Hoorzittingen Commissie-Juncker - Hoofdinhoud

© Europese Unie 2014

Tussen 29 september en 7 oktober hield het Europees Parlement i een reeks hoorzittingen om de 27 kandidaateurocommissarissen voor de nieuwe Europese Commissie i, de Commissie-Juncker i, te beoordelen. Traditiegetrouw verhoort het EP de beoogde eurocommissarissen drie uur lang over hun bekwaamheid en kennis van zaken. Tijdens de hoorzittingen wordt gekeken of de persoon geschikt is als commissaris en zo ja, ook voor de beoogde post. De hoorzittingen leidden tot het terugtreden van de Sloveense Alenka Bratušek i als kandidaat voor de post van vicevoorzitter en eurocommissaris Energie Unie.

Andere kandidaat-eurocommissarissen die onder vuur lagen waren onder anderen de Spanjaard Cañete i, de Britse Lord Jonathan Hill i en de Hongaar Navracsics i. Cañete had een aanzienlijk belang in een oliemaatschappij wat onverenigbaar was met zijn beoogde post als eurocommissaris voor Klimaatactie en Energie. Hill zou niet genoeg kennis van de financiële sector hebben voor de post financiële diensten. Ook zou hij zich mogelijk niet met volle overtuiging hebben uitgesproken vóór het Brits EU-lidmaatschap. Navracsics werd vooral verweten dat hij in zijn eigen land een omstreden mediawet steunde terwijl zijn beoogde post onder andere Burgerschap bevat.

Bratušek lag onder vuur omdat zij zichzelf (als premier van Slovenië) had voorgedragen voor de post van eurocommissaris. Vervolgens is daar in Slovenië een corruptieonderzoek naar gestart, wat meer uitsluitsel zou moeten geven. Daarnaast kon zij geen duidelijke antwoorden geven op de vragen over het energiebeleid. Zij werd vervangen door Violeta Bulc i. Zij heeft de post Vervoer gekregen, waardoor de Slowaak Maroš Šefčovič i de post van vicevoorzitter en Energie Unie kreeg.

Het EP heeft op 22 oktober gestemd over de Commissie-Juncker. Individuele kandidaten kunnen officieel niet worden afgewezen (de Commissie in zijn geheel wel) maar in de praktijk worden kandidaten waar het Europees Parlement bezwaar tegen heeft, vervangen. De nieuwe Commissie is met 424 tegen 209 stemmen goedgekeurd.

In oktober 2016 werd bekend dat de Bulgaarse eurocommissaris Georgieva i terugtreedt als eurocommissaris begroting en personeelsbeleid. De Duitser Günther Oettinger i heeft, na een hoorzitting voor drie EP-commissievoorzitters op maandag 9 januari 2017 en na het daarop volgende akkoord van het Europees Parlement, de portefeuille van Georgieva overgenomen.

Iedere hoorzitting kent dezelfde opzet:

© Europese Unie, 2014

Voorafgaand

De verantwoordelijke EP-commissie i stelt iedere kandidaat-commissaris vijf schriftelijke vragen: twee algemene vragen die voor iedere kandidaat hetzelfde zijn en drie vragen met betrekking tot de specifieke portefeuille. De antwoorden op deze vragen moeten vóór de hoorzitting worden ingeleverd.

De hoorzitting

De kandidaat-commissaris begint met een openingstoespraak van maximaal 15 minuten. Daarna volgt een drie uur durende hoorzitting waarin 45 vragen worden gesteld aan de kandidaat. Afsluitend mag de kandidaat nog een slotverklaring geven.

Na de hoorzitting

Binnen 24 uur moeten de verantwoordelijke EP-commissies de evaluaties hebben afgerond en publiceren. De evaluaties worden aan de conferentie van EP-commissievoorzitters en de voorzitters van het EP gestuurd. Zij komen uiteindelijk met de resolutie i waarover in de plenaire vergadering i wordt gestemd.

