‘Liever één inkomensafhankelijke regeling’ - Hoofdinhoud

Zoals in een eerdere blog aangegeven hield Marianne Langkamp vandaag haar maidenspeech. Het ging over de wet ‘kindgebonden budget’. Hieronder vind je haar bijdrage.

Voorzitter,

Opgroeien in armoede is van invloed op de ontwikkeling van kinderen. Veel van deze kinderen krijgen niet iedere dag fruit, verse groente of warm eten, zitten niet op een sportclub of muziekles en gaan niet mee op schoolreisje omdat hun ouders de ouderbijdrage niet kunnen betalen. Op sommige scholen worden zelfs de kleren van arme kinderen gewassen en wordt regelmatig een lunch verzorgd omdat de kinderen geen brood meekrijgen naar school. In ons land groeien inmiddels bijna een half miljoen kinderen op in armoede (461.000 in 2004). Deze kinderen worden aan het begin van hun leven op een achterstand gesteld die ze de rest van hun leven waarschijnlijk niet meer inhalen.

Een verhoging van het inkomen van de ouders leidt direct tot een verbetering in de leefomstandigheden en de toekomstkansen van deze kinderen. Daarom is het goed dat in 2001 is besloten om ouders extra tegemoet te komen in de kosten van kinderen door middel van de kinderkorting. Echter, wat is het geval, een grote groep van juist die ouders die de kinderkorting het hardst nodig hebben, ontving jarenlang minder of helemaal geen kinderkorting, terwijl ze daar wel recht op hadden. Hoe verzin je het! Het gaat hierbij vooral om werkende alleenstaande ouders en eenverdieners met een laag inkomen. Omdat zij te weinig inkomstenbelasting betaalden konden zij de kinderkorting niet of slechts gedeeltelijk aftrekken. Hierdoor zijn ze de afgelopen jaren een bedrag oplopend tot zo’n 800 euro per jaar misgelopen. Dat komt neer op bijna 70 euro per maand, oftewel 7 pakken luiers. Volgens het NIBUD kost één kind minimaal 200 euro per maand (bron: Geldwijzer Kinderen, NIBUD, maart 2007).

Gelukkig heeft de Kamer hier keer op keer over aan de bel getrokken met als resultaat het wetsvoorstel dat we vandaag bespreken. Dit wetsvoorstel repareert deze tekortkoming. Beter laat dan nooit.

De kinderkorting wordt omgezet in een kindgebonden budget. Vanaf 1 januari 2008 zal de Belastingdienst maandelijks per gezin een inkomensafhankelijk kindgebonden budget uitkeren in de vorm van een voorschot. Een goede zaak.

• 1. 

  Goed dat nu eindelijk de ouders met een laag inkomen in aanmerking komen voor deze tegemoetkoming in de kosten van kinderen.
• 2. 

  Goed dat ze dit bedrag maandelijks krijgen uitbetaald.
• 3. 

  En goed dat het inkomensafhankelijk is, zodat het geld daar terechtkomt waar het het hardst nodig is.

Voorzitter,

Sprekend over een eerlijker verdeling: wij hadden het liefst gezien dat alle regelingen inkomensafhankelijk zouden worden. De SP is voor inkomensafhankelijke kinderbijslag. Hier hebben we al jaren geleden een voorstel voor gedaan dat ik bij deze gelegenheid graag aan minister Rouvoet overhandig. Graag ontvang ik zijn reactie op dit voorstel.

Wat wij niet begrijpen is waarom naast de kinderbijslag is gekozen voor een apart instrument en waarom daar nu aan vast wordt gehouden. De kinderbijslag en het kindgebonden budget zijn beide regelingen om ouders tegemoet te komen in de kosten van kinderen. Waarom niet gekozen voor 1 nieuwe inkomensafhankelijke regeling? Het bestaan van 2 aparte regelingen naast elkaar maakt het er voor de ouders niet overzichtelijker op. Ook de Raad van State ziet geen overtuigende redenen voor een afzonderlijke wettelijke regeling voor het kindgebonden budget. Hoe staat de minister tegenover het idee van de SP om deze twee regelingen te integreren?

Er zitten nog een aantal minder goede kanten aan dit wetsvoorstel.

• 1. 

