33818 - Wet werk en zekerheid

Dit wetsvoorstel werd op 5 december 2013 ingediend door de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Asscher¹.

Dit voorstel is gebaseerd op de overweging, dat het wenselijk is om het ontslagrecht te vereenvoudigen, de rechtsgelijkheid en rechtszekerheid bij ontslag te bevorderen, de vergoeding bij ontslag te beperken en aanwending daarvan voor snelle werkhervatting te bevorderen, dat het wenselijk is de rechtspositie van werknemers met een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd en met een arbeidsovereenkomst met wisselende uren te versterken, de doorstroom van flexibele naar vaste arbeid te bevorderen en de langdurige inzet van flexibele arbeid te beperken en het wenselijk is om tegelijkertijd de Werkloosheidswet een meer activerend karakter te geven en de inkomensvoorziening via de Wet inkomensvoorziening oudere werklozen uit te breiden onder gelijktijdige beperking van de toegang tot de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers en tot slot de uitkering vanwege betalingsonmacht van de werkgever te maximeren op anderhalf maal het maximumdagloon.

Wijziging van verschillende wetten in verband met de hervorming van het ontslagrecht, wijziging van de rechtspositie van flexwerkers en wijziging van verschillende wetten in verband met het aanpassen van de Werkloosheidswet, het verruimen van de openstelling van de Wet inkomensvoorziening oudere werklozen en de beperking van de toegang tot de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (Wet werk en zekerheid)

Van deze pagina bestaat een uitgebreide versie met het inleidende gedeelte van de memorie van toelichting, alle documenten in dit dossier, een overzicht van door dit wetsvoorstel gewijzigde wetten, een overzicht van Kamerleden en bewindslieden die bij de behandeling van dit dossier het woord hebben gevoerd en een overzicht van verwante dossiers.

• 1. 

  Lodewijk Asscher (1974) was van 23 maart 2017 tot 31 maart 2021 lid van de Tweede Kamer voor de PvdA. Tot 14 januari 2021 was hij tevens fractievoorzitter, totdat hij die functie neerlegde vanwege zijn vertrek als beoogd lijsttrekker. Van 5 november 2012 tot 26 oktober 2017 was de heer Asscher vicepremier en minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in het kabinet-Rutte II. Hij was in 2006-2012 wethouder van Amsterdam (sinds 2010 was hij belast met financiën, onderwijs en jeugdbeleid). Eerder deed hij onderzoek naar communicatiegrondrechten. In 2010 was hij enige maanden waarnemend burgemeester van Amsterdam. Sinds maart 2022 is hij consultant bij organisatiebureau Van der Bunt.
   
• 2. 

  In Twente geboren SP-Tweede Kamerlid, dat zich onder meer sterk maakte voor betere arbeidsomstandigheden in de transportsector. Was eerder bestuurder van de Industriebond FNV en directeur van een Bureau Beroepsziekten. Als woordvoerder sociale zaken voerde hij verder geregeld het woord over pensioenen, inkomen en werkgelegenheid en kwam hij op voor de belangen van zzp'ers. Sprak als Kamerlid in ronde bewoordingen en hield op laagdrempelige wijze contact met zijn achterban en met maatschappelijke organisaties.
   
• 3. 

  Cora van Nieuwenhuizen (1963) was van 26 oktober 2017 tot 31 augustus 2021 minister van Infrastructuur en Waterstaat in het kabinet-Rutte III. In 2010-2014 was zij Tweede Kamerlid en in 2014-2017 lid van het Europees Parlement voor de VVD. Mevrouw Van Nieuwenhuizen was in 2007-2010 gedeputeerde voor mobiliteit en infrastructuur van Noord-Brabant. Van huis uit is zij sociaal geografe. In 1994 werd zij actief in de lokale politiek van haar woonplaats Oisterwijk. In 2003 werd zij Statenlid en korte tijd later fractievoorzitter. Als Tweede Kamerlid was zij voorzitter van de vaste commissie voor financiën. Sinds 1 oktober 2021 is zij voorzitter van de brancheorganisatie van energiebedrijven.
   
