Democratische legitimiteit in Europa: van verdrag naar gedrag - Hoofdinhoud

Mensen krijgen weer vertrouwen in de Europese Unie, wanneer de Unie ook levert. Wanneer de Unie ook oog heeft voor de problemen waar zij iedere dag mee te maken hebben. Wanneer de Unie een focus heeft, en doet wat goed is voor de samenleving in Europa. Europa moet zich weer focussen op de inhoud. Weg van alleen maar markt, munt en multinationals maar naar meer, eerlijk en beter werk. Weg van een vrijere interne markt ten koste van alles, maar naar een sociale bodem in Europa en het aanpakken van schijnconstructies en oneerlijke concurrentie op de arbeidsmarkt.

Te veel gaat de discussie over hóe we het doen. Wie het met wie doet en welke wijzigingen we nu weer in de Europese samenwerking zouden moeten doorvoeren. De Partij van de Arbeid pleit er voor dat we het gesprek aangaan over wát we moeten doen en wat dat oplevert voor de sociale stabiliteit, economische groei en financiële zekerheid van de lidstaten van de Europese Unie.

De afgelopen week heb ik hier over gesproken met zowel mijn collega’s uit de 28 lidstaten, als tijdens een debat met minister Timmermans. Wat daarin duidelijk werd is dat democratie geen eenheidsworst is. Iedere Europese lidstaat kent een eigen traditie van verkiezingen en een andere vorm van controle op de regering. Maar één ding hebben al die nationale volksvertegenwoordigers gemeen en dat is dat we sinds het Verdrag van Lissabon een benoemde, versterkte rol in de Europese besluitvorming hebben. En die rol moeten wij nu, samen met de mensen die wij vertegenwoordigen, ook pakken.

Nederland loopt voorop als het gaat om het vergoten en versterken van de betrokkenheid van nationale parlementen zoals de Tweede Kamer bij de Europese politiek en besluitvorming. De mogelijkheden voor beïnvloeding zijn er, nu gaat het om de inhoud.

Wij moeten ook zelf onze rol in de Europese besluitvorming pakken en de boer op gaan voor onze ideeën. Zelf verantwoordelijkheid nemen voor Brusselse successen én de soms pijnlijke compromissen. Ons niet alleen maar verschuilen achter Brussel als het ons uitkomt. Niet alleen spreken over Europa tijdens verkiezingen in gemakzuchtige oneliners, maar dagelijks in het nationale parlement, in de verschillende commissies en met onze Europese collega’s. Wat let ons te gaan bellen met Europese collega’s om brede steun te verwerven voor gewenst Europees initiatief? Wat let ons steun te verwerven bij collega’s in Europa om Commissievoorstellen te beïnvloeden of om regeringsleiders in de Raad een duidelijke boodschap te laten verkondigen? Of je nou een Europese criticaster, realist, idealist, doemdenker of dagdromer bent, we mogen ons niet verschuilen achter de noodzaak van een formele verdragswijziging.

Het versterken van de democratische legitimiteit van de Europese Unie kan door vanuit de nationale parlementen met al deze mogelijkheden te focussen op de inhoud: meer en beter werk, aanpakken van bonussen en schijnconstructies, en een sociale bodem in Europa. Het versterken van de democratische legitimiteit van de Europese Unie ligt besloten in ons dagelijks werk als nationale parlementariërs. Het is aan ons om die legitimiteit te ontsluiten.