weken heeft afgespeeld.
De socialistische partij werd de grootste bij de gemeenteraadsverkiezingen. De grootste zijn vraagt iets van een fractie en vooral z’n leider. Echt leiderschap draait om relaties. Een echte leider kweekt vertrouwen, hoop en optimisme. En wat deed de leider van de SP? Hij wist binnen een week de door velen voorspelde coalitie van SP, GL en D66 de nek om te draaien en deelde een linkse directe uit aan de ondernemers in Nijmegen. Ondernemers die hun zorg uitspraken over de ideeën van de SP kregen te horen dat ze niet moesten zeuren, maar aanpakken. Dat is het leiderschap van de SP. Wij weten wat goed is voor u, mond houden als je het er niet mee eens bent. En in plaats van publiekelijk het boetekleed aan te trekken voor deze misstap, werd de strijd voortgezet. Na een gesprek dat heeft plaatsgevonden tussen de ondernemers en de SP-leider konden fractievoorzitters via een mailwisseling gade slaan hoe er vooral niet gewerkt werd aan vertrouwen, hoop en optimisme. Ondernemers moesten zich vooral niet te veel zorgen maken en rustig afwachten, konden zich beter concentreren op het zich inspannen om 1000 mensen uit de bijstand te halen en kregen als toegift de mooie dichtregel ‘Mensen lijden het meest aan het lijden dat men vreest’.
Het coalitieakkoord lezend hadden en hebben ondernemers en vele andere Nijmegenaren terechte zorgen. Dit akkoord is niet sociaal. Dit akkoord is niet duurzaam. En dit akkoord is niet goed voor ondernemend Nijmegen. De belangrijkste opgave voor de komende jaren, het stimuleren van werkgelegenheid, heeft een ondergeschikte rol in dit akkoord. Erger, dit akkoord zet mogelijk een rem op de werkgelegenheidgroei in Nijmegen.
In plaats van de stad aantrekkelijker maken zal Nijmegen de duurste blijven voor ondernemers. Er worden geen stappen gezet om verder door te gaan met lastenverlichting voor ondernemers. De VVD stelt voor dit nu juist wel te doen. De dienstverlening vanuit de gemeente, het acquisitiebeleid, het wordt aangestipt in het akkoord, maar het geeft niet het vertrouwen dat er ook wezenlijke stappen gezet zullen gaan worden. En dat is jammer. Jammer omdat er in Nijmegen teveel mensen langs de kant staan, in Nijmegen de werkloosheid boven het landelijke gemiddelde ligt en we in Nijmegen dus juist een groei van werkgelegenheid nodig hebben.
Het is de VVD niet duidelijk wat de idee is achter meer loonkostensubsidies. De huidige en nieuwe portefeuillehouder heeft afgelopen jaren terecht richting onder andere SP aangegeven dat we de middelen niet hebben om het systeem van loonkostensubsidies verder uit te bouwen, dat als je dat wel doet er veel geld naar een relatief kleine groep gaat en er dus veel mensen geen ondersteuning kunnen ontvangen. Het verder optuigen van loonkostensubsidies is een stap terug in de tijd, is een stap terug naar gesubsidieerde arbeid en is daarmee een stap in de verkeerde richting.
Een stap in de verkeerde richting is ook het weer aan banden leggen van de koopzondag. Laat de verantwoordelijk om de winkel wel of niet open te doen nou gewoon bij de winkelier zelf liggen. Waarom nou weer regels opstellen vanuit het stadshuis. Mijn fractie dient dan ook een amendement in om de winkeliers de vrijheid te laten behouden voor het wel of niet open zijn op zondagen. Hier aan gekoppeld dienen we tevens een amendement in om op geen enkele zondag parkeergeld te heffen. Een duidelijk en aantrekkelijk verhaal: op zondagen heffen we in Nijmegen geen parkeergeld.
De grootste pijn uit dit coalitieakkoord zit in de financiën. Zowel de voornemens qua belastingverschuiving als de financiële onderbouwing van het akkoord.
Het nivelleringsfeestje van Havana3 waarbij de afvalstoffenheffing verschoven wordt van huurders naar mensen met een koophuis is onnodig, onwenselijk en onverstandig. Onnodig omdat huurders in Nijmegen ten opzichte van de rest van Nederland al het goedkoopste uit zijn. Onwenselijk omdat het een tweedeling in onze Nijmeegse samenleving creëert; zij die niets betalen voor noodzakelijke voorzieningen, de huurders, en zij die alles betalen, de mensen met een koophuis. Dit is volstrekt niet sociaal te noemen. De waarde van een koophuis zegt niets over de draagkracht van degene die de hypotheeklasten opbrengt voor dit koophuis. En daarom is het ook onverstandig. Onverstandig omdat het de Nijmegenaren met een koophuis op extra kosten jaagt. En dit geldt dus ook voor onze corporaties. Gezamenlijk zullen de corporaties zo’n drie miljoen euro extra kwijt zijn aan gemeentelijke lasten. Drie miljoen euro die jaarlijks niet meer geïnvesteerd kan worden in onder andere nieuwbouw.
