33989 - Verandering van de Grondwetsbepaling over de onschendbaarheid van brief-, telefoon- en telegraafgeheim (Grondwetswijziging, eerste lezing)

Dit wetsvoorstel werd op 21 juli 2014 ingediend door de minister van Veiligheid en Justitie, Opstelten¹, de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Plasterk², en de minister van Algemene Zaken, Rutte³.

Dit voorstel is gebaseerd op de overweging, dat er grond bestaat een voorstel in overweging te nemen tot verandering in de Grondwet van de bepaling inzake de onschendbaarheid van het brief-, telefoon- en telegraafgeheim.

Verklaring dat er grond bestaat een voorstel in overweging te nemen tot verandering in de Grondwet van de bepaling inzake de onschendbaarheid van het brief-, telefoon- en telegraafgeheim

Van deze pagina bestaat een uitgebreide versie met het inleidende gedeelte van de memorie van toelichting, alle documenten in dit dossier, een overzicht van Internetconsultatiedocumenten en reacties, een overzicht van Kamerleden en bewindslieden die bij de behandeling van dit dossier het woord hebben gevoerd en een overzicht van verwante dossiers.

• 1. 

  VVD-bestuurder, minister en partijvoorzitter, die werd gevormd in de gemeenteadministratie en daarna op 28-jarige leeftijd aan een indrukwekkende loopbaan begon als burgemeester. Na een onderbreking van vijf jaar als topambtenaar op Binnenlandse Zaken werd hij in 1992 eerste burger van Utrecht en ruim zes jaar later van het voorheen 'rode bolwerk' Rotterdam. Was een krachtig, maar soepel handhaver van gezag. Daarna nog waarnemer in Tilburg en vanaf 2008 voorzitter van de VVD. Politieke peetvader van Mark Rutte en na de formatie van diens eerste kabinet, waarin hij een groot aandeel had, minister van Veiligheid en Justitie. Voerde voortvarend een nieuwe Politiewet in. Kwam in het kabinet-Rutte II minder uit de verf en moest voortijdig aftreden. Rasbestuurder met een fors postuur en sonore basstem, die amicaal en prettig in de omgang is.
   
• 2. 

  Gerenommeerd wetenschapper en libertair politiek commentator, die in 2007 als PvdA'er de overstap maakte naar de landspolitiek. Hij werd toen, in het kabinet-Balkenende IV, minister van OCW. Enigszins flamboyante bewindsman, die een koerswijziging in het onderwijs nastreefde, maar die allereerst onvrede onder leerkrachten en afnemend onderwijspeil moest aanpakken. Als Tweede Kamerlid financieel woordvoerder. Dong in 2012 mee naar het partijleiderschap en werd in Rutte II minister van BZK. Kreeg onvoldoende steun voor de vorming van landsdelen, maar bracht wel een nieuwe wet op de inlichtingen- en veiligheidsdienst tot stand. Voor hij minister werd, was hij directeur van de onderzoekschool van het Nederlands Kanker Instituut en hoogleraar ontwikkelingsgenetica. Sinds 2017 is hij actief in de farmacie en in 2018 werd hij hoogleraar Novel Strategies to Access to Therapeutics aan de UvA. Was columnist van de De Telegraaf.
   
• 3. 

  Mark Rutte (1967) is sinds 1 oktober 2024 secretaris-generaal van de NAVO. Hij was van 14 oktober 2010 tot 2 juli 2024 minister-president en minister van Algemene Zaken. Sinds 2006 was hij politiek leider van de VVD. In 2006-2010 was de heer Rutte fractievoorzitter van de VVD in de Tweede Kamer. Hij was van 17 juni 2004 tot 28 juni 2006 staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap belast met wetenschapsbeleid, beroepsonderwijs en studiefinanciering. Daarvoor was hij bijna twee jaar staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid belast met onder andere volksverzekeringen, bijstand en arbeidsomstandigheden. De heer Rutte was eerder voorzitter van de JOVD en manager bij een werkmaatschappij van Unilever.
   
• 4. 

  Bijna elf jaar een vooraanstaand en goed aangeschreven Tweede Kamerlid van D66, met grote belangstelling voor digitalisering en cyberveiligheid. Was twee jaar vicefractievoorzitter en tevens enkele keren campagneleider. Voor hij Kamerlid werd directeur van de regio Amsterdam van MKB Nederland. Hield zich in de Kamer dan ook enige tijd bezig met economische onderwerpen, zoals marktordening en mededinging. Later waren zaken waarover hij sprak onder meer mediabeleid, luchtvaart, auteursrecht, Europese zaken, inlichtingendiensten en digitalisering. Als ondervoorzitter van een Kamercommissie over de digitale toekomst zette hij ICT nadrukkelijk op de kaart. Was verder voorzitter van de onderzoekscommissie huurprijzen. Zorgde voor wetgeving om de bijzondere strafbepalingen over majesteitsschennis te schrappen en over verdere zondagsopenstelling van winkels.
   
• 5. 

