Arbeid en zorg: een zaak tussen werkgevers en werknemers - Hoofdinhoud
Het vinden van een goede balans tussen arbeid en zorg is lastig. De overheid legt steeds meer zorgtaken terug bij de mensen zelf en van werknemers wordt verwacht dat ze langer doorwerken. En dat is nodig, want de kosten in de zorg en de sociale zekerheid zijn de afgelopen jaren enorm uit de hand gelopen. Tegelijkertijd zal het aantal mensen dat zorg nodig heeft vanwege de vergrijzing toenemen. Werknemers met een zorgtaak staan daarbij voor een stevige uitdaging. Flexibiliteit en begrip zijn daarbij de twee grootste aandachtspunten. Zaken die je niet per wet, als ware het een toverstaf, kunt oplossen. “Arbeid en zorg is een kwestie van maatwerk, een zaak tussen werkgevers en werknemers”, betogen VVD Tweede Kamerleden Ockje Tellegen en Arno Rutte.
Neem nu de mantelzorgers. Voor hen is het combineren van werk en zorg iedere dag opnieuw een lastige puzzel. Wie spreekt met werkende mantelzorgers hoort keer op keer dezelfde behoefte aan begrip en flexibiliteit. De ene mantelzorger wil zo lang dat nodig is een dag per week voor zijn of haar dementerende moeder kunnen zorgen. De andere mantelzorger heeft een gehandicapt kind voor wie het speciale vervoer naar school niet altijd op tijd is. Het combineren van een zorgtaak met een baan vereist dan ook van zowel werknemer als werkgever goede planning en flexibiliteit.
Bereidheid tot meedenken met de eigen werknemers ziet de VVD als een teken van goed werkgeverschap. Daar tegenover staat dat een werknemer de verantwoordelijkheid moet nemen om het gesprek over zijn of haar zorgtaken aan te gaan met de werkgever. Zo ontstaat er dialoog en kunnen in onderling overleg passende oplossingen gevonden worden. Bedrijven die al op deze manier met hun medewerkers in dialoog zijn over (mantel)zorgtaken bereiken hier goede resultaten mee. Het verzuim gaat fors omlaag, de tevredenheid van medewerkers stijgt en de arbeidsproductiviteit neemt toe. Neem bijvoorbeeld De Groot Installatiegroep in Emmen. Bij dit bedrijf is het ziekteverzuim dankzij een mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid teruggebracht naar 2,5 procent. Of KPN, waar mantelzorg bewust meegenomen is in de cao.
De VVD is geen voorstander van extra wetten en regels om een dialoog tussen werkgevers en werknemers te realiseren. De bestaande wetgeving biedt voldoende aanknopingspunten om een goede invulling te geven aan de balans tussen arbeid en zorg. Het introduceren van een afdwingbaar recht op flexibiliteit brengt geen begrip aan de kant van de werkgever. Integendeel, wetten en regels leiden eerder tot een claimcultuur, waarin werkgever en werknemer niet langer vanuit een gezamenlijk belang naar oplossingen zoeken. Kortom regelgeving leidt niet tot het beoogde doel: een mentaliteitsverandering waarbij werknemers en werkgevers werk maken van het combineren van arbeid en zorg.
Het zwaartepunt moet daarom blijven liggen op de werkvloer, waar het thuishoort. Waar het belang van de werkgever en de werknemer tegen elkaar worden afgewogen zodat oplossingen op maat gevonden kunnen worden. Werkgevers en werknemers hebben zelf de sleutel tot een succesvolle combinatie van arbeid en zorg in handen. Want flexibiliteit en begrip regel je niet bij wet.
Voor een impressie van het debat over en met mantelzorgers waaraan Ockje 7 november deelnam, zie hier.
Voor een impressie van het debat over en met mantelzorgers waaraan Ockje 9 november deelnam, zie hier.