Groningen aardbevingen - Hoofdinhoud
Voorzitter,
Het afgelopen jaar heb ik veel Groningers gesproken, veel verhalen zullen mij bijblijven. Een verhaal wil ik hier delen. Een moeder in Groningen doet de deur open, achter haar spelen twee kinderen van 1,5 en 5. Ze nodigt me uit voor koffie en vertelt me dat ze iedere nacht wakker ligt. Ze ligt wakker omdat ze bang is. Bang dat een kast omvalt en op haar spelende oudste kind valt. Bang dat de spiegel boven de box van de jongste in de box en op haar jongste valt.
Een mens heeft niet veel nodig. Eten, drinken en een dak boven je hoofd zijn genoeg om te overleven. Maar een van die basisbehoeften is ontnomen aan de bevolking van Groningen. Groningers voelen zich niet langer veilig in hun eigen huis. En dat heeft de Groningers zwaar geraakt.
(Het debat dat we vandaag voeren heeft de Partij van de Arbeid aangevraagd toen bleek dat in 2013, vlak na de zomer al, er weer meer aardbevingen in Groningen hadden plaatsgevonden dan in 2012. Iedereen voelde al op zijn klompen aan dat het zo niet langer kon, toch werd er toen nog geduld gevraagd.)
Het kabinet heeft nu, na 14 onderzoeken, besloten om de gaswinning terug te schroeven. Er is besloten om ruimhartig, voor 1,2 miljard Euro te investeren in Groningen. Is dat genoeg? Het is een eerste stap in de goede richting. Een eerste stap in de richting van de wens die de Partij van de Arbeid begin dit jaar al in deze Kamer uitsprak. De wens, de eis, dat in de weg naar het herstel van het beschadigde vertrouwen de veiligheid van de Groningse bevolking nu echt voorop moet staan.
Juist omdat die veiligheid centraal moet staan hoort mijn fractie graag van de minister waarom de NAM in haar winningsplan het produceren en leveren van gas voorop stelt. De Partij van de Arbeid vindt dat de veiligheid van de Groningers voorop moet staan. De Partij van de Arbeid is ronduit verbolgen over het feit dat er dit jaar 10% meer gas is gewonnen dan vorig jaar, graag een verklaring van de minister!
De PvdA wil ook dat het kabinet verdergaand onderzoek laat verrichten naar het terugbrengen van de Gaswinning in Groningen. Zonder de leveringszekerheid in gevaar te brengen moeten we meer kunnen doen als dat in de toekomst om veiligheidsredenen nodig blijkt. Wij zullen samen met andere partijen een motie indienen om zeker te stellen dat al het mogelijke zal worden gedaan.
(Dat kan bijvoorbeeld door de internationale contracten af te bouwen, wij zijn niet overtuigd dat daar een maximale inspanning is geleverd door de minister. Het kan ook door technische oplossingen. Een vraag in dit verband: de PvdA heeft eerder al gepleit voor het bouwen van extra stikstofstations, die dienen om hoogcalorisch gas te versnijden tot laagcalorisch gas. Hoe staat het met de verwezenlijking van deze wens van onze fractie?)
Bovenal moeten we ons echter realiseren dat onze toekomst niet in fossiele energie ligt. Onze toekomst ligt in duurzame energie. De schadelijke effecten van fossiele energie zijn te groot. Bodemdaling, compactie, aardbevingen, opwarming van de aarde: te lang ontkent, te abstract om tijdig te doorvoelen, maar te ingrijpend om nog langer te negeren. De PvdA wil duurzame energie. Nu.
Voorzitter,
Er is schade berokkend in Groningen. Er is materiële schade, maar ook andere - diepere - schade. Er is schade berokkend aan het vertrouwen in je eigen huis, je eigen dorp. Er is schade berokkend aan het vertrouwen in de NAM en er is schade berokkend aan het vertrouwen in de Nederlandse overheid.
De eerste stap in het terugwinnen van vertrouwen is het vergoeden van de schade en het bieden van een nieuw toekomstperspectief aan de Groningers. De NAM is als eerstverantwoordelijke begonnen met het herstel van schade, maar er is na een lange periode van ontkenning veel, heel veel, goed te maken. De transparantie van de schadeafhandeling kan beter, de onafhankelijkheid van de NAM moet groter.
(Mijn fractie is van mening dat de Groninger Ombudsman, zoals door ons eerder bij motie in het leven geroepen, goed werk verricht. Maar wel willen wij dat hij meer bekendheid krijgt in Groningen en dat hij beter bereikbaar wordt. Als er teveel klachten komen van Groningers, dan willen wij dat de bewijslast bij schadegevallen wordt omgedraaid. Laat de NAM dan maar bewijzen dat het niet de aardbevingen waren die de schade teweeg hebben gebracht.)
Voorzitter,
De veiligheid van Groningers moet voorop staan. De PvdA wil dat dijken en andere waterbouwkundige werken spoedig verstevigd worden en dat er binnen vier maanden een norm komt voor aardbevingsbestendig bouwen in Groningen, we wachten al te lang op zo’n norm. Ook vinden wij dat de compensatie voor waardedaling van woningen niet kan verhullen dat bewoners van Groningen vaak niet weg kunnen uit het gebied. Voor schrijnende gevallen moet een ruimhartige oplossing worden gevonden. Graag een reactie van de minister.
Voorzitter,
Het begin van vertrouwen is erkenning. De brede erkenning dat het in Groningen is misgegaan, heel erg is misgegaan, die erkenning is er nu. De eerste stappen naar verder herstel van vertrouwen worden genomen: de gaswinning wordt teruggebracht en er zal 1,2 miljard Euro in Groningen worden geïnvesteerd. Het is allemaal echter niet genoeg en voor vele Groningers niet meer dan een druppel op de gloeiende plaat. Groningen verdient meer.
Mijn fractie vindt het van groot belang dat we Groningen een heldere verbintenis geven, voor de lange termijn. Samen met andere partijen zullen we een motie indienen die voor de komende tien jaar meer perspectief kan geven. Maar Groningen moet weten dat de Partij van de Arbeid er niet alleen de komende tien jaar, maar de komende decennia zal zijn voor de Groningers. Iedereen weet dat de werkgelegenheid in Groningen zwaar te leiden heeft en de investeringen die we gaan doen moeten wat de Partij van de Arbeid betreft dan ook zoveel mogelijk plaatsvinden met gebruik van de mensen en bedrijven uit de regio. Ook op dit punt overwegen wij een motie.
Voorzitter, ik sluit af.
De moeder van de kinderen van 1,5 en 5 wil wat iedere moeder wil: een toekomst voor haar kinderen. Aan ons de dure plicht om haar en alle andere Groningers veiligheid, vertrouwen en een toekomst terug te geven.