  In dit voorstel wordt niets extra’s geregeld voor de gezinnen die al die tijd geen of slechts een deel van de kinderkorting ontvingen, terwijl ze er wel recht op hadden. Zij hebben die kinderkorting het hardst van allemaal nodig gehad. Zij zijn er de afgelopen jaren fors op achteruit zijn gegaan als gevolg van de invoering van het nieuwe ziektekostenstelsel, de hogere huren, de hogere energierekening, enz. Het gaat hier om ruim 100.000 gezinnen. Kan de minister aangeven hoeveel deze gezinnen in totaal zijn misgelopen? Wat de SP betreft zouden deze gezinnen gecompenseerd moeten worden. Is de minister hiertoe bereid, bijvoorbeeld door ze eenmalig een extraatje te geven, een ‘kinderbonus’?

• 2. 

  Het verzilveringsprobleem, minder kinderkorting ontvangen dan waar je recht op hebt, wordt ‘voor een belangrijk deel’ opgelost, zo schrijft de minister in de nota naar aanleiding van het verslag. Betekent dit dat sommige gezinnen vanaf 2008 nog steeds niet dat krijgen waar ze recht op hebben? Graag een toelichting op dit punt.

• 3. 

  Ouders die tot nu toe kinderkorting krijgen en gezinnen die een zorg-, huur- of kinderopvangtoeslag ontvangen zullen het kindgebonden budget automatisch in de vorm van een voorschot ontvangen. Naar schatting 10 tot 15% van de gezinnen die nu in aanmerking komen voor de kinderkorting zullen het kindgebonden budget zelf moeten aanvragen. Hoe gaan we er voor zorgen dat ze dat ook tijdig doen zodat ze met ingang van januari 2008 het kindgebonden budget ontvangen?
• 4. 

  Omdat er gewerkt wordt met voorschotten bestaat het risico dat er teveel wordt uitgekeerd waardoor gezinnen achteraf het teveel uitgekeerde moeten terugbetalen. Hoe gaan we ervoor zorgen dat dit risico zo beperkt mogelijk blijft?

• 5. 

  De Belastingdienst gaat de uitvoering verzorgen. De SP-fractie heeft, gezien de huidige problemen met de zorg- en huurtoeslag, grote twijfels of dat wel goed gaat. Waarop is de verwachting van het kabinet gebaseerd dat de invoering van het kindgebonden budget geen grote problemen zal opleveren? Wij zijn hier zeker niet gerust op. Hoe gaat de minister voorkomen dat het ook bij de uitbetaling van het kindgebonden budget een puinhoop wordt?

Voorzitter, dan een kleine vooruitblik op de nabije toekomst.

In 2008 wordt het kindgebonden budget per gezin uitgekeerd, in 2009 zal dat per kind gebeuren. Op zich juichen wij dit toe. Immers, hoe meer kinderen, hoe meer kosten. Begrijp ik het goed dat het bedrag dat per kind uitgekeerd wordt even groot is, ongeacht het aantal kinderen in dat gezin? Hoe verhoudt zich dit tot de berekeningen van de kosten van kinderen van het CBS? Volgens het CBS kosten drie kinderen ongeveer twee keer zoveel als 1 kind. Graag een reactie van de minister op dit punt.

Ik maak me zorgen om de gezinnen met één kind en een laag inkomen. Er is bijvoorbeeld een scenario denkbaar dat deze gezinnen er op achteruit gaan bij de omzetting van het kindgebonden budget per gezin naar het kindgebonden budget per kind. Zij ontvangen in 2008 954 euro per jaar, maar hoeveel is dat vanaf 2009? Mijn fractie zou het niet acceptabel vinden als dat minder zou kunnen zijn. De kosten die deze gezinnen maken blijven immers hetzelfde. Kan de minister garanderen dat niemand er op achteruit gaat bij de omzetting van het kindgebonden budget per gezin naar het kindgebonden budget per kind, dus ook niet de gezinnen met één kind?

Concluderend,

de SP-fractie vindt het goed dat eindelijk geregeld wordt dat het geld terechtkomt bij die gezinnen die het het hardst nodig hebben. Wij hadden echter liever één inkomensafhankelijke regeling gezien en wij vinden dat die gezinnen, die de kinderkorting tot nu toe zijn misgelopen, gecompenseerd moeten worden.