14:30 Cecilia Malmström - Handel

De Zweedse kandidaat-eurocommissaris Cecilia Malmström i had tijdens de hoorzitting onder andere een aantal scherpe vragen beantwoord over verschillende (eventuele) vrijhandelsverdragen. Zij had haar visie gedeeld over TTIP, waar volgens Malmström de onderhandelingen veel transparanter moesten zijn. De inhoud van TTIP kwam ook ter sprake, maar daar waren de laatste woorden nog niet over gezegd. Concluderend kan worden gezegd dat Malmström de hoorzitting heeft overleefd, zij het niet glansrijk.

14:30 Karmenu Vella - Milieu, maritieme zaken en visserij

De Maltese kandidaat-eurocommissaris Karmenu Vella i had geen sterke indruk achtergelaten tijdens zijn hoorzitting. Op moeilijke vragen kwamen voornamelijk brede en vage antwoorden. Wel had hij laten weten dat zijn prioriteit lag bij het handhaven van bestaande wetgeving, en dat nieuwe wetgeving pas op de tweede plek kwam.

18:30 Neven Mimica - Internationale samenwerking en ontwikkeling

De Kroatische kandidaat-eurocommissaris Neven Mimica i had geen zware avond tijdens zijn hoorzitting. Hij had aan de kleine groep Europarlementariërs de drie prioriteiten voor zijn portefeuille bekendgemaakt:

• 1. 

  ambitieuze doelstellingen opstellen die de millenniumdoelstellingen zullen moeten vervangen in 2015;
• 2. 

  een ambitieuze opvolger voor de Cotonou-overeenkomst i opstellen;
• 3. 

  meer samenwerking tussen de verschillende Commissieposten die raakvlakken hebben met de post Internationale samenwerking en ontwikkeling.

Uiteindelijk leek de hoorzitting meer een formaliteit dan een zware test voor de kandidaat.

18:30 Günther Oettinger - Digitale economie en maatschappij

De Duitse kandidaat-eurocommissaris Günther Oettinger i had tijdens de hoorzitting aangegeven te zullen werken aan 'het recht om vergeten te worden', maar tegelijkertijd legde hij een deel van die verantwoordelijkheid bij de burger zelf. Andere onderwerpen die ruim aan bod kwamen waren de bescherming van persoonlijke data en copyrights. Oettinger kwam verder niet in de problemen tijdens de hoorzitting.

9:00 Carlos Moedas - Onderzoek, wetenschap en innovatie

De Portugese christendemocraat Carlos Moedas i had een goede indruk achtergelaten bij zijn hoorzitting. Kritiek over de rol van Moedas bij de zware bezuinigingsplannen van Portugal tijdens de eurocrisis wist hij te pareren en hij kon zich daarna focussen op de uitleg van zijn portefeuille. Een belangrijk onderdeel hiervan was Horizon 2020 i, het onderzoeksprogramma met een budget van 80 miljard euro. Zo hamerde hij erop dat de administratie achter de invoering van Horizon 2020 moest worden versimpeld en dat het zogenaamde Europees Onderzoeksgebied moest worden vervolmaakt.

9:00 Vytenis Andriukaitis - Gezondheid en voedselveiligheid

De Litouwse sociaaldemocraat Vytenis Andriukaitis i benadrukte dat de EU niet haar kwaliteitseisen aan voedsel zal verlagen met het oog op het handelsakkoord met de VS (TTIP). Andere gebieden, waaronder het klonen van dieren en genetisch gemodificeerd voedsel, kwamen ook aan bod en Andriukaitis heeft aangegeven dat er meer onderzoek moet worden gedaan naar deze praktijken voordat de EU hier nieuwe regelgeving over zal opstellen. Op een aantal andere punten gaf hij aan dat er urgente oplossingen moeten worden gezocht, waaronder de opkomst van antibioticaresistente bacteriën in veevoeder.

