Maandag is biografie van oorlogspremier Gerbrandy verschenen

DEN HAAG (PDC) - Minister-president Rutte ontving maandag het eerste exemplaar van de door de historicus Cees Fasseur geschreven biografie van Pieter Sjoerds Gerbrandy. Gerbrandy leidde als premier in 1940-1945 drie Nederlandse kabinetten. Hij was een onverzettelijk inspirator van het verzet tegen de Duitse bezetting.

De Fries Gerbrandy was echter ook een 'einzelgänger' pur sang. In 1939 trad hij tegen de zin van zijn partij, de ARP¹, toe tot het kabinet-De Geer² en als Tweede Kamerlid (1948-1959) ging hij vaak zijn eigen weg. Bij zijn optreden als premier miste hij soms tact en bezonnenheid.

Vanwege zijn oprechtheid en onverzettelijke houding, waarmee Nederland prestige behield bij de geallieerde bondgenoten, werd hem dat veelal vergeven. Hij had in Londen bovendien te maken met een koningin die voor zichzelf een rol zag weggelegd als wegbereider van een krachtiger bewind, met een kleinere rol voor het parlement. Gerbrandy moest schipperen tussen zijn 'loyaliteit' en 'realisme'.

De biografie, 'Eigen meester, niemands knecht'. Het leven van Pieter Sjoerds Gerbrandy. Minister-president van Nederland in de Tweede Wereldoorlog' is uitgegeven door Balans.

Bron: rijksoverheid.nl

• 1. 

  De ARP werd op 3 april 1879 opgericht door Abraham Kuyper. Daarmee kwam er een partijverband voor politieke stroming, de antirevolutionairen, die reeds sinds het begin van de 19e eeuw bestond. Zij was de eerste nationale politieke partij. De ARP was een christendemocratische, protestantse partij. In 1980 ging de ARP met KVP en CHU op in het CDA.
   
• 2. 

  Dit kabinet was een centrumlinks noodkabinet, waarvan voor het eerst twee sociaaldemocraten deel uitmaakten. Het bestond verder uit ministers van RKSP, CHU, VDB, een ARP'er (zonder partijbinding) en twee partijlozen. Het kabinet werd kort na zijn aantreden geconfronteerd met de dreigende oorlogssituatie en besloot tot mobilisatie van de strijdkrachten.