Anoniem klagen bij het meldpunt oneerlijke handel lijkt onmogelijk - Hoofdinhoud

Bron: Blog Bart de Liefde

Al geruime tijd zet de VVD zich in voor een meldpunt voor oneerlijke handel. Bij dit meldpunt kunnen boeren en tuinders; retailers en supermarkten zich melden als zij met oneerlijke handelspraktijken te maken krijgen. Denk aan een eenzijdige prijsverlaging door een supermarktketen waardoor tuinders een lagere prijs voor hun tomaat, paprika of bloemen krijgen. In de agrofoodsector zijn de laatste jaren regelmatig klachten te horen over een oneerlijke gang van zaken.

Om de situatie te verbeteren is op mijn verzoek in september 2013 een pilot voor eerlijke handelspraktijken gestart. Klinkt mooi, maar in de praktijk is hier helaas niet veel van terecht gekomen. Na bijna een jaar is er nog steeds geen meldpunt waar ondernemers klachten anoniem kunnen melden; er is geen onafhankelijke geschillencommissie die deze klachten in behandeling neemt en het aantal uit de land- en tuinbouwsector aangesloten ondernemers is op 1 hand te tellen. Daarnaast is de hoeveelheid -Engelstalige- formulieren die ingevuld moeten worden om aan te sluiten bij de pilot voor kleine bedrijven een enorm hoge drempel. Dat is kwalijk te noemen aangezien de pilot met name is opgezet om het midden- en klein bedrijf (MKB) de mogelijkheid te bieden tegen machtsmisbruik van grote partijen in verzet te komen.

Hieronder een artikel dat op 22 juli 2014 in Trouw verschenen is. Aan het eind van deze pagina kunt u schriftelijke vragen vinden die ik aan staatssecretaris Dijksma van Economische Zaken heb gesteld.

Hoe anoniem is het meldpunt voor oneerlijke handel? (Trouw, 22 juli 2014)

Agrariërs melden hun klachten niet. LTO: Mogelijk zijn ze bang voor wraakacties van de supermarkten.

Op papier lijkt het eenvoudig: leveranciers die een klacht hebben over een supermarkt, kunnen zich desnoods anoniem richten tot een speciaal meldpunt voor 'oneerlijke handelspraktijken'.

De werkelijkheid is weerbarstiger. Het meldpunt werkt niet, zegt VVD-Tweede Kamerlid Bart de Liefde. Hij heeft staatssecretaris Sharon Dijksma (PvdA, economische zaken) daarom om opheldering gevraagd.

Het klachtenloket ontstond in de nasleep van de prijzenoorlog in de supermarkten. Grote retailers, zoals Albert Heijn en Jumbo, wilden leveranciers minder uitbetalen. Agrariërs durfden hier nauwelijks tegen in het geweer te komen, uit angst dat supermarkten de contracten zouden opzeggen om met concurrenten zaken te doen.

De VVD maakte zich met succes hard voor een speciaal meldpunt, met name bedoeld voor agrariërs die zich financieel voelen uitgebuit. Vorig jaar september startte een proef waarbij het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL), de Federatie Nederlandse Levensmiddelenindustrie (FNLI) en Land- en Tuinbouworganisatie (LTO) zijn betrokken. Tot op heden zijn er nog geen klachten binnengekomen. Dat is opmerkelijk, vindt VVD-Kamerlid De Liefde. "We weten dat in de agrarische sector veel onvrede is over de handelspraktijken van supermarkten. Maar de agrariërs maken hier geen melding van. Kennelijk is er nog steeds angst." Binnengekomen meldingen worden afgehandeld door vertegenwoordigers uit de branche zelf. De Liefde: "Dus LTO moet oordelen over een klacht over een agrariër. En het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel oordeelt over een klacht over een supermarkt. Dat is niet onafhankelijk. En je kunt je afvragen in hoeverre een klager op deze manier anoniem kan blijven." De VVD wil dat er een geschillencommissie komt met mensen van buiten de branche.

