Werkende kinderen - Hoofdinhoud

Foto Roelof van Laar

Met een Rwandese vakbond bezocht ik een school waar jongeren een vakopleiding volgen. Ze leren daar om bijvoorbeeld elektricien, lasser of sieradenmaker te worden. Bijzonder is dat de leerlingen voordat ze naar deze school kwamen al werk hadden. Vanaf hun twaalfde sjouwden ze zware zakken grond en mineralen van de top van een heuvel naar de rivier of juist water de berg op, afhankelijk van het seizoen. Handelaren kopen de kostbare mineralen die de jongeren vinden en wassen die wit bij een van de nabijgelegen mijnen. Want kinderarbeid mag natuurlijk eigenlijk niet. Verslag van mijn reis door Rwanda en Burundi.

Een groep jongeren doet voor hoe het werk ging. Ze sjouwen grote zakken oranje aarde naar de rivier, waar ze in een gecontroleerd stroompje het zand tussen de stenen uitwassen. Terwijl ze continu scheppen zie ik mooie stenen tevoorschijn komen. De jongeren zijn daar echter niet in geïnteresseerd. Kleine zwart-gele steentjes zoeken ze. Helaas vinden ze niets in de paar zakken voor deze demonstratie. Mij is na dat kwartiertje al duidelijk dat het werk ongelooflijk zwaar is. Toch trekt het jongeren aan. Ze zijn al gauw rijker dan de leraar, zo stellen ze, dus waarom zouden ze terug gaan naar school?

Op de lange termijn is het volgen van een opleiding natuurlijk echter veel beter. Daarom is het goed om te zien dat jongeren even verderop een vak leren. Gewapend met een zonnebril lassen ze hele deuren in elkaar. Ik vraag de voorzitter van de vakbond of die brillen hun ogen wel genoeg beschermen. Ik zie mannen in steden ook met die brillen lassen, maar in Nederland gebruiken we niet voor niets een laskap, lijkt me. De voorzitter gaat het uitzoeken.

Het mooiste zijn de sieraden. Ze rollen stroken papier tot de prachtigste kettingen. Ik koop er meteen twee voor mijn vrouw. Helaas hebben ze er nog geen internationaal afzetkanaal voor. In het Westen zouden ze veel meer opleveren dan op de lokale markt waar ze nu verkocht worden.

De jongeren worden na hun opleiding geholpen voor zichzelf te beginnen. Gezien de hoeveelheid rente die dat genereert, zijn veel van die bedrijfjes een succes. Dat is een betere toekomst dan als sjouwer na tien of vijftien jaar afgeschreven te worden.