13:30 Dimitris Avramopoulos - Migratie en binnenlandse zaken

De Griekse christendemocraat Dimitris Avramopoulos i had tijdens de hoorzitting aangegeven tegen het idee van een 'Fort Europa' te zijn dat actief buitenlanders buiten de grenzen probeert te houden. Deze uitspraak viel in goede aarde bij zijn politieke tegenhangers. Verder gaf hij aan dat een aantal aspecten van de omstreden Dublin II-verordening opnieuw onder de loep dienen te worden genomen en dat Frontex i versterkt moet worden.

13:30 Johannes Hahn - Buurlanden en uitbreiding

De Oostenrijkse christendemocraat Johannes Hahn i gaf aan dat er de komende vijf jaar geen nieuwe landen zullen toetreden tot de EU, maar dat dit zijn functie niet overbodig maakt. Hij zal zich juist bezig gaan houden met het voorbereiden van landen die in de verdere toekomst toe willen treden. Met betrekking tot de buurlanden kwamen de relaties met Oekraïne, de Balkan en Turkije aan bod.

18:00 Maroš Šefcovic - Vervoer en ruimte

De Slowaakse sociaaldemocraat Maroš Šefcovic i maakte een sterke indruk in de hoorzitting. Onder andere dat hij aangaf de nationale regeringen flink onder druk te zetten met betrekking tot de aanleg van Trans-Europese Netwerken kon rekenen op een enthousiaste reactie.

18:00 Christos Stylianides - Humanitaire hulp

De Cypriotische christendemocraat Christos Stylianides i had een goede indruk achtergelaten na de hoorzitting. Hij had zich onder andere uitgelaten over de situatie in West-Afrika waar de Ebola-uitbraak zorgt voor veel onrust en dat hij, als hij werd aangenomen als eurocommissaris, als eerste daad af zal reizen naar het getroffen gebied.

9:00 Corina Creţu - Regionaal beleid

De Roemeense sociaaldemocrate Corina Creţu i had een gemengde indruk achtergelaten tijdens haar hoorzitting. Zo wist zij geen bevredigend antwoord te geven op de vraag hoe zij wil controleren of NGO's en lokale autoriteiten genoeg werden betrokken bij onderhandelingen en wat voor consequenties er zijn als dit niet het geval was. Creţu bracht daarnaast wel een aantal prioriteiten voor de portefeuille naar voren. Zo sprak ze over haar bezorgdheid dat de haast waarmee geld voor de regio's wordt uitgegeven de kwaliteit van de uitgaven niet ten goede kwam. Ook wilde ze dat het beleidsprogramma voor de komende zeven jaar zo snel mogelijk van kracht wordt.

9:00 Marianne Thyssen - Werkgelegenheid, sociale zaken, vaardigheden en arbeidsmobiliteit

De Belgische christendemocrate Marianne Thyssen i kwam ongeschonden uit de hoorzitting. Ze gaf onder andere aan dat ze een voorstander is van een Europees minimumloon, maar dat de Commissie niet de bevoegdheid heeft deze in te voeren.

13:30 Jonathan Hill - Financiële stabiliteit, financiële diensten en kapitaalmarkten (1)

De Britse conservatief Lord Jonathan Hill i, baron Hill of Oareford, wist de Europarlementariërs niet te overtuigen en moest een 'herexamen' afleggen. Dit vond plaats op 7 oktober. Hoewel hij benadrukte dat hij niet de belangen van de Londense City, maar die van de Europese burger zou gaan verdedigen, was niet iedereen overtuigd. Daarnaast wist Hill op een aantal belangrijke vraagstukken geen goed onderbouwd antwoord te geven, waaronder zijn standpunt betreffende eurobonds en het Europees depositogarantiestelsel.

13:30 Vĕra Jourová - Justitie, consumentenrechten en gendergelijkheid

De Tsjechische liberaal Vĕra Jourová i was haar hoorzitting goed doorgekomen. Zij had onder andere te kennen gegeven dat ze ervoor zal zorgen dat alle lidstaten de Istanbul-conventie, over het voorkomen van geweld tegen vrouwen, zullen ondertekenen.