• 4. 

  Internationaal georiënteerde politicus van de PPR en GroenLinks, die met een onderbreking van achttien jaar twee perioden Tweede Kamerlid was. Was in 1988-1990 voorzitter van de PPR en zat in 1993-1994 voor die partij in de Kamer. Speelde een belangrijke rol bij de fusie met PSP, CPN en EVP tot GroenLinks. Na zijn eerste periode als Kamerlid ambtenaar op Buitenlandse Zaken en diplomaat. Keerde in 2012 terug in de Kamer en volgde al korte tijd later Jolande Sap op als fractievoorzitter en politiek leider, om in 2015 het stokje over te geven aan Jesse Klaver. Werd in 2017 echter opnieuw voor vier jaar Kamerlid. Gerespecteerd woordvoerder op het gebied van buitenlandse zaken, vreemdelingenbeleid en (internationaal) milieubeleid, wiens bijdragen in debatten zich enerzijds kenmerkten door principiële stellingname en anderzijds door een zekere bezadigdheid en milde wijsheid.
   
• 5. 

  Uit het onderwijs afkomstige sociaaldemocrate, die ruim drie jaar (2008-2011) de PvdA-Tweede Kamerfractie leidde. Na lerares en directeur volwasseneneducatie te zijn geweest, onder meer hoofd van de afdeling strategisch beleid en beleidsverkenningen bij de directie Hoger Beroeps Onderwijs van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen. Werd in 1998 één van de onderwijswoordvoerders van de PvdA-fractie en gaf de aanzet tot het parlementaire onderzoek naar onderwijsvernieuwingen. Later hield zij zich bezig met arbeidsmarkt en ontslagbescherming. Was verder anderhalf jaar waarnemend partijvoorzitter en enige tijd fractiesecretaris. Was lid van het Kamerpresidium. Door haar dossierkennis sterk in onderhandelingen en debatten, maar geen bevlogen spreker. Was acht jaar (2014-2022) voorzitter van de Sociaal-Economische Raad. Is nu regeringscommissaris aanpak seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld.
   
• 6. 

  Niet zo spectaculaire, maar wel degelijke en vooraanstaande christendemocraat, die ruim elf jaar Tweede Kamerlid was. Volgde in 2019 Sybrand Buma op als fractievoorzitter. Bleef dat toen tot de verkiezingen van maart 2021 en vervulde de functie opnieuw tussen januari 2022 en september 2023. Was eerder persvoorlichter van de CDA-fractie en manager bij een zorgverzekeraar. Hield zich als Kamerlid verder bezig met sociale zaken, wonen en integratiebeleid. In 2017-2019 was hij secretaris van de CDA-fractie. Zoon van oud-CDA-politicus Enneüs Heerma. Judoka, die met zijn twee meter werd omschreven als 'de grote vriendelijke reus'.
   
• 7. 

  Carola Schouten (1977) is sinds 10 oktober 2024 burgemeester van Rotterdam. Zij was minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en viceminister-president in het kabinet-Rutte III en van 10 januari 2022 tot 2 juli 2024 minister voor Armoedebestrijding, Participatie en Pensioenen en viceminister-president in het kabinet-Rutte IV. Van 18 mei 2011 tot 26 oktober 2017 en van 31 maart 2021 tot 10 januari 2022 was mevrouw Schouten Tweede Kamerlid voor de ChristenUnie. Eerder was zij medewerkster financiën en sociale zaken van de Tweede Kamerfractie van de ChristenUnie. Zij groeide op in Giessen in het Land van Heusden en Altena. In de Tweede Kamer hield zij zich onder meer bezig met financieel-economische aangelegenheden, sociale zaken, pensioenen en wonen.
   
• 8. 

