Conflict in de Zuid Chinese Zee - Hoofdinhoud

In de Zuid Chinese Zee ligt een eilandengroep van minder dan vijf vierkante kilometer: de Spratley eilanden. Deze eilanden zijn de oorzaak van een slepend conflict tussen de zes aangrenzende landen. Tot welk land behoren de eilanden? PvdA-Buitenlandreporter Rene Perey gaat op zoek naar de roots van dit relatief onbekende conflict.

Reden van conflict zijn niet zozeer de eilanden zelf, er woont namelijk niemand en verder kennen de eilanden weinig economische waarde. Het zeegebied eromheen echter, om precies te zijn: 425.000 vierkante kilometer aan zee is wél reden voor conflict. Het gebied is namelijk naast dat het rijk is aan vis, olie en gas. Wetenschappers hebben vastgesteld dat de archipel rijk is aan ongeveer 28 miljard vaten olie en 25 triljoen kubieke meter gas, dit staat ongeveer gelijk staat aan de nationale gasreserve van Qatar. Daarnaast loopt door het gebied één van s ‘werelds belangrijkste handelsroutes: jaarlijks vaart een derde van de wereldhandel in ruwe olie door het gebied en de helft van het mondiale zeevrachtverkeer.

Territoriale claims

Maleisië, Vietnam, China, Brunei, Taiwan en de Filippijnen claimen het gebied, waarbij de claim van de Chinezen en de Filippijnen het grootst zijn. China baseert haar claim op historische gronden, op basis van documentatie uit de Xia (2100-1600 voor Chr.) en Han dynastie (206 voor Chr. - 220 na Chr.) en daarnaast op een zeekaart uit 1947. De claim van Taiwan baseert zich eveneens op deze kaart, alleen dan in haar voordeel. De overige landen baseren hun claim op UNCLOS (United Nations Convention on the Law of the Sea), waarin is bepaald dat de strook tot 200 zeemijlen buiten de kust behoort tot de Exclusieve Economische Zone van de staat waar het aan grenst. Dit maakt de claim van de Filippijnen, na die van de Chinezen het grootst.

Amerikaanse aandacht

Het geschil heeft recent ook aandacht gekregen van de Amerikanen. Leon Panetta, toendertijd Minister van Defensie voor de VS, heeft in 2013 tijdens een overleg in Singapore uitgesproken dat Azië steeds belangrijker wordt voor de VS, zowel economisch als militair. Hillary Clinton heeft tijdens haar ambtsperiode als minister van Buitelandse Zaken gesteld dat een vreedzame oplossing gezocht zou moeten worden voor het conflict in multilateraal verband. Dit tegen het zere been van China. Het land past een verdeel-en-heers tactiek toe, door individueel te onderhandelen met landen. In deze bilaterale onderhandelingen is China veruit de grootste partij, waardoor de Chinezen altijd in het voordeel zijn. Hierdoor kan China de overige landen tegen elkaar uitspelen.

Oplossingen

De Filippijnen hebben gekozen voor een juridische aanpak en de Chinezen gedaagd voor arbitrage. Hierop zijn de Chinezen niet ingegaan, maar de Filippijnen hebben besloten de procedure door te zetten om een uitspraak te krijgen over het conflict. Op China en Taiwan na zijn de landen binnen het conflict aangesloten bij ASEAN (Association of Southeast Asian Nations), wat de overige landen in een gunstigere onderhandelingspositie plaatst wanneer zij het eens met elkaar kunnen worden. Recentelijk hebben de landen gesprekken gevoerd over een gedragscode om te zoeken naar een vreedzame oplossing. Of partijen zich maar iets aantrekken van de arbitrageprocedure of de gedragscode is echter nog maar de vraag.

Door René Perey, PvdA Buitenlandreporter