18:00 Tibor Navracsics - Onderwijs, cultuur, jeugd en burgerschap

De centrumrechtse Hongaar Tibor Navracsics i was één van de kandidaten waarvan voorspeld werd dat hij het zwaar zou krijgen. Kritiek was dat hij in Hongarije had meegewerkt aan een omstreden mediawet. Dit probeerde hij te pareren door aan te geven dat na gesprekken met de EU deze wet drastisch is aangepast en dat hij mede hierdoor de waarde van Europa heeft leren inzien. Met de opmerking dat Hongarije een voorbeeld was voor de rest van Europa oogstte Navracsics kritiek bij een groot deel van het EP. Het EP keurde Navracsics nog niet goed en had hem verzocht opnieuw een aantal schriftelijke vragen te beantwoorden. Navracsics had in antwoorden op deze extra vragen afstand genomen van een aantal controversiële besluiten van de Hongaarse regering.

18:00 Miguel Arias Cañete - Klimaatactie en energie

De Spaanse christendemocraat Miguel Arias Cañete i had een zware hoorzitting. Zo moest hij zich verontschuldigen voor seksistische opmerkingen in het verleden, maar voornamelijk werd er getwijfeld of hij wel belangeloos zou kunnen opereren in zijn nieuwe functie. Hij en zijn directe familie stonden er namelijk om bekend grote aandeelhouders te zijn in de olie-industrie. Cañete had aangegeven dat hij, zijn vrouw en zijn zoon alle betrekkingen met de olie-industrie hebben verbroken, maar op vragen of zijn zwager dit ook heeft gedaan bleef Cañete ontwijkend antwoorden. Dit heeft ertoe geleid dat Cañete in eerste instantie niet werd goedgekeurd door de EP-commissies.

Na een kort onderzoek had de EP commissie juridische zaken aangegeven geen mogelijke bezwaren te hebben in verband met mogelijke belangenverstrengeling. De EP-commissies industrie en milieu stemden met 83 stemmen voor en 42 tegen over zijn kandidatuur. De post klimaatactie en energie werd goedgekeurd met 77 stemmen voor en 48 tegen.

9:00 Pierre Moscovici - Economische en financiële zaken, belastingen en douane-unie

De Franse sociaaldemocraat Pierre Moscovici i had geen gemakkelijke hoorzitting. Aan de Fransman werd meerdere malen gevraagd of hij zijn eigen land op de vingers zal tikken als het zijn begroting niet op orde kreeg. Moscovici beloofde dat alle landen, groot en klein, gelijk behandeld moeten worden: ook Frankrijk moest zich dus aan de regels houden. Een deel van de Europarlementariërs vond dat hij niet afdoende informatie gegeven, en er was sprake van een tweede hoorzitting. Deze is er uiteindelijk niet van gekomen.

De EP-commissies economische en monetaire zaken stemde met 44 stemmen voor en 12 tegen over zijn kandidatuur. Een aparte stemming over zijn rol bij het toezicht op nationale begrotingen haalde het ook, zij het met een kleinere marge (32 stemmen voor, 15 tegen en 12 onthoudingen).

9:00 Phil Hogan - Landbouw en plattelandsontwikkeling

De Ierse christendemocraat Phil Hogan i wist zich goed staande weten te houden en is goedgekeurd door de Europarlementariërs. Hij vatte de prioriteiten voor het gemeenschappelijk landbouwbeleid samen tot het creëren van stabiliteit en voorspelbaarheid en dan met name wat betreft de betalingen. Daarnaast zou hij de fruit- en groentesector willen versimpelen.

13:30 Elżbieta Bieńkowska - Interne markt, industrie, ondernemerschap en midden- en kleinbedrijf

De centrumrechtse Poolse Elżbieta Bieńkowska i wist op iedere vraag een dermate uitgebreid antwoord te geven dat ze de tijdslimiet overschreed, maar ze had een positieve indruk achtergelaten bij de Europarlementariërs. Haar motto: 'Europa moet weer aan het werk!' zette zij kracht bij door erop te hameren dat de administratieve lasten voor het midden- en kleinbedrijf moesten worden verminderd.