  Diplomaat en jurist, die vier jaar Tweede Kamerlid voor de VVD was. Was in de periode 2017-2021 eerst woordvoerder constitutionele zaken en later buitenlands beleid en voorts voorzitter van de commissie voor de verzoekschriften en burgerinitiatieven. Gepromoveerd in internationaal recht aan de Universiteit van Oxford en advocaat bij Clifford Chance in Amsterdam. Was daarna voor de Verenigde Naties en de Europese Unie onder andere betrokken bij vredesonderhandelingen in Darfur, Kosovo, Mali en Syrië. Keerde in 2021 niet terug op de kandidatenlijst. Was na zijn vertrek speciale vertegenwoordiger van de Europese Unie voor het vredesproces in het Midden-Oosten.
   
• 6. 

  Kees van der Staaij (1968) is sinds 1 juni 2024 staatsraad bij de Afdeling advisering van de Raad van State. Hij was van 19 mei 1998 tot 6 december 2023 Tweede Kamerlid voor de SGP. De heer Van der Staaij was in 2010-2023 politiek leider van de SGP. Hij was eerder adjunct-chefjurist bij de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. In de Tweede Kamer hield hij zich onder meer bezig met algemene politiek onderwerpen, veiligheid en justitie, buitenlandse zaken, Koninklijk Huis en volksgezondheid, welzijn en sport. Hij zat verder een werkgroep voor die de herziening van het Reglement van Orde van de Tweede Kamer voorbereidde en in 2021 een werkgroep over versterking van de positie van de Tweede Kamer. Bij zijn vertrek was hij de nestor van de Kamer.
   
• 7. 

  Energieke, strijdbare en debatvaardige Brabantse SP-politicus; eerst drie jaar in de Eerste Kamer en daarna, vanaf 2006, ruim veertien jaar in de Tweede Kamer. Was als docent geschiedenis verbonden aan de Universiteit van Amsterdam en daarna directeur van het wetenschappelijk bureau van de SP, waarvan hij later voorzitter werd. Als Kamerlid woordvoerder op het gebied van het binnenlands bestuur, constitutionele zaken, koninklijk huis, kiesrecht, beloning ambtsdragers, werkwijze van de Kamer, Koninkrijksaangelegenheden en veiligheid. Was tevens lid van het Presidium. Bracht in 2016 een wet over bescherming van klokkenluiders tot stand en had in 2020 succes met een voorstel in eerste lezing over het correctief referendum. Sinds 1 april 2021 is hij hoogleraar 'Erasmiaanse waarden' aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij promoveerde eerder op een studie over het 19-eeuwse conservatisme.
   
• 8. 

  In de periode 2017-2021 Tweede Kamerlid voor GroenLinks, na eerder in 2006 al acht weken als invalster te zijn opgetreden. Geboren in Turkije en afkomstig uit een groot gezin. Was vicevoorzitter van GroenLinks en bestuurder van FNV Bondgenoten in de luchtvaartsector en zat tevens vijf jaar in de gemeenteraad van Amsterdam. Later wethouder en bestuurder van Stadsdeel Amsterdam-Oost. Hield zich als Kamerlid vooral bezig met binnenlandse zaken (kiesrecht, constitutionele zaken, binnenlands bestuur), emancipatie en Koninkrijksrelaties. Maakte zich sterk voor gelijke beloning van mannen en vrouwen en voor het tegengaan van discriminatie op grond van sekse en herkomst. In 2021-2022 was zij wethouder in Beverwijk.
   
• 9. 

  Hanke Bruins Slot (1977) was van 5 september 2023 tot 2 juli 2024 minister van Buitenlandse Zaken in het kabinet-Rutte IV. Tussen 10 januari 2022 en 5 september 2023 was zij minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in dat kabinet. Daarvoor was zij lid van Gedeputeerde Staten van Utrecht en daarvoor van 17 juni 2010 tot 5 juni 2019 Tweede Kamerlid voor het CDA. Zij was eerder senior beleidsmedewerker op het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en stapte daarna over naar het leger. In 2008 was ze commandant van een panzerhouwitzer­detachement in Uruzgan (Afghanistan). Als Kamerlid was zij woordvoerster defensie, binnenlands bestuur, medisch-ethische thema's en sportbeleid. Sinds 2025 is zij actief bij de Koninklijke Landmacht.
   
• 10. 

  Martin Bosma (1964) is sinds 14 december 2023 voorzitter van de Tweede Kamer en sinds 30 november 2006 lid van de Tweede Kamerfractie van de PVV. Hij was in de periode 2004-2006 medewerker van de fractie Groep-Wilders en daarvoor werkzaam in de journalistiek en onder meer mededirecteur van een mediabedrijf. De heer Bosma hield zich als Kamerlid vooral bezig met binnenlandse zaken, hoger en wetenschappelijk onderwijs, media en cultuur. Hij was fractiesecretaris en (tweede) ondervoorzitter van de Kamer. Eerder was hij lid van de onderzoekscommissie onderwijsvernieuwingen.
   
• 11. 