SP en GL hebben afgelopen maanden moord en brand geschreeuwd over de landelijke verhuurdersheffing. En zie hier, in Nijmegen introduceren diezelfde partijen met de verschuiving van de lokale belastingen een Havana-heffing. Een Havana-heffing voor corporaties ter waarde van drie miljoen euro. Misschien kan ik het beter nog een Havana-boete noemen. Een Havana-boete op het kopen van een huis. Deze Havana-boete zal zeker niet bijdragen aan de geplande versnelling van nieuwbouw in onder ander de Waalsprong. Corporaties hebben minder te besteden om juist daar te bouwen waar een tekort zit, de middeldure huur, en kopers zullen de Havana-boete willen ontlopen en gaan elders in de regio wonen. Geen versnelling van woningbouw en daarmee direct een financieel probleem voor de gemeente Nijmegen.
Bovendien, daar waar alle adviezen gericht zijn op het realistischer ramen van aantallen nieuw te bouwen woningen, het afboeken en verlagen van grond en grondprijs, boekt de nieuwe coalitie een versnelling in zonder aanpassing van prijzen. Het financiële plaatje van dit akkoord is daarmee boterzacht. Sowieso ligt er een financieel plaatje dat de wenkbrauwen doet fronsen: koersen op een overschot van 2000 euro in het eerste jaar en 1,5 miljoen euro tekort in het tweede jaar is lichtzinnig en onbezonnen.
Al was het maar omdat diverse risico’s niet eens benoemd worden. Het dossier Ressen wordt niet genoemd in het akkoord. Wat gaat deze coalitie met Ressen doen? Toch een tweede binnenstad? Of afboeken? Het wordt niet vermeld en hangt daarmee als een zwaard van Damocles boven de binnenstad of boven de boekhouding van de gemeente.
Ook veel andere zaken worden niet benoemd en zijn dus blijkbaar geen onderdeel van aanpak de komende jaren. Voor bijvoorbeeld de Waalkade kan dat dramatisch uitpakken. Vriend en vijand waren het er eerder over eens dat het oostelijke deel van de Waalkade een stevige impuls verdiend, omdat anders dit deel van het centrum verder en verder zal wegkwijnen. De VVD dient dan ook amendement in om juist nu extra middelen vrij te maken voor een kwaliteitsimpuls op de Waalkade.
Er staan juist weer wel een aantal zaken in het akkoord, waarbij je je afvraagt, waar komt dit vandaan? € 300.000 beschikbaar stellen voor kinderboerderij Kobus. Waarom? Nog geen jaar geleden presenteerde de huidige en nieuwe portefeuillehouder het Stedelijke Voorzieningplan 2014 waarin letterlijk staat “In kwalitatief opzicht voldoen de boerderijen aan de eisen”. Dan kan het niet zo zijn dat hier nu dit enorme bedrag voor uitgetrokken moet worden. De VVD stelt dan ook voor om dit geld daar in te zetten waar de nood al langer hoog is. Laten we een revolving fund creëren voor sportverenigingen waarbij zij in eerste instantie via een lening led-verlichting kunnen aanbrengen langs hun velden. Dit levert uiteindelijk een besparing op energielasten op van bijna 70%.
Het verbaasd mijn fractie dat er nu al weer afscheid genomen wordt van de inzet van camera’s in het opsporen van bijstandsfraude. Nog maar kort geleden stemde een meerderheid in de raad, inclusief PvdA, DNF en VSP, voor een zorgvuldige inzet van camera’s. De getallen laten zien dat het nodig is. Nijmegen heeft een relatief hoog saldo in uistaande vorderingen op bijstandgeld. Maar liefst ruim 18 miljoen euro. Dan mag je, nee moet je alle middelen die beschikbaar zijn in zetten om fraude op te sporen.
Het coalitieakkoord blijkt een te eenvoudige optelsom van wensen en rariteiten en een in financieel opzicht onverantwoord verhaal. Als met al een visieloos stuk. Zoals Reve zou zeggen ‘Moedig voorwaarts, maar waarheen.’
Dit akkoord biedt geen vertrouwen. Maar als liberaal heb ik niet alleen de hoop en het optimisme, maar weet ik ook dat de stad Nijmegen na Havana1 en -2 ook Havana3 zal overleven. De vraag is alleen tegen welke prijs.
Hayke Veldman, fractievoorzitter VVD Nijmegen.