13:30 Kristalina Georgieva - Vicevoorzitter; Begroting en Human Resources

De Bulgaarse christendemocrate Kristalina Georgieva i maakte een ijzersterke indruk. Net als Bienkowska had ze moeite de antwoorden te beperken tot twee minuten, maar dit bleek haar enige overtreding. Ze was één van de belangrijkste vicevoorzitters van de Commissie-Juncker en dit sterke optreden had een goede indruk achtergelaten bij de Europarlementariërs.

18:00 Margrethe Vestager - Mededinging

De Deense liberaal Margrethe Vestager i had haar hoorzitting met een voldoende afgesloten. Zij werd onder andere ondervraagd over lopende onderzoeken tegen o.a. Google en multinationals in Ierland, maar weerhield zich ervan hier dieper op in te gaan. Vestager gaf aan het niet eens te zijn met het idee dat door te veel EU-inmenging de concurrentiepositie van haar lidstaten wordt verzwakt.

14:30 Valdis Dombrovskis - Vicevoorzitter/ Euro en sociale dialoog

De Letse christendemocraat Valdis Dombrovskis i had hij een solide indruk achtergelaten. Tijdens zijn hoorzitting gaf Dombrovskis onder meer aan dat er geen ondergeschikte eurocommissarissen waren die door de vicevoorzitters aangestuurd zouden worden en dat de tijd van grootschalige bezuinigingen voor het grootste deel tot het verleden behoort.

De EP-commissies economische en monetaire zaken en werkgelegenheid en sociale zaken stemden met 73 stemmen voor, 25 tegen en 4 onthoudingen over zijn kandidatuur. De post klimaatactie en energie werd goedgekeurd met 54 stemmen voor, 37 tegen en 11 onthoudingen.

14:30 Alenka Bratušek - Vicevoorzitter/ Energie-unie

De Sloveense liberaal Alenka Bratušek i was de beoogd eurocommissaris belast met de Energie-unie. De verwachting was dat zij het niet gemakkelijk zou krijgen en die verwachting was uitgekomen. De Europarlementariërs aangesloten bij zowel de EVP als de S&D waren zeer kritisch over het zwakke optreden van Bratušek. De vragen die ze kreeg betreffende haar portefeuille beantwoordde ze te vaag en ze wist niet de controverse rond haar nominatie (Bratušek nomineerde zichzelf) weg te nemen. Het was nog maar de vraag of Bratušek zich uit haar benarde situatie zal weten te redden, want maar weinig Europarlementariërs zagen haar graag in de functie van vicevoorzitter.

De EP-commissie economische en monetaire zaken stemde met 13 stemmen voor en 112 tegen over haar kandidatuur. Na enige onduidelijkheid trok Bratušek haar kandidatuur in.

18:30 Andrus Ansip - Vicevoorzitter/ Digitale interne markt

De Estse liberaal Andrus Ansip i had een sterk optreden tijdens zijn hoorzitting en Europarlementariërs van diverse politieke achtergronden waren onder de indruk. Ansip had aangegeven dat hij de leidinggevende en coördinerende rol van vicepresident op zich zal nemen en dat Jourová en Oettinger zich op hun respectievelijke portefeuilles focussen. Hij had zich daarnaast uitgesproken over onder andere dataprotectie en netneutraliteit; twee zaken die hij hoog in het vaandel heeft staan.