  Vrijzinnige vijftigplusser die als solistisch Tweede Kamerlid wel tamelijk actief was, maar weinig kon bereiken. Was voor de VVD raadslid in Nijmegen en Statenlid in Gelderland en verder voorzitter van de VVD-afdeling Hoevelaken, maar kwam voor 50PLUS in de Tweede Kamer. Na een conflict vormde hij vanaf juni 2014 een eenmansfractie. Diende initiatiefwetsvoorstellen in over het afschaffen van kieskringen en over de flexibilisering van het ouderdomspensioen en bracht een initiatiefnota uit over een onvoorwaardelijk basisinkomen. In 2017 was hij bij de Tweede Kamerverkiezingen lijsttrekker van de door hem opgerichte Vrijzinnige Partij, maar die behaalde geen zetel.
   
• 9. 

  Wetenschapper die acht jaar Tweede Kamerlid was voor de SGP. In 1999-2003 was hij voorzitter van de SGP-jongeren. Promoveerde in 2004 op een studie over afvalverwerking. Was daarna onderzoeker aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en verbonden aan daaraan gelieerde onderzoeksinstituten. Bijzonder hoogleraar empirische economie van de publieke sector in Rotterdam. Als Kamerlid hield hij zich onder meer bezig met financiën, sociale zaken, economische zaken, landbouw, defensie, milieu en ontwikkelingssamenwerking. Kon als lid van een kleine fractie het nodige bereiken en genoot van het parlementaire werk, maar zag zich vanwege privéomstandigheden genoodzaakt de politiek te verlaten.
   
• 10. 

  CDA-politicus met een lange staat van dienst, afkomstig uit de christelijke vakbeweging. Was economisch medewerker en bestuurder van het CNV en werd in 1986 Tweede Kamerlid. Na zijn vertrek vier jaar, in 1999-2003, bestuurder van de Sociale Verzekeringsbank en Statenlid in Utrecht en vanaf 2003 twaalf jaar Eerste Kamerlid. Was in beide Kamers een deskundig lid op het gebied van sociale zekerheid en sociaaleconomische vraagstukken, inclusief landbouwbeleid. In de Senaat tevens enige jaren financieel woordvoerder van zijn fractie. Hoffelijk, relativerend Kamerlid.
   
• 11. 

  Joris Backer (1953) was van 7 juni 2011 tot 13 juni 2023 Eerste Kamerlid voor D66. Hij was directeur Corporate Legal van Schiphol. Voorheen was hij onder meer advocaat en werkzaam bij Shell. De heer Backer was voorzitter van de commissie die in 2006 en 2010 het D66-verkiezingsprogramma schreef. Hij hield zich in de Eerste Kamer onder meer bezig met Europa, justitie, financiën (begroting) en wetenschap. De heer Backer was in de periode 2015-2019 tweede ondervoorzitter van de Eerste Kamer en van 11 juni tot 2 juli 2019 tijdelijk Voorzitter.
   
• 12. 

  Peter Ester (1953-2022) was van 7 juni 2011 tot zijn overlijden op 11 december 2022 Eerste Kamerlid voor de ChristenUnie. Hij was lector arbeidsmarktvraagstukken en innovatief ondernemerschap aan de Hogeschool Rotterdam. Daarvoor was hij onder meer hoogleraar sociologie in Tilburg, directeur van onderzoeksinstituten, gasthoogleraar in de VS en plaatsvervangend kroonlid van de SER. In de Eerste Kamer hield hij zich bezig met sociale zaken en werkgelegenheid, financiën en Koninkrijksrelaties.
   
• 13. 

  Uit de PSP afkomstige GroenLinks-senator en bestuurder. Had vanaf 2004 ruim tien jaar zitting in de Eerste Kamer, waarin hij acht jaar fractievoorzitter was. Daarvoor was hij wethouder van Roermond en ruim zeven jaar voorzitter van Divosa, de landelijke vereniging van leidinggevenden bij Nederlandse overheidsorganisaties op het terrein van werk, inkomen en zorg. In 2009-2015 was hij directeur van Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten en in 2015-2023 was hij directeur divisie werkbedrijf UWV. Spreekvaardig, gedreven, energiek en betrokken senator, die over uiteenlopende onderwerpen sprak.
   