  Wetenschapper in de CDA-Eerste Kamerfractie, met bijzondere belangstelling voor het staatsbestel in alle delen van het Koninkrijk. Universitair hoofddocent Europees en Internationaal Publiekrecht in Tilburg en daar sinds oktober 2010 tevens bijzonder hoogleraar religie, rechtsstaat en samenleving. Was lid van de Raad voor het Openbaar Bestuur en had bestuursfuncties op het raakvlak van kerk en maatschappij. In de Eerste Kamer hield zij zich behalve met constitutionele zaken onder meer bezig met bestuurlijke organisatie, kiesrecht, justitie en rechtsstaat. Stond bekend als een consciëntieus, principieel en vasthoudend Kamerlid.
   
• 12. 

  Rechtsgeleerde van D66-huize die als wetenschapper en politicus in de voetstappen van zijn leermeester Jan Vis stapte. Was docent staatsrecht en later bijzonder hoogleraar gemeenterecht/gemeentekunde (Thorbecke-leerstoel) in Leiden en bijzonder hoogleraar 'rechten decentrale overheden' (Oppenheim-leerstoeel) in Groningen. Kwam in 2004 in de Eerste Kamer en werd in 2010 fractievoorzitter, een functie die hij in 2018-2019 nog eens bekleedde. Sprak veelvuldig in debatten over binnenlands bestuur en constitutioneel bestel, maar ook over justitiële onderwerpen, zorg en integratie. Was voorzitter van de vaste commissie voor Binnenlandse Zaken en Hoge Colleges van Staat/Algemene Zaken en Huis der Koningin. Van september 2018 tot 1 januari 2021 was hij waarnemend burgemeester van Loppersum.
   
• 13. 

  Bedachtzaam Eerste Kamerlid voor de PvdA in de periode december 2016-juni 2019. Was, als geboren Marokkaan en zoon van een gastarbeider, aanvankelijk werkzaam op het gebied van culturele minderheden. Werd in 1998 in Utrecht gemeenteraadslid en bleef dat acht jaar. Was daarna bestuurder in het beroepsonderwijs en strategisch adviseur van de Korpsleiding van de Nationale Politie, een functie die hij onderbrak tijdens zijn Eerste Kamerlidmaatschap. Sprak in de Eerste Kamer hoofdzakelijk over constitutionele zaken, zoals over de intrekking van de Wet raadgevend referendum.
   
• 14. 

  Linkse bestuurder, die via de PSP en GroenLinks bij de SP terecht kwam. Werkte bij de vakbeweging, was actief op het gebied van openbaar vervoer en in 2005-2010 directeur van Vereniging Milieudefensie. Lange tijd actief in de Amsterdamse gemeentepolitiek en in 1998-2001 namens GroenLinks wethouder van verkeer en sociale zaken. Werd in 2011 SP-lid en in 2015 voor die partij Eerste Kamerlid. Hij hield zich daar vooral bezig met financiën, belastingen, wonen, sociale zaken en binnenlandse zaken.
   
• 15. 

  Bestuurder van GroenLinks, die zich als Eerste Kamerlid vier jaar vooral bezighield met buitenlandse zaken, binnenlands bestuur, Grondwet, sociale zaken en mediabeleid. Was voor hij Kamerlid werd werkzaam als communicatieadviseur en hoofd PR, onder meer bij de gemeente Utrecht en de Nederlandse Spoorwegen, en als zelfstandig adviseur en strateeg. Vervulde diverse interim-managementsfuncties (onder andere bij de NPO en het CBS). In 2010-2014 was hij wethouder van verkeer, cultuur en erfgoed van Utrecht en daarna opnieuw zelfstandig adviseur.
   
• 16. 

  Alexander van Hattem (1983) is sinds 9 juni 2015 Eerste Kamerlid voor de PVV en sinds 16 januari 2024 tevens fractievoorzitter. Hij is verder fractievoorzitter van de PVV in Provinciale Staten van Noord-Brabant. Eerder was hij projectmedewerker bij gemeenten en liep hij stage bij de PVV-Tweede Kamerfractie. In maart 2018 werd hij tot gemeenteraadslid in Den Bosch gekozen. Als Kamerlid houdt hij zich bezig met binnenlandse zaken, koninkrijksrelaties en europese zaken. Hij is voorzitter van de vaste commissie voor Immigratie en Asiel/JBZ-raad.
   
• 17. 

  Deskundige op het snijvlak van recht en ICT die twaalf jaar Eerste Kamerlid was voor de VVD, totdat het kort voor de verkiezingen van 2019 tot een breuk kwam. Advocaat en mede-eigenaar van een Haags adviesbureau op het gebied van onder meer informatiebeveiliging en telecommunicatierecht, dat ook in opdracht van ministeries werkte. De aantijging dat haar bureau advies had uitgebracht over een wetsvoorstel waarover zij zelf nog moest stemmen, leidde tot een affaire en uiteindelijk tot een breuk met de partij. Had als woordvoerder justitie en binnenlandse zaken overigens een goede reputatie en was voorzitter van de vaste commissie Justitie en Veiligheid.