Een Top die er toe doet - Hoofdinhoud

De komende dagen organiseert het Verenigd Koninkrijk in Newport, Wales, de NAVO-top van regeringsleiders. Het is de eerste top in het Verenigd Koninkrijk sinds Margaret Thatcher gastvrouw was van de ‘London Summit’ in 1990, net na het einde van de Koude Oorlog. Daar begon de NAVO aan een nieuw hoofdstuk. En ook nu komt de NAVO-top op een belangrijk moment. De veiligheidsvraagstukken zijn complex en vragen om duidelijke antwoorden.

De afgelopen maanden zijn we geconfronteerd met eenzijdige militair optreden van Rusland, in het bijzonder de annexatie van de Krim en de destabilisatie van Oost-Oekraïne. De situatie in het Midden-Oosten is zeer zorgelijk en explosief. En ook in Noord-Afrika laait het geweld op. Europa wordt, kortom, in toenemende mate door ernstige brandhaarden en conflicten omgeven. Dit heeft ook gevolgen voor de Nederlandse veiligheid, stabiliteit en welvaart. Direct of indirect. De verwachting is dat deze crises langdurig van aard zijn. Bovendien gaat het al lang niet meer alleen om territoriale dreigingen, ook al blijven deze - zo toont de Oekraïne-crisis aan - relevant. Onze samenleving kan ook op andere manieren worden ontwricht. Terrorisme, geopolitieke spanningen en cyberdreigingen zijn een blijvende en zelfs groeiende bron van zorg.

Eensgezind

Het spreekt vanzelf dat het optreden van Rusland niet kan worden genegeerd. Diverse NAVO-lidstaten voelen zich begrijpelijkerwijs bedreigd door de openlijke Russische agressie. Zoals bekend, is dit voorjaar al een pakket aan maatregelen aangekondigd ter ‘geruststelling’ van de oostelijke bondgenoten. Nederland heeft hieraan bijgedragen, en zal dat blijven doen. Zo stellen we, met ingang van heden, 4 F-16’s beschikbaar voor de bewaking van het Baltische luchtruim. Naast de nadrukkelijke aandacht voor de collectieve verdedigingstaak is blijvende aandacht voor de andere 2 NAVO-kerntaken - crisisbeheersing en co-operatieve security - evenzeer van groot belang. Alleen dan beschikken we over voldoende middelen en instrumenten om het NAVO-grondgebied van agressie te vrijwaren en zo nodig te verdedigen.

Snel reageren

In toenemende mate hebben we te maken met snel opkomende bronnen van grote dreigingen en risico’s. Bijzondere aandacht moet dan ook uitgaan naar het vermogen van de NAVO om snel te kunnen reageren. Is het bondgenootschap voldoende gereed om snel en effectief te kunnen optreden, binnen en buiten het NAVO-verdragsgebied? Zijn we in staat om verschillende operaties tegelijk uit te voeren en dat mogelijk voor langere tijd? Met de beoogde flitsmacht, de very high readiness joint task force, worden er in ieder geval belangrijke stappen voorwaarts gezet.

Trendbreuk

Het zal voorts geen verrassing zijn dat ook de hoogte van de defensiebudgetten een belangrijk discussiepunt is. De tijd van nieuwe bezuinigingen op Defensie is voorbij. Ook in Nederland. De weg terug omhoog vinden, is de opgave voor veruit de meeste allies. Geen eendagsvlieg, maar een trendbreuk is het devies. Dit moet overigens wel gepaard gaan met een goede discussie over een optimale besteding van de defensiemiddelen. Ofwel, investeren in de juiste militaire capaciteiten en daarmee bijdragen aan de slagkracht van het bondgenootschap. De politieke bereidheid om aan missies deel te nemen, is evenzeer een factor van belang. Ook mogen bondgenoten niet aarzelen om de krachten te bundelen door het verder intensiveren van de internationale samenwerking.

Veiligheidsverzekering

Ik heb het eerder gezegd, en herhaal het graag: alweer 65 jaar lang is het lidmaatschap van de NAVO de best mogelijke veiligheidsverzekering gebleken. Ook voor ons. Een solide verzekering, met wereldwijde dekking. Reden te meer om onze premie te blijven inleggen.

Die top in Newport doet er toe!

Jeanine Hennis-Plasschaert

Minister van Defensie

September 2014