• 14. 

  Uit de vakbond afkomstig SP-Eerste Kamerlid, dat zich negen jaar bezighield met wetgeving op het gebied van sociale zekerheid, pensioenen en bijstand en daarnaast het woord voerde over buitenlandse en Europese zaken. Hij was enige jaren voorzitter van de vaste commissie voor Europese Zaken. Werkte voor hij lid werd van de Senaat bij de fractie van de SP in de Tweede Kamer en was algemeen coördinator van solidariteitsfonds XminY. Combineerde zijn Kamerlidmaatschap met de functie van beleidsmedewerker van FNV Mondiaal. In 2016 werd hij adviseur internationaal en Europees vakbondswerk bij FNV Internationaal en daarna vicevoorzitter van de FNV. In maart 2021 werd hij tot voorzitter gekozen. Dat bleef hij tot maart 2025.
   
• 15. 

  Esther-Mirjam Sent (1967) was van 7 juni 2011 tot 7 oktober 2021 Eerste Kamerlid voor de PvdA. In juli 2018-juni 2019 was zij fractievoorzitter (aanvankelijk als waarnemer). Op 2 oktober 2021 werd zij tot voorzitter van de PvdA gekozen. Mevrouw Sent is hoogleraar economische theorie en economisch beleid aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Zij promoveerde in de Verenigde Staten en was in de VS docent en onderzoeker aan een universiteit. Zij was tot zij Eerste Kamerlid werd lid van de Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling. Mevrouw Sent was in de Eerste Kamer woordvoerster voor onder andere financiën (belastingen), sociale zaken en onderwijs. Zij was voorzitter van de vaste commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
   
• 16. 

  PVV-Eerste Kamerlid met een achtergrond als kandidaat-notaris, ambtenaar van Financiën, medewerker van de Uitvoeringsorganisatie sociale zekerheid onderwijs en het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds. Kon als Kamerlid zijn expertise op gebied van financiën en pensioenen goed benutten en bleek steeds over goede dossierkennis te beschikken. Begon zijn politieke loopbaan in de provincie Flevoland, waar hij sinds 2011 Statenlid is. Was bijna zeven jaar Eerste Kamerlid.
   
• 17. 

  Gepensioneerde hoogleraar scheikunde aan de Vrije Universiteit, die in 2011 voor OSF in de Eerste Kamer kwam. Hield zich in de Eerste Kamer met vele onderwerpen bezig. Was als OSF'er tevens nauw verbonden met 50PLUS, waarvan hij bestuurder was, tot het in 2012 na een conflict met Jan Nagel tot een breuk kwam. Kort voor de verkiezingen van 2015 brak hij ook met de OSF, waarna hij als zelfstandige eenmansfractie doorging. Een rol als eenling leek voor hem, als wetenschapper en onafhankelijk denker, ook het best passend. Bij interrupties moest de Voorzitter hem geregeld vragen enige bondigheid in acht te nemen. Was in 2009-2011 tevens voorzitter van de Nederlandse Bond voor Pensioenbelangen.
   
• 18. 

  Hoogleraar bedrijfskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen (1990-2017), die vanaf 1991, met een onderbreking van vier jaar, twee perioden voor de VVD in de Eerste Kamer zat. Na werkzaam te zijn geweest bij een verzekeringsmaatschappij was zij vanaf 1977 actief in de wetenschap, met deskundigheid op het gebied van economische ordening en ondernemingsrecht. Die specifieke kennis kwam vaak goed van pas bij debatten die zij voerde over sociale en economische wetgeving. Was acht jaar voorzitter van de vaste commissie voor Economische Zaken en maakte deel uit van de Senaatscommissie die privatiseringen onderzocht.
   
• 19. 