Een ander probleem, zegt het Kamerlid, is de grote onbekendheid van het meldpunt. Tot op heden hebben twee coöperaties van LTO zich bij het initiatief aangesloten. Minister Henk Kamp (VVD,\ economische zaken) heeft al aangekondigd dat hij het meldpunt meer onder de aandacht van agrariërs wil brengen. Klaas Johan Osinga van LTO zegt dat de proef nog volop in ontwikkeling is. "We gaan alle coöperaties vragen: doe je mee of niet? Misschien hebben leveranciers geen problemen met de retailers, maar dan horen we het graag. Het kan ook zijn dat er angst is voor wraakacties van de supermarkten. Ook dat willen we weten." Osinga zit namens LTO in de klachtencommissie. Hij vertelt dat hij er alles aan doet om de anonimiteit van melders te kunnen garanderen.

Vragen van het lid De Liefde (VVD) aan de staatssecretaris van Economische Zaken over de oorzaken van het teleurstellend lage aantal deelnemende boeren en tuinders aan de pilot eerlijke handelspraktijken

1 Hoe loopt de pilot eerlijke handelspraktijken in de agrofoodsector volgens u tot nu toe?

2 Klopt het dat slechts één coöperatie van de Land- en Tuinbouworganisatie (LTO) zich heeft aangesloten en één andere coöperatie dat overweegt te doen?

• 3. 

  Hoeveel leden heeft LTO eigenlijk?

• 4. 

  Deelt u de mening dat momenteel de LTO te weinig deelnemers aanlevert in deze pilot? Zo nee, waarom niet?

• 5. 

  Bent u bereid andere belangenorganisaties uit de land- en tuinbouwsector te benaderen voor deelname aan de pilot eerlijke handelspraktijken? Zo nee, waarom niet? Zo ja, welke belangenorganisaties gaat u benaderen en op welke termijn verwacht u dat zij actief zullen kunnen deelnemen aan de pilot?

6 Ontvangt u ook regelmatig signalen dat boeren en tuinders niet op de hoogte zijn van het bestaan van de pilot, maar wel klachten hebben over oneerlijke handelspraktijken? 7 Deelt u de conclusie dat uw eerdere toezegging nog weinig effect heeft gesorteerd? Zo nee, waarom niet?

• 8. 

  Wat is er uit uw overleg met Greenport Holland gekomen? Welke producentenorganisaties heeft u gesproken en wat is daar uitgekomen?

• 9. 

  Deelt u de mening dat het op de websites van de LTO, Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie (FNLI) en het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) lastig is informatie te vinden over de pilot, bijvoorbeeld de wijze van aanmelding of het emailadres waarop ondernemers anoniem klachten kunnen indienen? Zo nee, waarom niet?

• 10. 

  Vindt u dat de drempel voor boeren en tuinders om zich aan de sluiten bij de pilot laag of hoog is en waarom?

• 11. 

  Hoe heeft u de toezegging van de minister van Economische Zaken om toe te zien op de bescherming van anonimiteit in de pilot uitgewerkt?

• 12. 

  Waar kan men anoniem klagen? Is er een onafhankelijke geschillencommissie? Zo nee, waarom niet? Zo ja, kunt u de namen en functies geven van de leden van de geschillencommissie?

• 13. 

  Is de geschillencommissie een neutrale instantie conform het kabinetsstandpunt op het groenboek inzake oneerlijke handelspraktijken?

• 14. 

  Bent u van mening dat gezien de opzet en samenstelling van de geschillencommissie, anonieme klachten ook anoniem blijven? Zo ja, waaruit blijkt dat in de samenstelling of werkwijze van de geschillencommissie? Zo nee, welke risico’s van dubbele petten of mogelijke belangenverstrengeling ziet u en hoe kunnen die worden weggenomen?

• 15. 

  Kunt u de Kamer in september 2014 informeren middels een concreet stappenplan met tijdsschema hoe u de pilot denkt te verbeteren? Zo nee, waarom niet?