18:30 Federica Mogherini - Vicevoorzitter/ Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid

De Italiaanse sociaaldemocrate Federica Mogherini i heeft zich goed staande weten te houden tijdens de hoorzitting. De Italiaanse gaf aan dat zij daadkrachtig wil blijven optreden tegen Rusland. Dat werd door het EP als een positieve stap gezien, omdat zij erom bekend staat positief tegenover de Russische president Poetin i te staan. Mogherini reageerde ook op de plannen voor de aanleg van South Stream, een nieuwe gaspijplijn vanuit Rusland door de Zwarte Zee, door te stellen dat de politieke situatie op dit moment niet juist is om deze aan te leggen. Verder liet zij zich onder andere uit over de betrekkingen met respectievelijk Israël, Iran, China en Azerbeidzjan en hoe Islamitische Staat aan te pakken. Over de Europese diplomatieke dienst i gaf Mogherini aan dat ze eerst met alle 28 lidstaten gaat praten voordat ze de strategische lijnen uitzet.

10.00 Jyrki Katainen Vicevoorzitter/ Banen, groei, investeringen en concurrentievermogen

De Finse christendemocraat Jyrki Katainen i werd voornamelijk bekritiseerd vanwege zijn bovenmatige steun voor bezuinigingsbeleid. Dit standpunt lijkt namelijk onverenigbaar met het investeringspakket van 300 miljard euro wat Katainen zou coördineren. Hij gaf later toe dat dit investeringsplan nog niet in detail besproken was en dus nog enkel in hoofdlijnen bestaat.

De EP-commissies economische en monetaire zaken, industrie en sociale zaken en werkgelegenheid stemden met 123 stemmen voor en 40 tegen over zijn kandidatuur. Zijn post werd goedgekeurd met 98 stemmen voor en 52 tegen.

13.00 Jonathan Hill Financiële stabiliteit, financiële diensten en kapitaalmarkten (2)

Jonathan Hill i was de enige genomineerde die voor meer vragen terug moest komen omdat hij de parlementariërs niet wist te overtuigen. Hill beloofde zich hard te maken voor een sterkere Bankenunie, een lagere werkloosheid en een gemeenschappelijke kapitaalmarkt. Daarnaast verzekerde hij het EP van een Europese Unie met 28 lidstaten, inclusief het Verenigd Koninkrijk.

Hill liet in zijn tweede hoorzitting een betere indruk achter. De EP-commissie economische en monetaire zaken stemde met 42 stemmen voor en 16 tegen over zijn kandidatuur.

14.30 Frans Timmermans - Eerste Vicevoorzitter/ Betere regelgeving, inter-institutionele relaties, rechtsregels en fundamentele rechten

De Nederlandse sociaaldemocraat Frans Timmermans i was als laatste aan de beurt als de beoogd eurocommissaris belast met Betere regulering. Hij wordt de zogenaamde eerste vicevoorzitter en daarmee de rechterhand van Juncker. Door de leden van het EP werd hij zeer geprezen om zijn scherpe antwoorden en kennis van zijn portefeuille. Ook zijn talenkennis viel op bij het EP aangezien hij iedere Europarlementariër in de eigen moedertaal trachtte te antwoorden. Daarnaast beloofde Timmermans een verplicht register voor lobbyisten te realiseren en meer aandacht te geven aan burger initiatieven. Ook wilde hij een einde maken aan onduidelijke en verspillende wetsvoorstellen zodat de weg vrijgemaakt kan worden voor meer dringendere problemen.

19:00 Maroš Šefcovic (tweede hoorzitting)

Doordat de oorspronkelijke Sloveense kandidaat-eurocommissaris Alenka Bratušek i moest worden vervangen, voelde Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker i zich genoodzaakt te schuiven met de posten. Maroš Šefčovic i, in eerste instantie belast met Vervoer en ruimtezaken, is de beoogd opvolger voor de post van vicevoorzitter voor Energie Unie. Zijn hoorzitting leverde geen verrassende feiten op.

19:00 Violeta Bulc

De nieuwe Sloveense kandidate Violeta Bulc i zal de portefeuille Vervoer en ruimtezaken op zich moeten nemen nadat haar landgenote Alenka Bratušek de hoorzitting niet goed had doorstaan. Bulc had het beduidend minder zwaar tijdens haar hoorzitting en vragen over haar politieke onervarenheid bleven achterwege.