  Bescheiden, principiële, pijprokende jurist uit Uddel op de Veluwe, die vijfentwintig jaar een alom gerespecteerd Eerste Kamerlid voor de SGP was. Kwam uit een boerengezin. Hij combineerde het Eerste Kamerlidmaatschap achtendertig jaar met de functie van beleidsmedewerker van de SGP-Tweede Kamerfractie. Was daarnaast geruime tijd Statenlid in Gelderland. Als lid van een kleine fractie, één periode zelfs een eenmansfractie, woordvoerder bij honderden kamerdossiers. Hoewel zijn stem in de Senaat soms de doorslag kon geven, stelde hij zich altijd nuchter en zakelijk op.
   
• 20. 

  Steven van Weyenberg (1973) was van 12 januari tot 2 juli 2024 minister van Financiën in het demissionare kabinet-Rutte IV. Hij was eerder kort staatssecretaris voor Cultuur en Media en van 10 augustus 2021 tot 10 januari 2022 staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat in het demissionaire kabinet-Rutte III. De heer Van Weyenberg was van 20 september 2012 tot 3 september 2021 en van 18 januari 2022 tot 5 december 2023 Tweede Kamerlid voor D66. Daarvoor was hij veertien jaar werkzaam bij het ministerie van Economische Zaken en daarna twee jaar bij Sociale Zaken en Werkgelegenheid. De heer Van Weyenberg was als Kamerlid woordvoerder voor onder meer financiën en financiële markten en tevens vicefractievoorzitter. Sinds mei 2025 is hij wethouder in Amsterdam.
   
• 21. 

  Linda Voortman (1979) is sinds 7 juni 2018 wethouder van Utrecht. Van 17 juni 2010 tot 6 juni 2018 was zij (met een korte onderbreking) Tweede Kamerlid voor GroenLinks. Zij was eerder gemeenteraadslid in Groningen en bestuurder van FNV Schoonmaak. Mevrouw Voortman was in de Tweede Kamer onder meer woordvoerster op het gebied van Volkgezondheid Welzijn en Sport, armoede, schuldhulp, Participatiewet, wonen, emancipatie en integratie, maar hield zich ook met vele andere beleidsterreinen bezig. Zij was verder in 2017-2018 fractiesecretaris en lid van het Presidium van de Tweede Kamer.
   
• 22. 

  Uit Scheveningen afkomstig PVV-Eerste en Tweede Kamerlid. Werd na een jaar fractievoorzitter in de Eerste Kamer te zijn geweest PVV-woordvoerder integratie en islam in de Tweede Kamer. Voerde ook het woord over klimaat, milieu en financiën. Werd opgeleid als fysiotherapeut en was als zodanig vier jaar werkzaam. Hij werkte later negen jaar in de verslavingszorg en was ondernemer. In november 2010 werd hij beleidsmedewerker van de PVV-Tweede Kamerfractie en in 2010-2014 zat hij in de Haagse gemeenteraad (waarvan drie jaar fractievoorzitter). Momenteel is hij zelfstandig transformatief coach/traumatherapeut. Kon scherp uit de hoek komen en ging soms de verbale confrontatie aan.
   
• 23. 

  Veelzijdig Tweede Kamerlid van de PvdA, dat zich gedurende ruim tien jaar bezighield met uiteenlopende dossiers, zoals ruimtelijke ordening, pensioenen, sociale zekerheid en arbeidsmarkt. Was verder lid van de enquêtecommissie financieel stelsel, twee jaar fractiesecretaris en lid van het Presidium. Voor zij Kamerlid werd, was zij manager van TransLink Systems, het bedrijf dat verantwoordelijk was voor de ontwikkeling van de OV-chipkaart. Zij werkte daarvoor als adviseur van minister Netelenbos. In 2017 werd zij uitvoerend bestuurder van pensioenfonds PME. Van februari 2021 tot juni 2022 was zij wethouder van Rotterdam.
   
• 24. 

  Haagse VVD-politicus die ruim tien jaar Tweede Kamerlid was. Werd daarna wethouder van 's-Gravenhage. Was eerder gemeenteraadslid (tevens fractievoorzitter) in Den Haag. Was onder meer ambtenaar bij Financiën en BZK en medewerker van de VVD-Tweede Kamerfractie en daarna adviseur public affairs bij een Haags adviesbureau. Verder diende hij als 'blauwhelm' bij de VN-vredesmacht in Bosnië. Als Kamerlid lid van de parlementaire enquêtecommissie woningcorporaties en voorts onder meer woordvoerder zorg en Europese zaken, rapporteur over de Brexit en voorzitter van de vaste commissies voor Financiën. Beschikte over droge humor en leidde met soepele hand commissievergaderingen.
   
• 25. 

  Sociaal betrokken, doortastende politica en bestuurder die, na een wethouderschap in Den Haag, staatssecretaris van Sociale Zaken werd. In het kabinet-Balkenende IV was zij dat ruim een jaar. Als staatssecretaris in het kabinet-Rutte II probeerde zij tevergeefs pensioenhervormingen door te voeren, maar slaagde zij wel belangrijke wetgeving te realiseren, zoals de Participatiewet. Daar tussen was zij Tweede Kamerlid voor de PvdA. Hield zich toen bezig met cultuur en medisch-ethische vraagstukken. Heeft een lichamelijke beperking. Begon haar loopbaan als medewerker van de PvdA-fractie in de Tweede Kamer en was wethouder van welzijn en volksgezondheid en van cultuur en financiën. In 2011-2012 trad mevrouw Klijnsma op als 'kwartiermaker' van de nieuwe vakbeweging. Sinds 1 december 2017 is zij commissaris van de Koning in Drenthe.
   
• 26. 

  Vasthoudend Tweede Kamerlid voor de SP, dat zich vastbeet in dossiers als de burgerslachtoffers van het NAVO-bombardement in Hawija (Irak), de affaire met de giftige verfstof Chroom-6, de schuldenproblematiek en mensenrechtenschendingen in Turkije. Dochter uit een Turks-Koerdisch gastarbeidersgezin. Was, voor zij eind 2006 Kamerlid werd, coördinator drugsbeleid in de Bijlmermeer en gemeenteraadslid in Amsterdam. Hield zich aanvankelijk bezig met sociale zaken (onder meer sociale werkvoorziening, koopkracht, bijstand), inburgering en wonen. Fel en bedreven in het debat, waarin zij zich als studentenleidster al had bekwaamd. Was vaak slachtoffer van (online) bedreigingen.
   
• 27. 

  Gedurende zes jaar VVD-Tweede Kamerlid. In Zuid-Holland geboren, maar woonachtig in Limburg, na ook enkele jaren in de Verenigde Staten te hebben verbleven. Was werkzaam als stafadviseur bij het Academisch Ziekenhuis Maastricht, onder meer voor renovatie van gebouwen. Wethouder in respectievelijk Onderbanken (2010-2012) en Meerssen (2013-2014). Als Kamerlid woordvoerder participatie en sociale zaken (bijstand, Participatiewet, Wajong, kindregelingen, Nabestaandenwet, re-integratie) en voor- en vroegschoolse educatie. Was in 2021-2022 wethouder in Venray. Sinds 3 april 2025 is zij burgemeester van Vught.
   
• 28. 

  Vakbondsman, die met onderbreking van ruim een jaar tussen 2017 en 2021 Tweede Kamerlid voor de PvdA was. Was voorzitter van FNV Bouw en vicevoorzitter van de FNV en werkte eerder bij de kappersvakbond en de vakbond van spoorwegbeambten. Ook was hij cao-onderhandelaar bij FNV Bouw en zelfstandig pensioenadviseur. Als Tweede Kamerlid woordvoerder sociale zaken, defensie en zorg (thuis- en verpleegzorg) en pleitbezorger van eerlijke beloning van (niet-Nederlandse) flexwerkers. Maakte deel uit van de onderzoekscommissie uitvoeringsorganisaties. Sinds 2021 is hij voorzitter van de Koepel Gepensioneerden.
   
• 29. 

  Uit de PvdA-vrouwenbeweging afkomstig in Turkije geboren Tweede Kamerlid, dat zich vooral sterk maakte voor (gelijke) rechten van vrouwen en homoseksuelen. Was voor zij Kamerlid werd werkzaam op sociaal gebied bij de gemeente Deventer en daar vanaf 2007 teammanager Strategische Ontwikkeling en Kennis en Verkenning. In 2011-2012 voorzitter van de PvdA-vrouwenorganisatie. Was in 2010 een half jaar tijdelijk Kamerlid en daarna gedurende de periode 2012-2017. Voerde onder meer het woord over arbeidsmarktbeleid, kinderopvang en integratie. Met collega's van D66 en GroenLinks mede-indiener van een initiatiefvoorstel over de rechten van transgenders en intersekse personen. Is sinds 2021 directeur van Academie Mens en Arbeid van Saxion Hogeschool.
   
• 30. 

  Sjoerd Sjoerdsma (1981) was van 20 september 2012 tot 6 december 2023 lid van de Tweede Kamerfractie van D66. Hij was als diplomaat betrokken bij de uitzending van Nederlandse militairen naar Soedan en bij het opstarten van de missie in Kunduz. In de Palestijnse gebieden was hij verantwoordelijk voor de mensenrechtenprojecten en rapportages over de politieke situatie en het vredesproces. De heer Sjoerdsma was woordvoerder buitenlandse zaken, vredesmissies, meervoudige nationaliteit, internationaal strafrecht en mediabeleid.
   
• 31. 

  Voorman van 50PLUS, die een niet onopgemerkte loopbaan als Tweede Kamerlid had. Was enige jaren voorlichter van de VVD-Tweede Kamerfractie en later oprichter en hoofdredacteur van 'De Gay Krant' en een bekend voorvechter van homorechten. Zo zette hij zich in voor opstelling van het huwelijk. Vanaf 2011 boegbeeld van 50PLUS en een jaar lid van Provinciale Staten van Noord-Brabant. Werd in september 2012 Tweede Kamerlid en fractievoorzitter van 50PLUS en bleef dat, met een onderbreking in 2013-2014, tot mei 2020. Was in 2014 ook raadslid in Eindhoven. Populair bij zijn eigen achterban, maar ook betrokken bij conflicten in zijn fractie en partij. In mei 2020 kwam het zelfs tot een breuk, waarna hij korte tijd als Kamerlid optrok met Femke Merel van Kooten. Eindigde echter als eenling en behaalde in 2021 met zijn Lijst Henk Krol geen zetel. Was bij de Tweede Kamerverkiezingen 2023 kandidaat voor BVNL (Belang van Nederland).
   
• 32. 

  Tweede Kamerlid uit Roermond, zoon van een Turkse fabrieksarbeider. Verliet in november 2014 met Tunahan Kuzu de PvdA-fractie, waarvan hij sinds 2012 deel uitmaakte, en richtte in 2015 de beweging DENK op, waarvan hij tot juni 2020 voorzitter was. Management­consultant en raadslid in zijn woonplaats en lid van Provinciale Staten van Limburg. Als Kamerlid onder meer woordvoerder binnenlandse zaken, economische zaken en defensie. Zijn filmpjes op sociale media van het stemgedrag van medeleden met een migratieachtergrond en felle debatbijdragen brachten hem soms in aanvaring met de Voorzitter. Was in de persoonlijke omgang 'rustiger'.
   
• 33. 

  Uit Flevoland afkomstige politicus op de rechtervleugel. Als Tweede Kamerlid maakte hij van juni 2010 tot maart 2014 deel uit van de PVV-fractie. Na een breuk was hij enige tijd onafhankelijk lid en sinds 15 april 2014 vormde hij een fractie met Louis Bontes. Hij was leraar en daarna medewerker van de PVV-Tweede Kamerfractie. Eerder was hij drie jaar gemeenteraadslid voor de VVD in Almere. Was woordvoerder op terreinen als integratie, defensie, justitie, sociale zaken en ontwikkelingssamenwerking. Actief met initiatiefvoorstellen over onder meer een minarettenverbod, het recht op beledigen en het organisaren van een referendum over het Nederlandse EU-lidmaatschap.